ΦΠΑ: Μηνιαία δήλωση για 5.000 νεοσύστατες επιχειρήσεις στο τέλος Μαΐου – Στόχος οι «εξαφανισμένοι έμποροι»

Ξεπερνούν τις 5.000 οι φορολογούμενοι που ξεκίνησαν επαγγελματική δραστηριότητα από την 1η Απριλίου, και σύμφωνα με το νέο καθεστώς υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ, στο τέλος Μαΐου θα πρέπει να υποβάλλουν την πρώτη τους μηνιαία δήλωση.

Οι νεοσύστατες επιχειρήσεις και οι νέοι επαγγελματίες που έκαναν έναρξη εργασιών τον Απρίλιο και τηρούν απλογραφικά βιβλία, σύμφωνα με απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γιώργου Πιτσιλή, εντάσσονται υποχρεωτικά στο νέο μηνιαίο σύστημα υποβολής δηλώσεων.

• Εκτιμάται ότι περίπου 30.000 επαγγελματίες και μικρές ατομικές επιχειρήσεις θα βρεθούν σε αυτή την κατηγορία και  θα υποβάλουν ΦΠΑ με τον μήνα, αντί ανά τρίμηνο.

Επόμενος σταθμός η 1η Ιουλίου. Από την ημερομηνία αυτή, το μέτρο επεκτείνεται και σε όσους ξεκίνησαν επαγγελματική δραστηριότητα μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2024 και 31ης Μαρτίου 2025.

Αντίθετα, όσοι είχαν εγγραφεί στο φορολογικό μητρώο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 δεν εντάσσονται αυτόματα στο νέο πλαίσιο, αλλά τους δίνεται η δυνατότητα προαιρετικής μετάβασης στο μηνιαίο μοντέλο από την 1η Οκτωβρίου 2025, εφόσον το επιθυμούν.

Στόχος των αλλαγών, η βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης, και – κυρίως – η αντιμετώπιση του φαινομένου των «εξαφανισμένων εμπόρων» οι οποίοι με το προηγούμενο σύστημα, ξεκινούσαν την επαγγελματική τους δραστηριότητα, εισέπρατταν κανονικά το ΦΠΑ και όταν ερχόταν η ώρα να αποδώσουν το φόρο εξαφανιζόταν με αποτέλεσμα τεράστιες απώλειες για το Δημόσιο.

Το «σπορ» ασκούνταν κυρίως από:

• Επιχειρήσεις – «κομήτες» που λειτουργούσαν για λίγους μήνες, εισέπρατταν το ΦΠΑ και έκλειναν χωρίς να τον αποδώσουν.

• Νεοσυσταθείσες εταιρείες που εκμεταλλεύονταν το τριμηνιαίο σύστημα για να καθυστερούν ή να αποφεύγουν πληρωμές.

• Φορολογούμενους – φυσικά πρόσωπα που σκόπευαν να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Η νέα διαδικασία, πέρα από την ενίσχυση της διαφάνειας, λειτουργεί ως μηχανισμός έγκαιρου εντοπισμού ύποπτων περιπτώσεων.

Το κενό

Τα μέτρα που έχουν ληφθεί σταδιακά για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, σε συνδυασμό με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση του αποκαλούμενου κενού στο ΦΠΑ στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Σύμφωνα με στοιχεία της Κομισιόν, υπολογίζεται ότι η χώρα κατάφερε να μειώσει το κενό ΦΠΑ από 29% το 2017 σε 13,7% σήμερα, και ο στόχος είναι η περαιτέρω μείωση στο 5% έως το 2029, ποσοστό που αντιστοιχεί στον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ.

Οι απαλλαγές

Ζήτημα έχει τεθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και για τις απαλλαγές από το ΦΠΑ που ισχύουν σήμερα για συγκριμένα αγαθά και υπηρεσίες. Το Ταμείο τις χαρακτηρίζει «αναποτελεσματικές φορολογικές δαπάνες» υποστηρίζοντας ότι θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού 75 κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών εξαιρούνται από την επιβολή ΦΠΑ με το όφελος για τους καταναλωτές, τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις να φθάνει συνολικά τα 968 εκατ. ευρώ. Από αυτά το μεγαλύτερο «αποτύπωμα» έχουν οι εξαιρέσεις, ύψους 479,6 εκατ. ευρώ στον κλάδο ιδιωτικής εκπαίδευσης.

Υπενθυμίζεται ότι από την 1η Ιανουαρίου 2024 μονιμοποιήθηκαν οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ που είχαν εφαρμοστεί την περίοδο της πανδημίας σε μεταφορές, γυμναστήρια, σχολές χορού, κινηματογράφους, καθώς και αγαθά που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία, με το δημοσιονομικό κόστος να ανέρχεται σε 305 εκατ. ευρώ ετησίως.

Ρεπορτάζ: Κώστας Τσάβαλος