Ευρώπη: Τα χρόνια της μεγάλης ανατριχίλας

«Ποιος μπορεί να πιστεύει σήμερα ότι η Ρωσία θα σταματούσε στην Ουκρανία;» αναρωτήθηκε ο Εμανουέλ Μακρόν το βράδυ της Τετάρτης, κατά το τηλεοπτικό διάγγελμα που απηύθυνε στους συμπατριώτες του λίγες ώρες πριν ξεκινήσει στις Βρυξέλλες μια έκτακτη ευρωπαϊκή Σύνοδος Κορυφής. Η ερώτησή του ήταν ρητορική, έχει όμως απάντηση: ο Ντόναλντ Τραμπ.

Πέντε εβδομάδες Τραμπ 2.0 ήταν αρκετές για να βγάλουν τους Ευρωπαίους από έναν λήθαργο που μετρούσε δεκαετίες

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, άλλωστε, έχει επανειλημμένως δηλώσει βέβαιος πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα «κρατήσει τον λόγο του» σε περίπτωση ειρηνευτικής συμφωνίας. Και αυτό είναι μόνο ένα από τα σοκαριστικά πράγματα που έχει πει ή – ακόμα χειρότερα – κάνει ο ίδιος και η κυβέρνησή του γενικότερα και ειδικότερα στο «μέτωπο» της Ουκρανίας.

Θεωρητικά, είναι ένας ουδέτερος μεσολαβητής που έχει κατά νου μόνο την ειρήνη. Στην πράξη, ασκεί μέγιστη πίεση στο Κίεβο, εμμέσως και στην Ευρώπη, αλλά καθόλου ή ελάχιστη πίεση στη Μόσχα. Δεν είναι τυχαίο που ιστορικοί όπως ο Βρετανός Ρότζερ Μούρχαουζ συγκρίνουν τη στάση του με το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο του 1939, το οποίο μόνο ειρηνικούς σκοπούς δεν είχε, και ας πλασαρίστηκε έτσι.

Ο εξευτελισμός Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο

Μόνο τις τελευταίες οκτώ ημέρες ο Τραμπ υπέβαλε, με συνεργό τον αντιπρόεδρό του Τζέι Ντι Βανς, σε έναν δημόσιο εξευτελισμό τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι πετώντας τον τελικά έξω από τον Λευκό Οίκο· κατόπιν ανέστειλε την παροχή αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία· στη συνέχεια αποφάσισε και διακοπή συνεργασίας με την Ουκρανία στον τομέα των πληροφοριών, παρότι στο ενδιάμεσο ο ουκρανός πρόεδρος είχε δηλώσει έτοιμος να επιστρέψει «στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το συντομότερο δυνατό, υπό την ισχυρή ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ» και να υπογράψει τη διαβόητη πια συμφωνία συνεκμετάλλευσης των ουκρανικών ορυκτών «σε οποιαδήποτε μορφή».

Οπως είπε και η Δημοκρατική γερουσιαστής Ελίσα Σλότκιν απαντώντας εκ μέρους του κόμματός της, το βράδυ της Τρίτης, στην 100λεπτη (!) ομιλία του Τραμπ στο Κογκρέσο, «ο πρόεδρος Τραμπ αρέσκεται να λέει ‘ειρήνη μέσω της δύναμης’. Στην πραγματικότητα, είναι μια ατάκα που έκλεψε από τον Ρόναλντ Ρίγκαν. Αλλά επιτρέψτε μου να σας πω, μετά το θέαμα που είδαμε στο Οβάλ Γραφείο την περασμένη εβδομάδα, ο Ρίγκαν πρέπει να στριφογυρίζει στον τάφο του».

Γιατί το (ψυχροπολεμικό) δόγμα του προβλέπει τη συνδυασμένη αποτρεπτική δράση ενός ισχυρού αμερικανικού στρατού και ισχυρών δημοκρατικών συμμαχιών, όχι το να συμπεριφέρεσαι σε συμμάχους σαν να ήταν εχθροί και σε αντιπάλους σαν να ήταν κολλητοί.

Μια εχθρική εποχή για την Ευρώπη

Ξαφνικά, ή όχι και τόσο ξαφνικά, οι ευρωπαίοι ηγέτες βρέθηκαν βυθισμένοι σε μια νέα εχθρική εποχή με λιγότερη συνεργασία από τις ΗΠΑ, μεγαλύτερη απειλή από τη Ρωσία και όλο και πιο αβέβαιες προοπτικές για την Ουκρανία.

Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που αισιοδοξούν πως όπως ακριβώς ο Πούτιν, και δη η ολομέτωπη εισβολή του στην Ουκρανία, αποδείχθηκε το καλύτερο πράγμα που έχει ποτέ συμβεί στο NATO, έτσι και ο Τραμπ μπορεί να αποδειχθεί το καλύτερο πράγμα που έχει ποτέ συμβεί στην ΕΕ.

Είναι αλήθεια πως πέντε εβδομάδες Τραμπ 2.0 ήταν αρκετές για να βγάλουν τους Ευρωπαίους από έναν λήθαργο που μετρούσε δεκαετίες. Το πρόβλημα είναι πως ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά, ειδικά για την Ουκρανία, και η Ευρώπη, εκτός από τα αργά αντανακλαστικά του φρεσκοξυπνημένου, έχει να αντιμετωπίσει και τα ταχύτατα αντανακλαστικά των φίλων που μετράει ο Πούτιν στους κόλπους της.

Premium έκδοση «Τα ΝΕΑ»