Ανεργία: Μειώνεται, αλλά με βαρύ κόστος – Αποκαλυπτική έρευνα

Η ανεργία μειώνεται μεν, αλλά αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά τις στατιστικές θα δει ότι από πίσω κρύβονται διόλου χαρμόσυνα μηνύματα.

Αναλυτική έρευνα του πανεπιστημιακού και εργατολόγου Αλέξη Μητρόπουλου, αποκαλύπτει  τρεις βασικές αιτίες μείωσης της ανεργίας, που μόνο αφορμή για πανηγυρισμούς δεν προσφέρουν: Μείωση εργατικού δυναμικού, έκρηξης μερικής απασχόλησης και μαζική απασχόληση συνταξιούχων.  Η έρευνα προστίθεται στα τελευταία στοιχεία της Εurostat, που δείχνουν ότι η χώρα μας έχει την υψηλότερη μακροχρόνια ανεργία στην Ευρωζώνη και τη δεύ τερη υψηλότερη στην ΕΕ μετά τη Βοσνία Ερζεγοβίνη –  με 6,2%, ποσοστό σχεδόν τριπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (2,1%). Την ίδια στιγμή η Ελλάδα έχει από τις χειρότερες επιδόσεις στην ανεργία των νέων (η τρίτη υψηλότερη στην ΕΕ), καθώς και στα ποσοστά αναξιοποίητου εργατικού δυναμκού.

«Φτωχογόνος» ανάπτυξη

Ο καθηγητής του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους, κάνει λόγο για «φτωχογόνο ανάπτυξη», που διαψεύδει τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης για ανάπτυξη και ευημερία για όλους.

Καταρχάς παρουσιάζει τους επίσημους δείκτες για την ανεργία της ΕΛΣΤΑΤ και της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), οι οποίοι αποκλίνουν δραματικά μεταξύ τους.

Η ΕΛΣΤΑΤ στην Έρευνα Εργατικού Δυναμικού για τον μήνα Σεπτέμβριο 2024 ανακοίνωσε ότι οι άνεργοι ανήλθαν στους 437.648, ποσοστό 9,3%. (από 444.405 και 9,5% τον Αύγουστο).

Η ΔΥΠΑ ανεβάζει τα ποσοστά ανεργίας στο 16,5% (776.326 άνεργοι), από 18,03% τον Αύγουστο (843.542 άνεργοι).

Πρόκειται για μια τεράστια απόκλιση, η οποία οφείλεται στο γεγονός ότι σε αντίθεση με τη ΔΥΠΑ, η ΕΛΣΤΑΤ δεν προσμετρά στα ποσοστά ανεργίας τους μακροχρόνια ανέργους.

Η μη προσμέτρηση των μακροχρόνια ανέργων στους επίσημους δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ, δημιουργεί σύγχυση για την πραγματική εικόνα της ανεργίας. Πόσο μάλλον όταν η Ελλάδα κάνει πρωταθλητισμό στη μακροχρόνια ανεργία, όπως ανέδειξε η Εurostat.

Σε κάθε περίπτωση, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι η εγγεγραμμένη ανεργία (με τη μέθοδο που καταγράφεται και  από τους δύο Οργανισμούς) πράγματι έχει μειωθεί σημαντικά και για τρίτο συνεχή μήνα βρίσκεται κάτω από 10% στην έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ.

Ωστόσο, υποστηρίζει ο καθηγητής, αν και στατιστικά διαφαίνεται κάποιος ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης, «δεν διαχέεται στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα που ζουν σε συνθήκες απόλυτης ή σχετικής φτώχειας, δυστυχώς ακόμη και σήμερα, έξι χρόνια μετά την υποτιθέμενη έξοδο από τα Μνημόνια».

Στη συνέχεια, η έρευνα αναλύει τους τρεις παράγοντες που θεωρεί ότι συνεισφέρουν στη μείωση της ανεργίας, οι οποίοι αποτυπώνουν συνθήκες γενικευμένης εργασιακής απορρύθμισης.

