Αυξήθηκε η ζήτηση για τα μεταπτυχιακά, λιγότερα παιδιά στα σχολεία

Αξιοσημείωτες προόδους στον τομέα της εκπαίδευσης, όπως η μείωση της μαθητικής διαρροής, η αύξηση των αποφοίτων με μεταπτυχιακό τίτλο, η βελτιωμένη ψηφιακή πρόσβαση μέσω νέων τεχνολογιών και οι αναβαθμίσεις στις εκπαιδευτικές υποδομές, αναδεικνύει η νέα έκθεση του ΟΟΣΑ(«Education at a Glance 2025», Σεπτέμβριος 2025). Ωστόσο, παρά τις θετικές εξελίξεις, η Ελλάδα εξακολουθεί να υστερεί σε βασικούς δείκτες σε σχέση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, όπως οι δαπάνες ανά μαθητή, οι αποδοχές των εκπαιδευτικών και η διεθνής κινητικότητα των φοιτητών. Εξίσου επίμονες παραμένουν οι διαρθρωτικές προκλήσεις, μεταξύ των οποίων η ανάγκη καλύτερης σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, η προώθηση της διά βίου μάθησης και η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων στα σχολεία.

Διαβάστε: Πανελλήνια απεργία ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ: Τι θα ισχύει για τα σχολεία την 1η Οκτωβρίου

Για την επόμενη δεκαετία, το ζητούμενο είναι διπλό: αφενός η ενίσχυση της ποιότητας και της χρηματοδότησης του εκπαιδευτικού συστήματος, και αφετέρου η αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίση που απειλεί να περιορίσει τον μαθητικό πληθυσμό. Χωρίς στοχευμένες παρεμβάσεις και επενδύσεις, υπάρχει ο κίνδυνος η απόσταση από τον υπόλοιπο ΟΟΣΑ να διευρυνθεί ακόμη περισσότερο.

Αναλυτικά τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης του ΟΟΣΑ:

• Μείωση του αριθμού νέων χωρίς απολυτήριο Λυκείου

Η Ελλάδα ακολουθεί τη θετική τάση που καταγράφεται στον ΟΟΣΑ με μείωση των νέων ηλικίας 25-34 ετών που δεν έχουν ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το ποσοστό έπεσε από 13% το 2019 σε μόλις 7% το 2024, σημαντική πρόοδος που φέρνει τη χώρα πιο κοντά στον μέσο όρο του ΟΟΣΑ.

• Η ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μειώνει τον κίνδυνο ανεργίας

Σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, το 12,9% των νέων χωρίς απολυτήριο είναι άνεργοι, έναντι 6,9% όσων διαθέτουν απολυτήριο. Στην Ελλάδα, τα ποσοστά παραμένουν υψηλότερα: 24,2% για όσους δεν έχουν απολυτήριο, 16,2% για όσους έχουν και 12,3% για κατόχους πτυχίου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

• Μεταπτυχιακές Σπουδές – Άνοδος αλλά υποχώρηση σε σχέση με τον ΟΟΣΑ

Το 13% των νέων 25-34 ετών στην Ελλάδα διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο, ποσοστό χαμηλότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (16%) αλλά αυξημένο σε σχέση με το 9% του 2019. Η άνοδος αυτή δείχνει τη δυναμική της ζήτησης για εξειδίκευση, αλλά και την ανάγκη για περισσότερες ευκαιρίες ακαδημαϊκής και επαγγελματικής εξέλιξης. Κατά μέσο όρο, τα άτομα με μεταπτυχιακό ή ισοδύναμο τίτλο έχουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης και αποδοχές από αυτούς με πτυχίο ή ισοδύναμο τίτλο. Ωστόσο, το ποσοστό των νέων ενηλίκων (25-34 ετών) που αποκτούν μεταπτυχιακό τίτλο διαφέρει ευρέως μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, κυμαινόμενο από 1% έως 39% το 2024.

• Δημογραφική Πρόκληση – Λιγότερα παιδιά στα σχολεία

Η σοβαρή δημογραφική συρρίκνωση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, αποτυπώνεται πλέον ξεκάθαρα στο μαθητικό πληθυσμό. Ο αριθμός παιδιών 0-4 ετών μειώθηκε κατά 25% την περίοδο 2013-2023 και αναμένεται νέα πτώση 11% μέχρι το 2033. Αυτό επηρεάζει την αναγκαιότητα προσαρμογής στον σχεδιασμό των σχολικών υποδομών και την κατανομή πόρων.

