H ελληνική… «απόβαση στη Νορμανδία» που δεν έγινε ποτέ

Αν και η διασημότερη απόβαση στην ιστορία θεωρείται εκείνη στη Νορμανδία, ακριβώς πριν 80 χρόνια, οι Σύμμαχοι είχαν αναλάβει να χτυπήσουν τη ναζιστική Γερμανία και στο «μαλακό υπογάστριό της». Ποιος ήταν, όμως ο ρόλος της Ελλάδας;

Στη υπόθεση της μεγαλύτερης εισπρακτικής επιτυχίας του ελληνικού κινηματογράφου, την «Υπολοχαγό Νατάσα», η πρωταγωνίστρια, ως πράκτορας των Συμμάχων, πιάνεται αιχμάλωτη των Γερμανών, στη διάρκεια μυστική επιχείρησης.

Δίχως η ίδια να το γνωρίζει, οι Σύμμαχοι σκοπίμως θα τη «θυσίαζαν», ώστε υπό τα γερμανικά βασανιστήρια να ομολογήσει δήθεν τα συμμαχικά σχέδια περί συμμαχικής απόβασης στην Ελλάδα. Έτσι θα παραπλανούσαν τις δυνάμεις του Άξονα κάνοντάς τες να πιστέψουν ότι θα πραγματοποιούνταν απόβαση στη Πελοπόννησο, ενώ ο πραγματικός στόχος ήταν η Σικελία.

Ποια ήταν όμως η πραγματική επιχείρηση πάνω στην οποία στηρίχτηκαν σημεία του σεναρίου της ελληνικής ταινίας; Τι συνέβη πραγματικά;

Εικονικές μονάδες στην Ελλάδα

Μετά την κατάληψη της Βόρειας Αφρικής προς το τέλος του 1942 οι Σύμμαχοι αποφάσισαν -μετά και της ασφυκτικές σοβιετικές πιέσεις για τη δημιουργία ενός δεύτερου μετώπου- να καταλάβουν τη Σικελία. «Οποιοσδήποτε, εκτός από έναν ηλίθιο, θα μπορέσει να δει ότι ο επόμενος στόχος μας πρέπει να είναι η Σικελία», έλεγε ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίνστων Τσώρτσιλ, χαρακτηρίζοντας τη Σικελία «το μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης».

Ωστόσο, επειδή περίμεναν κάτι τέτοιο και οι γερμανικές δυνάμεις, έπρεπε να ληφθούν κάποια μέτρα ώστε οι δυνάμεις του άξονα να απαγκιστρώσουν ως δια μαγείας όσο το δυνατόν περισσότερες δυνάμεις από το μεγάλο ιταλικό νησί.

Έτσι, οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες επινόησαν την «Επιχείρηση Κιμάς». Οι πανούργοι Βρετανοί αξιωματικοί της Mi5 διατάχτηκαν στις 29 Ιανουαρίου 1943 να «πείσουν» ότι επίκειται απόβαση και μάλιστα όχι στη Σικελία, αλλά σε τέτοιες τοποθεσίες που να είναι αδύνατη η εσπευσμένη μεταφορά δυνάμεων προς τον πραγματικό στόχο και ποιος καλύτερος στόχος από την… Ελλάδα.

Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε παραπλανητικές κινήσεις των Συμμάχων για να εξαπατηθούν -ως προς το στόχο- οι δυνάμεις του Άξονα. Οι Σύμμαχοι άρχισαν να «συστήνουν» εικονικές μεραρχίες στη Βόρεια Αφρική, άρχισε η ανταλλαγή ψευδών μηνυμάτων μεταξύ διοικήσεων και μονάδων, η προμήθεια χαρτών των Βαλκανίων, και κυρίως της Ελλάδας, η πρόσληψη Ελλήνων διερμηνέων στο Λονδίνο.