Χάθηκαν 258.383 θέσεις εργασίας από το 2009.

Μία φράση που επαναλαμβάνεται συχνά από τον πρωθυπουργό και τα κυβερνητικά στελέχη είναι ότι επί των ημερών της ΝΔ δημιουργήθηκαν 500.000 νέες θέσεις εργασίας, και η ανεργία μειώθηκε στα προμνημονιακά επίπεδα.

Όμως, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΝΥΠΕΚΚ,  τα ποσοστά δεν είναι συγκρίσιμα, καθώς την τελευταία 15ετία μειώθηκε σημαντικά κατά ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων.

Συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 2009, ένα χρόνο πριν την είσοδο στα Μνημόνια, η ανεργία ανερχόταν στο 9,8% αλλά οι απασχολούμενοι ήταν 4.521.307.

Τον Σεπτέμβριο του 2024 η ανεργία είναι μεν 9,3% αλλά ο αριθμός του εργατικού δυναμικού ανέρχεται στους 4.262.924 – μειωμένος κατά 258.383 ή 6%.

Τα στοιχεία τής ανεργίας, επομένως, πρέπει να διαβάζονται συνδυαστικά και να συνεκτιμάται ο μεγάλος αριθμός των νέων που μετανάστευσαν από τα πρώτα μνημονιακά χρόνια μέχρι ακόμα και σήμερα, το πλήθος του εργατικού δυναμικού, καθώς και το είδος (ποιότητα) των νέων θέσεων εργασίας, σημειώνει ο καθηγητής

Μείωση της ανεργίας με έκρηξη της μερικής απασχόλησης

Η μείωση της ανεργίας συνδυάζεται με αύξηση της μερικής απασχόλησης και άλλων μορφών «ευέλικτης» εργασίας, η εισαγωγή των οποίων διευκολύνθηκε και με τους νόμους Χατζηδάκη 4808/2021 και Γεωργιάδη 4053/2023.

Επίσης, παράλληλα με τα ποσοστά ανεργίας, οφείλουμε να συνεξετάσουμε τα ευρήματα για το ύψος και την εξέλιξη των μισθών – οι οποίοι μειώθηκαν σε ισχύ αγοραστικής δύναμης τα τελευταία χρόνια.

Η έκρηξη της ευέλικτης εργασίας αποτυπώνεται στα στοιχεία του ΕΡΓΑΝΗ για τον Σεπτέμβριο. Οι 52 στις 100 νέες θέσεις εργασίας αφορούσαν μερική απασχόληση ή εκ περιτροπής εργασία, με μισθό 450 ευρώ μεικτά.

Την ίδια στιγμή, αρνητικό ρεκόρ σημείωσαν οι μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη σε μερική ή εκ περιτροπής, δημιουργώντας προβληματισμό όχι μόνο για τους μισθούς, αλλά και για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος.

Εργαζόμενοι συνταξιούχοι

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ για τον Οκτώβριο του 2024, ο αριθμός των συνταξιούχων που εργάζονται ανέρχεται πλέον στους 220.000.

Όλο και περισσότεροι κάνουν χρήση του ευνοϊκότερου νέου πλαισίου, που αντί για παρακράτηση μισθού, προβλέπεται επί πλέον ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΕΦΚΑ, ύψους 10% των αποδοχών.

Η παραμονή των συνταξιούχων στον εργασιακό βίο συμβάλλει μεν στην αύξηση της απασχόλησης, παράλληλα όμως τροφοδοτεί έναν αντίστροφο κοινωνικό αυτοματισμό, αφού την ίδια στιγμή η νεανική ανεργία παραμένει η Τρίτη υψηλότερη στην ΕΕ.

«Βεβαίως προκύπτει ζήτημα για τους νέους τής πατρίδας μας που αδυνατούν να εισέλθουν στην αγορά εργασίας και πολλοί προτιμούν να μεταναστεύσουν σε άλλες χώρες της Ευρώπης ή της Αμερικής για εξεύρεση σταθερής εργασίας με καλύτερες αποδοχές («brain drain»)», καταλήγει η έρευνα.