«Δεν είναι δουλειά μας να αντικαταστήσουμε την UNRWA» λέει ο ΟΗΕ στο Ισραήλ

Τα Ηνωμένα Έθνη λένε ότι η αντικατάσταση της παλαιστινιακής υπηρεσίας αρωγής UNRWA στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη δεν είναι ευθύνη του παγκόσμιου οργανισμού, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ήταν πρόβλημα του Ισραήλ, σύμφωνα με απόσπασμα επιστολής που είδε το Reuters.

Απάντηση ΟΗΕ στην απαγόρευση της UNRWA

Τα Ηνωμένα Έθνη απάντησαν επίσημα με επιστολή τους στην απόφαση του Ισραήλ να διακόψει τους δεσμούς του με την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών, μια κίνηση που η UNRWA δήλωσε ότι αφήνει τις ανθρωπιστικές προσπάθειές της στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη σε κίνδυνο κατάρρευσης.

Βάσει ενός νέου νόμου, το Ισραήλ ανακοίνωσε στον ΟΗΕ την Κυριακή ότι τερματίζει τη συμφωνία συνεργασίας του 1967 με την UNRWA, η οποία κάλυπτε την προστασία, τη μετακίνηση και τη διπλωματική ασυλία της. Ο νόμος θα απαγορεύσει επίσης τις επιχειρήσεις της UNRWA στο Ισραήλ από τα τέλη Ιανουαρίου.

«Θα ήθελα να σημειώσω, ως γενική επισήμανση, ότι δεν είναι δική μας ευθύνη να αντικαταστήσουμε την UNRWA, ούτε έχουμε την ικανότητα να το κάνουμε», έγραψε ο επικεφαλής του γραφείου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, Κουρτενέι Ράτρεϊ, σε ανώτερο αξιωματούχο των εξωτερικών υποθέσεων του Ισραήλ αργά την Τρίτη.

Η αναφορά στην ευθύνη είναι μια έμμεση αναφορά στις υποχρεώσεις του Ισραήλ ως κατοχική δύναμη.

Ευθύνη διεθνούς δικαίου

Ο ΟΗΕ θεωρεί τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη ως κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη.

Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο απαιτεί από μια κατοχική δύναμη να δέχεται προγράμματα ανακούφισης για τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη και να τα διευκολύνει «με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της» και να εξασφαλίζει τρόφιμα, ιατρική περίθαλψη, υγιεινή και πρότυπα δημόσιας υγείας.

Η αποστολή του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό της επιστολής της Ράτρεϊ.

«Εάν η UNRWA δεν είναι πλέον σε θέση να λειτουργήσει, θα ήταν ευθύνη των ισραηλινών αρχών να αντικαταστήσουν τις υπηρεσίες που παρέχει στους πολίτες, στην εκπαίδευση, στην υγεία και σε κάθε είδους άλλους τομείς», διευκρίνισε αργότερα ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ Στεφάν Ντουζαρρίκ στους δημοσιογράφους.

Κορυφαίοι αξιωματούχοι του ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας περιγράφουν την UNRWA ως τη ραχοκοκαλιά της βοήθειας στη Γάζα, όπου το Ισραήλ και οι Παλαιστίνιοι μαχητές της Χαμάς βρίσκονται σε πόλεμο τον τελευταίο χρόνο, αφήνοντας τον θύλακα σε ερείπια και στα πρόθυρα της λιμοκτονίας.

«Η UNRWA μπορεί να χαρακτηριστεί με μία μόνο λέξη: αποτυχία», δήλωσε ο πρέσβης του Ισραήλ στον ΟΗΕ Ντάνι Ντάνον σε συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης για την UNRWA την Τετάρτη. «Αυτή η ιδέα ότι η UNRWA δεν θα μπορούσε να αντικατασταθεί είναι παράλογη».

«Καταστροφικές συνέπειες»

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει ζητήσει εδώ και καιρό να διαλυθεί η UNRWA, κατηγορώντας την για αντι-ισραηλινή υποκίνηση. Το Ισραήλ λέει επίσης ότι το προσωπικό της UNRWA συμμετείχε στην επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία πυροδότησε τον πόλεμο στη Γάζα.

Ο ΟΗΕ δήλωσε ότι εννέα υπάλληλοι της UNRWA μπορεί να συμμετείχαν και είχαν απολυθεί. Αργότερα, διαπιστώθηκε ότι ένας διοικητής της Χαμάς στο Λίβανο -που σκοτώθηκε το Σεπτέμβριο από το Ισραήλ- είχε θέση εργασίας στην UNRWA.

Η UNRWA ιδρύθηκε το 1949 μετά τον πόλεμο γύρω από την ίδρυση του Ισραήλ. Παρέχει βοήθεια, υγεία και εκπαίδευση σε εκατομμύρια Παλαιστίνιους στη Γάζα, τη Δυτική Όχθη και τις γειτονικές αραβικές χώρες – Συρία, Λίβανο και Ιορδανία.

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση πέρα από την UNRWA.

Ο γενικός επίτροπος της UNRWA Φιλίπ Λαζαρινί δήλωσε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την Τετάρτη ότι η εφαρμογή του ισραηλινού νόμου θα είχε «καταστροφικές συνέπειες», προσθέτοντας: «Εκατομμύρια Παλαιστίνιοι πρόσφυγες φοβούνται ότι οι δημόσιες υπηρεσίες από τις οποίες εξαρτάται η ζωή τους θα εξαφανιστούν σύντομα».

«Φοβούνται ότι τα παιδιά τους θα στερηθούν την εκπαίδευση, ότι οι ασθένειες θα μείνουν χωρίς θεραπεία και ότι η κοινωνική υποστήριξη θα σταματήσει», δήλωσε ο Λαζαρινί. «Ολόκληρος ο πληθυσμός της Γάζας φοβάται ότι η μόνη εναπομείνασα γραμμή ζωής τους θα κοπεί».

Νομικά ζητήματα

Σε επιστολή του προς τον Νετανιάχου την περασμένη εβδομάδα, αφού το κοινοβούλιο του Ισραήλ ενέκρινε τον νέο νόμο για την UNRWA, ο Γκουτέρες έθεσε διάφορα νομικά ζητήματα με την απόφαση.

Ο Ράτρεϊ ενίσχυσε αυτό το μήνυμα, καλώντας το Ισραήλ «να ενεργήσει με συνέπεια» με τις υποχρεώσεις του βάσει του ιδρυτικού καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου, τονίζοντας στην επιστολή του: «Η εθνική νομοθεσία δεν μπορεί να αλλάξει αυτές τις δεσμεύσεις».

Το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη, τη Γάζα και την Ανατολική Ιερουσαλήμ -περιοχές που οι Παλαιστίνιοι επιθυμούν για ένα κράτος- σε έναν πόλεμο του 1967. Αποσύρθηκε από τη Γάζα το 2005, αλλά, μαζί με τη γειτονική Αίγυπτο, ελέγχει τα σύνορα του θύλακα.

Ο Παλαιστίνιος απεσταλμένος του ΟΗΕ Ριγιάντ Μανσούρ δήλωσε στη Γενική Συνέλευση: «Ο οργανισμός είναι απαραίτητος και αναντικατάστατος».