Η Γερμανία, το «φρένο χρέους» και ο «γρίφος» των Πρασίνων

Η νέα Μπούντεσταγκ, η Ομοσπονδιακή Βουλή στη Γερμανία, θα συγκληθεί στις 25 Μαρτίου, περίπου ένα μήνα μετά τις πρόωρες εκλογές του Φεβρουαρίου.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο επόμενος καγκελάριος της μεγαλύτερης οικονομίας στην ΕΕ της πολυκρίσης, ήτοι ο Χριστιανοδημοκράτης Φρίντριχ Μερτς, έχει χρονικό περιθώριο μόλις δύο εβδομάδων για να να κάνει επιτυχώς την ιστορική «κωλοτούμπα», σε μια χώρα που αποτελούσε μέχρι σήμερα στις τάξεις των «27» το κατ’ εξοχήν δημοσιονομικό «γεράκι».

Έχοντας συμφωνήσει επί της αρχής με τους Σοσιαλδημοκράτες για τον σχηματισμό «μεγάλου συνασπισμού», ο Μερτς κάνει τώρα στροφή 180 μοιρών ως προς τις -αμυντικές και μη- δαπάνες.

Στο φόντο είναι η ανάγκη σταθερότητας στη Γερμανία και οι κλιμακούμενες γεωπολιτικές στην εναπεξοπλιζόμενη Ευρώπη, όπου το Βερολίνο ετοιμάζεται για τη μεγάλη επιστροφή, μετά την υποτονική καγκελαρία του Όλαφ Σολτς.

Κεντρικό σημείο της διακομματικής συμφωνίας είναι η εκτόξευση των αμυντικών δαπανών και η δημιουργία ταμείου ύψους μισού  τρισεκατομμυρίου ευρώ για επενδύσεις σε υποδομές, με μεταρρύθμιση του περιώνυμου «φρένου χρέους».

Ήτοι τον περιορισμό στα ετήσια διαρθρωτικά δημοσιονομικά ελλείμματα στη Γερμανία στο 0,35% του ΑΕΠ.

Κατοχυρώθηκε συνταγματικά το 2009, σε μια εποχή που ουδείς περίμενε ότι, 13 χρόνια μετά, η Ρωσία θα εισέβαλε πλήρως στην Ουκρανία ή ότι εν έτει 2025 οι ΗΠΑ θα στρέφονταν κατά της Ευρώπης, στην εποχή Τραμπ 2.0.

Τώρα για τη χαλάρωση του «φρένου χρέους» χρειάζεται νέα συνταγματική τροποποίηση, για την οποία απαιτείται κοινοβουλευτική πλειοψηφία δύο τρίτων.

Όμως στη νέα Μπούντεσταγκ τα «κουκιά» δύσκολα βγαίνουν, σε αντίθεση με τη σύνθεση της απερχόμενης ολομέλειας, όπου έχουν προγραμματιστεί δύο επί τούτου συνεδριάσεις στις 13 και 17 Μαρτίου.

Θεωρητικά, οι έως τώρα συγκυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι, μαζί με τους Χριστιανοδημοκράτες συγκεντρώνουν πλειοψηφία 2/3.

Όμως οι Πράσινοι -που με έναν «μεγάλο συνασπισμό» θα περάσουν στην αντιπολίτευση, με μειωμένη τη δύναμή τους- δεν έχουν πει το μεγάλο «ναι», κάνοντας σκληρό «παζάρι».

Οι συμπρόεδροι του κόμματος των Πρασίνων, Φέλιξ Μπάναστσακ και Φραντσίσκα Μπράτνερ, σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο, στις 8 Μαρτίου (REUTERS/Annegret Hilse)

«Δούναι και λαβείν», με την… «ψυχή στο στόμα»

Κατά την συμπρόεδρο των Πρασίνων, Φραντσίσκα Μπράτνερ, ο Χριστιανοδημοκράτης «Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θα στριφογυρίζει στον τάφο του, βλέποντας πώς θέλει να χρησιμοποιήσει το κόμμα του το φρένο χρέους, μοιράζοντας μετεκλογικά δώρα».

«Ενδιαφερόμαστε για μια βιώσιμη μεταρρύθμιση», συμπλήρωσε, λέγοντας πρακτικά «όχι» στην κοινοβουλευτική σύμπραξη για την έγκριση της μεταρρύθμισης του «φρένου χρέους». Τουλάχιστον στην τρέχουσα μορφή του.

Οι επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων, Μπρίτα Χάσελμαν και Καταρίνα Ντρέγκε, που συμμετέχουν στις σχετικές διαπραγματεύσεις, ξεκαθάρισαν ότι η δική τους εισήγηση στους βουλευτές θα είναι να μην στηρίζουν την πρόταση του υπό συγκρότηση «μεγάλου συνασπισμού».

«Αν οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) και οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) πιστεύουν ότι, λόγω της απειλής για την ασφάλεια που συνιστά ο Πούτιν στο Κρεμλίνο -καθώς και, ειλικρινά, ο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο- εμείς θα πρέπει απλώς να το συναινέσουμε, τότε το απορρίπτουμε κατηγορηματικά», σχολίασε ο έτερος συμπρόεδρος των Πρασίνων, Φέλιξ Μπάναστσακ.