Παράλληλα, ο σμηναγός Τσαρλς Κολμόλντλεϊ της Mi5 συνέλαβε την ιδέα της ρίψης ενός πτώματος με αλεξίπτωτο, που δήθεν θα είχε ανοίξει επιτυχώς, μαζί με έναν ασύρματο, μέσω του οποίο θα διαβιβάζονταν οι εσφαλμένες πληροφορίες στους Γερμανούς.

Επειδή οι Γερμανοί γνώριζαν την πολιτική των συμμάχων για απαγόρευση μεταφοράς διαβαθμισμένων εγγράφων πάνω από εχθρικό έδαφος, θα σκηνοθετούνταν η δήθεν πτώση αεροσκάφους.

Αυτό θα εξηγούσε τόσο την πολυήμερη παραμονή του πτώματος στο νερό όσο και την ύπαρξη εγγράφων επάνω του.

Η εύρεση ενός «καλού» πτώματος

Σε συνεργασία με έναν διάσημο παθολόγο της εποχής, τον Σερ Μπέρναρντ Σπίλσμπερι βρέθηκε ένα πτώμα που θα παρείχε τα εχέγγυα της επιτυχίας της επιχείρησης.

Με διακριτικότητα εντόπισαν ένα πτώμα ανδρός 30 ετών που είχε πεθάνει σε νοσοκομείο του Λονδίνου από πνευμονία. Αφού ενημέρωσαν την οικογένειά του ζητώντας του την άδεια, τους επεσήμαναν την επιτακτική ανάγκη τήρησης κάθε μυστικότητας.

Το πτώμα πλησίαζε πολύ τις προδιαγραφές της επιχείρησης χάρη στη σημαντική ποσότητα υγρού που βρίσκονταν στους πνεύμονές του. Η οικογένεια δέχτηκε, θέτοντας ως όρο να μην αποκαλυφθεί ποτέ η ταυτότητα του πτώματος.

Οι υπηρεσίες δώσανε ψεύτικη ταυτότητα στον νεκρό, δίνοντάς του το όνομα ταγματάρχης Ουίλλιαμ Μάρτιν του Σώματος των Βασιλικών Πεζοναυτών, γεννημένος στο Κάρντιφ της Ουαλίας το 1907.

Ο βαθμός του ταγματάρχη αντιστοιχούσε στην ηλικία του και ταυτόχρονα εξηγούσε την πιθανότητα να συνοδεύει έγγραφα τέτοιας σημασίας.

Για να γίνει η ιστορία ακόμα πιο πιστευτή του επινοήθηκε μια μνηστή και του «δόθηκαν» φωτογραφίες της και ερωτικές της επιστολές.

Του δόθηκαν επίσης μια αρμαθιά κλειδιά, ένα χρησιμοποιημένο εισιτήριο για ένα θεατρικό έργο πρόσφατα ανεβασμένο, ένα δικαιολογητικό διαμονής σε μια λονδρέζικη λέσχη, σπίρτα και άλλα μικροαντικείμενα.

Για τη διατήρησή του, το πτώμα του υποτιθέμενου ταγματάρχη Μάρτιν, τοποθετήθηκε σε ένα ατσάλινο κιβώτιο μαζί με ξηρό πάγο.

«Ο κιμάς φαγώθηκε»

Αφού φορτώθηκε το κιβώτιο στο Χόλι Λοχ στη Σκωτία στο υποβρύχιο HMS Seraph, απέπλευσε στις 19 Απριλίου του 1943 με πορεία ένα σημείο ανοιχτά της Χουέλβα, στην ισπανική ακτή.

Η επιλογή αυτή έγινε γιατί οι Βρετανοί γνώριζαν ότι η Ισπανία, παρά την ουδετερότητά της, διέκειτο φιλικά προς τις δυνάμεις του Άξονα. Έβριθε από πράκτορες της Άμπβερ, της γερμανικής κατασκοπείας, και έτσι οι πιθανότητες εντοπισμού του πτώματος ήταν μεγαλύτερες. Οι Βρετανοί είχαν ήδη εντοπίσει στη Χουέλβα ένα Γερμανό πράκτορα με εξαιρετικές σχέσεις με τις ισπανικές αρχές.