• Η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στο προσκήνιο

Όλοι οι νέοι που εισέρχονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα εγγράφονται σε προγράμματα επιπέδου Bachelor – ποσοστό 100%, έναντι 78% κατά μέσο όρο στον ΟΟΣΑ. Οι γυναίκες αποτελούν το 55% των νέων εισακτέων, ελαφρά υψηλότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (54%). Όσον αφορά τα γνωστικά αντικείμενα, η Ελλάδα εμφανίζει υψηλό προσανατολισμό στις θετικές και τεχνολογικές επιστήμες (30% των αποφοίτων Bachelor), ενώ οι κοινωνικές επιστήμες και οι ανθρωπιστικές σπουδές συγκεντρώνουν το 24%. Ωστόσο, η διεθνής κινητικότητα φοιτητών παραμένει χαμηλή. Το ποσοστό ξένων φοιτητών μειώθηκε από 3,4% το 2018 σε 3% το 2023, την ώρα που ο ΟΟΣΑ κατέγραψε άνοδο από 6% σε 7,4%.

• Χρηματοδότηση – κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ η Ελλάδα

Η δημόσια δαπάνη για την εκπαίδευση στην Ελλάδα παραμένει χαμηλή. Η χώρα δαπανά 6.420 δολάρια ΗΠΑ ανά μαθητή για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, πολύ κάτω από χώρες που φτάνουν ή ξεπερνούν τα 27.000 δολάρια. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση η δαπάνη πέφτει ακόμη χαμηλότερα, στα 4.497 δολάρια ανά φοιτητή, όταν ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 15.102.

Ως ποσοστό του ΑΕΠ, η συνολική επένδυση στην εκπαίδευση αντιστοιχεί στο 3,9%, έναντι 4,7% στον ΟΟΣΑ. Το 78,3% της χρηματοδότησης προέρχεται από το κράτος, ποσοστό χαμηλότερο από τον μέσο όρο 90,1%. Παράλληλα, η δαπάνη για την εκπαίδευση μειώθηκε ως ποσοστό του δημόσιου προϋπολογισμού από 6,2% το 2015 σε 5,9% το 2022. Σημαντική αύξηση σημειώθηκε στην προσχολική εκπαίδευση: +16,6% στις δαπάνες, λόγω και της αύξησης 11,7% του αριθμού παιδιών που εγγράφηκαν. Ωστόσο, η κατά κεφαλήν δαπάνη αυξήθηκε μόλις κατά 4,4%, πολύ χαμηλότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (24%).

• Σταθερότητα με χαμηλούς μισθούς για τους εκπαιδευτικούς

Η Ελλάδα έχει χαμηλή κινητικότητα εκπαιδευτικών: 2,6% συνταξιοδοτούνται και μόλις 0,1% παραιτούνται ετησίως. Αυτό μειώνει τις πιέσεις για νέες προσλήψεις αλλά περιορίζει την ανανέωση του κλάδου. Οι μισθοί των εκπαιδευτικών παραμένουν χαμηλοί: οι δάσκαλοι δημοτικού αμείβονται κατά 31% λιγότερο από άλλους εργαζόμενους με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όταν ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι -17%. Η αύξηση μισθών την περίοδο 2015-2024 ήταν μόλις 1,4%, έναντι 14,6% στον ΟΟΣΑ.

• Ωράριο, μαθήματα και τάξεις

Οι μαθητές στην Ελλάδα έχουν 718 ώρες υποχρεωτικής διδασκαλίας τον χρόνο στο δημοτικό και 791 στο γυμνάσιο, λιγότερες από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (804 και 909 ώρες, αντίστοιχα). Οι διακοπές φτάνουν τις 16,8 εβδομάδες τον χρόνο, από τις μεγαλύτερες στον ΟΟΣΑ. Το 41% του χρόνου στο δημοτικό αφιερώνεται σε γλώσσα και μαθηματικά, ενώ στο γυμνάσιο πέφτει στο 37%, πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (27%). Ο μέσος όρος μαθητών ανά τάξη είναι 16,9, από τους μικρότερους στον ΟΟΣΑ.

• Η αναλογία φοιτητών – Καθηγητών στα Πανεπιστήμια

Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο λόγος φοιτητών προς ακαδημαϊκό προσωπικό είναι υψηλός, ειδικά σε ιδρύματα με ισχυρή ερευνητική κατεύθυνση: 40 φοιτητές ανά μέλος προσωπικού έναντι 36 σε ιδρύματα με λιγότερους διδακτορικούς αποφοίτους.