Επί της ουσίας, αξιώνουν εγγυήσεις ότι οι δαπάνες για τις υποδομές θα διοχετευτούν επίσης για την επίτευξη των κλιματικών στόχων της Γερμανίας. Από την περασμένη Κυριακή πάντως ο Μερτς, που «καίγεται» για τον άμεσο σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, φάνηκε να τους κλείνει με νόημα το «μάτι».

Μια εναλλακτική πιθανή «εφεδρεία» από την άλλη θα μπορούσε να είναι οι Φιλελεύθεροι (FDP).

Αν και εξαφανίστηκαν κοινοβουλευτικά στις κάλπες του περασμένου μήνα, στην απερχόμενη Βουλή έχουν 90 βουλευτές.

Όμως παραδοσιακά αντιτίθενται στη χαλάρωση του «φρένου χρέους».

Παρότι τώρα εμφανίζονται ανοιχτοί να συναινέσουν για αύξηση στις αμυντικές δαπάνες, είναι κάθετα αντίθετοι στο ειδικό ταμείο για τις υποδομές.

Κατά τα λοιπά, το ακροδεξιό AfD και το κόμμα της Αριστεράς (Die Linke) προειδοποιούν -προφανώς από διαφορετικά «μετερίζια»- με νομικές προσφυγές κατά της μεταρρύθμισης από την υφιστάμενη Βουλή.

Στη δε νέα Μπούντεστανγκ συγκεντρώνουν -θεωρητικά- από κοινού ανασταλτική μειοψηφία.

Όπερ σημαίνει ότι θα μπορούσαν να μπλοκάρουν οποιαδήποτε συνταγματική αλλαγή στην επόμενη νομοθετική περίοδο.

Μετεκλογικά σκυθρωπό, το ισχυρό «δίδυμο» των Πρασίνων στην απερχόμενη κυβέρνηση Σολτς, Ρόμπερτ Χάμπεκ και Αναλένα Μπέρμποκ, ανακοίνωσαν ήδη την αποχώρησή τους από την ηγετική ομάδα του κόμματος (REUTERS/Annegret Hilse)

Ασκήσεις πολιτικών ισορροπιών

Στην πραγματικότητα οι Πράσινοι δεν έχουν κλείσει εντελώς την πόρτα στις διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση του «φρένου χρέους».

Συνομολογούν ότι αποτελεί μονόδρομο, προκειμένου η Γερμανία να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής, στο εγγύς και στο απώτερο μέλλον.

Κατηγορούν ωστόσο τον Μερτς ότι είπε ψέματα προεκλογικά και ότι τώρα «κλέβει» μέρος του προεκλογικού προγράμματός τους.

Ως προς το τελευταίο εκφράζουν ανάλογη δυσαρέσκεια και για τους  Σοσιαλδημοκράτες.

Τώρα, προτού «παροπλιστούν» πολιτικά στην ελάσσονα αντιπολίτευση -αν και ο δρόμος προς τον σχηματισμό κυβέρνησης «μεγάλου συνασπισμού» παραμένει στρωμένος με «αγκάθια»- επιδιώκουν να επιβάλλουν τους δικούς τους όρους.

Η αριστερή πτέρυγα των Πρασίνων και η κομματική νεολαία ζητούν εν τω μεταξύ ζητά θεμελιώδη μεταρρύθμιση του «φρένου χρέους» και μόνιμες εξαιρέσεις όχι μόνο για την άμυνα, αλλά και για τους τομείς της εκπαίδευσης και της κοινωνικής δικαιοσύνης, μαζί με την μεγαλύτερη προστασία του κλίματος.

Οι εσωκομματικές τριβές συντελούνται, δε, εν μέσω κρίσης ταυτότητας -σε ένα κόμμα που με τον πόλεμο στην Ουκρανία και κατά τη συμμετοχή τους στον απερχόμενο κυβερνητικό συνασπισμό στη Γερμανία μετεξελίχθηκε, από ένα πασιφιστικό, σε φιλομιλιταριστικό- ενώ φυλλορροεί η ηγετική ομάδα.

Τη μετεκλογική απόφαση του κομματικού υποψήφιου για την καγκελαρία Ρόμπερτ Χάμπεκ (αντικαγκελάριου και υπουργού Οικονομίας στην απερχόμενη κυβέρνηση Σολτς) να αποσυρθεί από την «εμπροσθοφυλακή» των Πρασίνων ακολούθησε και η -υποψήφια καγκελάριος το 2021, νυν απερχόμενη ΥΠΕΞ- Αναλένα Μπέρμποκ, επικαλούμενη «προσωπικούς λόγους».

Κινήσεις που, μοιραία, δημιουργούν στο κόμμα ένα κενό πολιτικής ισχύος.

Προφανώς θα καλυφθεί από άλλα στελέχη μέχρι τις επόμενες εκλογές, που καλώς εχόντων των πραγμάτων αναμένονται το 2029.

Όμως κανείς δεν ξέρει πώς θα πάει αυτό.

Και μάλιστα ενόσω «σφυροκοπά» αδιάκοπα το κόμμα ο υπερφιλόδοξος Μάρκους Ζέντερ, αρχηγός των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών.

Του «αδελφού» κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών στην κεντροδεξιά Χριστιανική Ένωση, με την οποία οι Πράσινοι συγκυβερνούν στα κρατίδια της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και του Σλέσβιχ-Χολστάιν.