Στις 04.30 της 30ής Απριλίου το Σέραφ αναδύθηκε και ο κυβερνήτης διέταξε να φέρουν το κιβώτιο στο κατάστρωμα. Προηγουμένως απευθύνθηκε στο πλήρωμα και εξήγησε ότι επρόκειτο να αφήσουν στη θάλασσα κάποια μετεωρολογική συσκευή.

Στους αξιωματικούς όμως εξήγησε τη μυστική αποστολή. Ανοίχτηκε το κιβώτιο, φόρεσαν στον ταγματάρχη Μάρτιν ένα σωσίβιο και του κρέμασαν ένα χαρτοφύλακα με τα μυστικά σχέδια. Στη συνέχεια ρίχτηκε στη θάλασσα για να το σύρει η φουσκοθαλασσιά προς την ακτή.

Πίσω στο Λονδίνο στάλθηκε το μήνυμα: «ΚΙΜΑΣ ολοκληρώθηκε» («MINCEMEAT completed»).

Το πτώμα εντοπίστηκε στις 9:30 το πρωί από έναν ντόπιο ψαρά, τον Χοσέ Αντόνιο Ρέυ Μαρία.

Τότε, οι Ισπανικές αρχές, ενημέρωσαν τους Βρετανούς, και οι δεύτεροι, άρχισαν πονηρά να «βομβαρδίζουν» δήθεν τους Ισπανούς με μηνύματα, ζητώντας να μάθουν τι είχε απογίνει ο χαρτοφύλακας που μετέφερε ο «ταγματάρχης».

Για να γίνει η ιστορία ακόμα πιο πιστευτή, απεστάλησαν επείγοντα τηλεγραφήματα στον ναυτικό ακόλουθο στη Μαδρίτη ζητώντας του να φροντίσει να περισωθούν τα διαβαθμισμένα έγγραφα χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό από τις ισπανικές αρχές.

Τα έγγραφα επεστράφησαν στις 13 Μαΐου με την ένδειξη «όλα ήσαν στη θέση τους». Πίσω στην Αγγλία τα επιστραφέντα έγγραφα εξετάστηκαν προσεκτικά και διαπιστώθηκε ότι ο φάκελος είχε… ανοιχτεί και ξανακλειστεί. Όλα πήγαν σύμφωνα με το σχέδιο.

Οι Ισπανοί ενημέρωσαν τους Γερμανούς και η δραστήρια γερμανική αντικατασκοπεία, απέκτησε πρόσβαση στα έγγραφα και στη συνέχεια έκλεισε τον χαρτοφύλακα, κάτι το οποίο το διαπίστωσαν οι ευρηματικοί Βρετανοί.

Οι υπηρεσίες είχαν στείλει το μήνυμα στον Τσώρτζιλ: «Κιμάς φαγώθηκε ολάκερος».

Η γερμανική πλευρά τελικά εξαπατήθηκε. Ο Χίτλερ, την ίδια ημέρα που πληροφορήθηκε το περιεχόμενο των εγγράφων του «Μάρτιν», εξέδωσε μια διαταγή σύμφωνα με την οποία τα «μέτρα σχετικά με τη Σαρδηνία και την Πελοπόννησο θα έχουν άμεση προτεραιότητα απέναντι σε κάθε άλλο ανάλογο», δίχως βέβαια να πείθονται όλοι οι στρατηγοί του.

Αποκορύφωμα της παραπλάνησης αυτής αποτέλεσε η μεταφορά δύο θωρακισμένων μεραρχιών από το ανατολικό μέτωπο στην Ελλάδα, ένα μόλις μήνα πριν τη μεγαλύτερη ίσως αρματομαχία στην ιστορία, τη μάχη του Κουρσκ εναντίον των Σοβιετικών.

Με πληροφορίες από Wikipedia