Η υπερρύθμιση στα δικαιώματα επιβατών, προκαλεί ανησυχίες στον αεροπορικό κλάδο

Η υπερβολική ρύθμιση των δικαιωμάτων των αεροπορικών επιβατών απειλεί να επηρεάσει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα των αεροπορικών εταιρειών της ΕΕ, τη συνδεσιμότητα των μεταφορών και την απασχόληση στον κλάδο, σύμφωνα με την Eurochambres, την ένωση των ευρωπαϊκών εμπορικών και βιομηχανικών επιμελητηρίων.

Με αφορμή τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις σχετικά με την αναθεώρηση του κανονισμού για τα δικαιώματα των επιβατών, η Eurochambres εξέφρασε έντονη ανησυχία για τον κίνδυνο δημιουργίας ενός υπέρμετρα αυστηρού και πολύπλοκου πλαισίου. Όπως επισημαίνει, η υπερβολική ρύθμιση θα μπορούσε:

• Να οδηγήσει σε δυσλειτουργικά συστήματα αποζημίωσης.
• Να περιορίσει την ευελιξία στις πολιτικές μη εμφάνισης (no-show policies).
• Να αυξήσει τις τιμές των εισιτηρίων, επιβαρύνοντας τελικά τους ίδιους τους καταναλωτές.

Τα μέτρα αυτά, σύμφωνα με την ένωση, θα εντείνουν τις ήδη υπάρχουσες πιέσεις, καθώς οι ευρωπαϊκές αερομεταφορές βρίσκονται αντιμέτωπες με υψηλά κόστη που απορρέουν από την “Πράσινη Συμφωνία” και τις παγκόσμιες δεσμεύσεις για βιωσιμότητα.

Η εφαρμογή ενός αυστηροποιημένου πλαισίου θα μπορούσε να περιορίσει την ικανότητα των ευρωπαϊκών αεροπορικών εταιρειών να ανταγωνιστούν σε διεθνές επίπεδο, με πιθανές συνέπειες:

• Μείωση της συνδεσιμότητας εντός ΕΕ αλλά και με αγορές τρίτων χωρών.
• Δυσκολίες στην ανάπτυξη πολυτροπικών λύσεων κινητικότητας, όπως ο συνδυασμός αεροπορικών και σιδηροδρομικών δρομολογίων.
• Κίνδυνο απώλειας χιλιάδων θέσεων εργασίας σε αερομεταφορές και τουρισμό.

Η Eurochambres προειδοποιεί ότι, αντί να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη των επιβατών, τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να περιορίσουν την πραγματική επιλογή και την ευελιξία στις μετακινήσεις.

Προηγούμενες συγκρούσεις

Η συζήτηση για τα δικαιώματα των επιβατών δεν είναι καινούργια. Στο παρελθόν, παρόμοιες προσπάθειες ρύθμισης έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις:

• Ο Κανονισμός 261/2004 Θέσπισε βασικά δικαιώματα για αποζημίωση και βοήθεια σε περίπτωση καθυστέρησης, ακύρωσης πτήσης ή άρνησης επιβίβασης. Ο κανονισμός αυτός υπήρξε ορόσημο αλλά και σημείο τριβής, με τις αεροπορικές να υποστηρίζουν ότι δημιουργεί υπέρμετρα κόστη.
• Δικαστικές αποφάσεις του ΔΕΕ: Η ερμηνεία του κανονισμού από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (π.χ. για αποζημιώσεις λόγω πολύωρων καθυστερήσεων) διεύρυνε τις υποχρεώσεις των εταιρειών πέρα από αυτό που αρχικά προέβλεπε το κείμενο του νόμου. Αυτό οδήγησε σε διαμάχες σχετικά με την αναλογικότητα και τη βιωσιμότητα των μέτρων.
• Αναθεώρηση κανονισμού (2013–2014): Προτάσεις για εκσυγχρονισμό και σαφέστερους κανόνες εκκρεμούν εδώ και χρόνια λόγω διαφωνιών μεταξύ θεσμών, κρατών-μελών και του κλάδου, κάτι που καταδεικνύει τη δυσκολία εξεύρεσης ισορροπίας.

Η οπτική των ενώσεων καταναλωτών

Οι ενώσεις καταναλωτών συμμετέχουν ενεργά στη συζήτηση για τα δικαιώματα των αεροπορικών επιβατών, υπερασπίζοντας αυστηρότερη προστασία, μεγαλύτερη διαφάνεια και δίκαιες αποζημιώσεις για τους ταξιδιώτες σε όλη την ΕΕ.

Οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οργανώσεις, όπως η BEUC, προτείνουν:

• Ενιαία και σαφή ευρωπαϊκά στάνταρ στην πληροφόρηση των καταναλωτών πριν και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ώστε να αποφεύγονται οι αθέμιτες πρακτικές και οι δύσκολα κατανοητές χρεώσεις.
• Αποζημιώσεις που να είναι προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό, να ξεκινούν από τις πρώτες ώρες καθυστέρησης, και να καλύπτουν όλες τις περιπτώσεις πραγματικής ταλαιπωρίας.
• Αυστηρή τήρηση του δικαιώματος μεταφοράς χειραποσκευής, χωρίς επιπρόσθετες παράνομες χρεώσεις, όπως υπογραμμίζει και το Δικαστήριο της ΕΕ.
• Προστασία των ευάλωτων επιβατών, όπως άτομα με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα.

Σε έρευνες, η πλειονότητα των πολιτών δηλώνει υπέρμαχος των αυστηρών κανόνων. Το 92% αντιτίθεται στην αποδυνάμωση του κανονισμού ΕΕ261 και το 76% ζητά βελτίωση της αποζημίωσης ώστε να αντανακλά τις σημερινές συνθήκες κόστους και διαβίωσης.

Οι ενώσεις καταναλωτών καταγγέλλουν την πρακτική πολλών εταιρειών να επιβάλλουν αδικαιολόγητες χρεώσεις (π.χ. για χειραποσκευή), να δυσχεραίνουν την διαδικασία αποζημίωσης ή να προβάλλουν παραπλανητικούς οικολογικούς ισχυρισμούς χωρίς αντίκρισμα στην πραγματικότητα.

Τώρα, η πρόκληση για τους ευρωπαίους νομοθέτες είναι η επίτευξη μιας ισορροπίας, ώστε αφενός οι επιβάτες να έχουν ισχυρά και ουσιαστικά δικαιώματα, και αφετέρου οι αεροπορικές εταιρείες να λειτουργούν ανταγωνιστικά αλλά με πραγματικούς κανόνες που διασφαλίζουν αξιόπιστες και βιώσιμες υπηρεσίες για όλους.