Η «στερνή γνώση» του Εμμανουέλ Μακρόν

«Η διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και οι πρόωρες εκλογές έχουν μέχρι στιγμής προκαλέσει μεγαλύτερες διαιρέσεις στην Εθνοσυνέλευση, παρά λύσεις για τον γαλλικό λαό, παράγοντας περισσότερη αστάθεια, παρά ηρεμία», ομολόγησε ο Εμμανουέλ Μακρόν.

Ήταν μια μάλλον ασυνήθιστη εικόνα για τους Γάλλους να ακούν τον πρόεδρο τους να μιλάει για mea culpa στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του.

Ο Εμμανουέλ Μακρόν έχει μετανιώσει για την απόφασή του να προκηρύξει πρόωρες εκλογές μετά το αποκαρδιωτικό για την παράταξή του αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, που τελικά οδήγησαν σε πολιτικό αδιέξοδο, αδυναμία υπερψήφισης προϋπολογισμού, υποβάθμιση της γαλλικής οικονομίας και ενίσχυση της λαϊκής δυσαρέσκειας απέναντι στον ίδιο και στην πολιτική κατάσταση στη χώρα.

Μια μισή μετάνοια

O Γάλλος πρόεδρος με τις επιλογές του έδειξε να αδιαφορεί για τους συσχετισμούς εντός της Εθνοσυνέλευσης

Αυτό που άφησε μετέωρο ο Γάλλος πρόεδρος ήταν το εάν θεωρεί λανθασμένες και τις μετέπειτα επιλογές του, την προσπάθεια δηλαδή να συγκροτήσει μια κυβέρνηση που δεν αντιστοιχούσε ουσιαστικά στο αποτέλεσμα των εκλογών και που στηρίχτηκε μάταια στην ελπίδα ότι θα καταφέρει να σπάσει το Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς.

Το πιο ανησυχητικό όμως ήταν ότι για μια ακόμα φορά ο φιλόδοξος μεταρρυθμιστής δεν εξήγησε πώς φαντάζεται τα επόμενα βήματα για να ξεπεραστεί η σημερινή κατάσταση στη Γαλλία. Η περιγραφή του για την επόμενη μέρα έμοιαζε ξανά με μια έκθεση ιδεών, γεμάτη από όμορφα λόγια για «συλλογική ανάκαμψη» και «σταθερότητα», κάποιες δόσεις κλασσικού πατριωτισμού, αλλά και το απαραίτητο συμπλήρωμα ενός φιλολογικού ευρωπαϊσμού.

Τα λόγια είναι φτηνά

«Χρειαζόμαστε μια ευρωπαϊκή αφύπνιση, μια επιστημονική, πνευματική, τεχνολογική, βιομηχανική αφύπνιση, μια αγροτική, ενεργειακή και οικολογική αφύπνιση», είπε ο Μακρόν και επανέλαβε αυτό που έχει γίνει καραμέλα στο στόμα Ευρωπαίων πολιτικών, Φιλελευθέρων, κεντροδεξιών, αλλά και κεντροαριστερών. «Μεταρρυθμίσεις, απλούστερες διαδικασίες, περισσότερες επενδύσεις». Αλλά η δυσκολία όλων αυτών των εύηχων στόχων βρίσκεται όχι στο να υιοθετηθούν, αλλά στο «πώς» θα επιτευχθούν.

Η επίκληση του «ευρωπαϊσμού» στον οποίο πόνταρε από την πρώτη του κιόλας θητεία ο Γάλλος πολιτικός με το τραπεζικό παρελθόν έχει αποδειχτεί ότι δεν μπορεί να αποτελέσει τη συγκολλητική ουσία, σε μια κοινωνία διχασμένη βαθιά και απειλούμενη από τις προκλήσεις και τις κρίσεις της παγκόσμιας οικονομίας. Δε μπορεί να μη θυμάται ο κύριος Μακρόν ότι ήταν κάποτε οι Γάλλοι που έβαλαν ταφόπλακα στα φιλόδοξα σχέδια για ένα «Ευρωπαϊκό Σύνταγμα». Δεν είναι δυνατόν να μην κατέγραψε τις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις που στρέφονται κυρίως κατά των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και φυσικά δεν γίνεται να αγνοεί ότι σταθερά σχεδόν ο ένας στους τρεις συμπατριώτες του ψηφίζει τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν.

Μια αποτυχημένη συνταγή

Μπορεί το «σχέδιο Μπαϊρού» να έχει καλύτερη τύχη από το «πείραμα Μπαρνιέ«;

Η προσπάθεια να συνδεθεί ο «υγιής πατριωτισμός» των Γάλλων με την «ευρωπαϊκή τους πρωτοκαθεδρία» ως επιχείρηση σωτηρίας ενός συρρικνούμενου κεντρώου χώρου και ως αντίδοτο απέναντι στην ενίσχυση των δύο άκρων δεν αποφέρει καρπούς, αλλά ο ένοικος του Μεγάρου των Ηλυσίων Πεδίων επιμένει ότι αυτή είναι η λύση για την χώρα του. Η επιλογή του Φρανσουά Μπαϊρού για τη θέση του πρωθυπουργού ακριβώς αυτήν την ψευδαίσθηση αντανακλά. Την άποψη ότι ένας πολιτικός που φέρει την ταμπέλα του Κεντρώου θα μπορέσει να λειτουργήσει σαν μαγνήτης, για να προσελκύσει δυνάμεις και από τα δεξιά του και από τα αριστερά του. Ζητούμενο να δημιουργήσει μια συναίνεση, που θα απορροφήσει τις κοινωνικές αναταράξεις. Οι μέχρι τώρα ενδείξεις συνηγορούν στην εκτίμηση ότι αυτό το σχέδιο θα ναυαγήσει, όπως ναυάγησε και το «πείραμα Μπαρνιέ».

Γυαλίζοντας την επιφάνεια

Στην ουσία αυτή η «στερνή γνώση» που θέλησε να προβάρει ως το νέο του αφήγημα ο Γάλλος πρόεδρος είναι λειψή, αν όχι κίβδηλη. Αυτό για το οποίο δείχνει να μη μετανιώνει και που αντιθέτως συνεχίζει να χαρακτηρίζει τις πράξεις του είναι η πεποίθηση ότι όλα μπορούν να αντιμετωπιστούν με ένα επικοινωνιακό γυάλισμα της επιφάνειάς τους. Ο Μακρόν τελικά δεν απαξιώνεται από την κοινωνία επειδή επιλέγει δεξιές ή αριστερές λύσεις, αλλά επειδή στην ουσία προσπαθεί πάντα να αποφεύγει να δώσει λύσεις, γνωρίζοντας πόσο επίπονο μπορεί να είναι αυτό.

H Γαλλίδα συγγραφέας Μάριον Μεσίνα περιγράφει στο μυθιστόρημά της, που στα γερμανικά μεταφράστηκε με τον τίτλο Die Entblößten (που μεταφράζεται οι Εκτεθειμένοι ή και οι Απογυμνωμένοι), μια δυστοπική Γαλλία του όχι πολύ μακρινού μέλλοντος, όπου οι αντιθέσεις κορυφώνονται, μεγάλα κομμάτια της μεσαίας τάξης εξαθλιώνονται και τελικά η εξουσία βρίσκει ως μοναδικό μέσο για τη διάσωσή της έναν αυταρχισμό στα όρια μιας δικτατορίας. Μέσα στην υπερβολή του το βιβλίο έχει στοιχεία που καθόλου δεν απέχουν από την πραγματικότητα της σημερινής Γαλλίας.

Κώστας Αργυρός, Δημοσιογράφος στην DW