1η Μαΐου: Πρωτομαγιά στο αίμα – Αφιέρωμα από το Αρχείο της ΕΡΤ

Η πρώτη Μαΐου πέρα από ημέρα της άνοιξης είναι η μέρα των εργατών, ημέρα υπενθύμισης του αγώνα των εργαζομένων στο Σικάγο την 1η Μαΐου 1886. Την ημέρα εκείνη, ξεσηκώθηκαν τα συνδικάτα εργαζομένων της Αμερικανικής μητρόπολης διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και βελτίωση των μέχρι τότε απάνθρωπων συνθηκών εργασίας. Η μέρα έχει θεσπιστεί ως εργατική απεργία και όλες οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές.

Στην Ελλάδα, τα πρώτα εργατικά κινήματα σχηματίστηκαν ταυτόχρονα με την ανάπτυξη της καπνοκαλλιέργειας το 19ο αιώνα. Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στο νεοελληνικό κράτος, από το Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη. Η κορύφωση των διεκδικήσεων των καπνεργατών πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1936.

Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την ειδική εκπομπή ”Πρωτομαγιά στο αίμα” παραγωγής 1982.

Πρωτομαγιά στο αίμα

Εκπομπή-ντοκιμαντέρ της ΥΕΝΕΔ, αφιερωμένη στην εργατική πρωτομαγιά, σε κείμενα-παρουσίαση του Βαγγέλη Παναγόπουλου.

Στην εκπομπή επιχειρείται μια σύντομη ιστορική αναδρομή στην Εργατική Πρωτομαγιά, από το 1886 στο Σικάγο έως το 1944 στην Καισαριανή. Προβάλλονται πλάνα αρχείου με εργάτες από διάφορες χώρες και επαγγέλματα, ενώ ακούγεται το τραγούδι του Βασίλη Παπακωνσταντίνου «Πρώτη του Μάη».

Στη συνέχεια, προβάλλονται πλάνα από το Σικάγο του 1886 και παρέχονται πληροφορίες για την πορεία των εργατικών διεκδικήσεων κατά τις πρώτες ημέρες του Μάη του 1886. Η ιστορική αναδρομή συνεχίζεται με την εμφάνιση του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα, με ειδική αναφορά στο Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη, και τις διεκδικήσεις των καπνεργατών.

Αμέσως μετά, προβάλλεται απόσπασμα από την εκπομπή «Ρεπόρτερς» της ΥΕΝΕΔ, στο οποίο ο Γιάννης Ρίτσος απαγγέλλει από το ποίημά του «Επιτάφιος». Επιπλέον, προβάλλονται φωτογραφίες από το συλλαλητήριο του 1936 στη Θεσσαλονίκη και ακούγεται ο μελοποιημένος «Επιτάφιος», σε ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.

Στο επόμενο μέρος της εκπομπής γίνεται ειδική αναφορά στην Πρωτομαγιά του 1944 και στην εκτέλεση των 200 αντιστασιακών από τους Ναζί στην Καισαριανή. Ο Αργύρης Κουσούρης διαβάζει αποσπάσματα από το βιβλίο της Μέλπως Αξιώτη «Πρωτομαγιές», ενώ προβάλλονται πλάνα από το σκοπευτήριο της Καισαριανής και το μνημείο των πεσόντων.

Η εκπομπή ολοκληρώνεται με την αναγραφή των ονομάτων των 200 εκτελεσθέντων στο σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Έτος παραγωγής: 1982
Ημερομηνία πρώτης προβολής: 30 Απριλίου 1982
Κείμενα-παρουσίαση: Βαγγέλης Παναγόπουλος
Παραγωγή: Διεύθυνση Ειδήσεων και Επικαίρων ΥΕΝΕΔ

Σύνταξη Δαμιανός Αγραβαράς