ΙΟΒΕ: Καλύτερο για τις επιχειρήσεις, χειρότερο για τα νοικοκυριά το 2024

Ανάμικτη εικόνα προκύπτει από το τελευταίο δελτίο οικονομικής συγκυρίας του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Από τη μία το οικονομικό κλίμα φαίνεται να έχει ανακάμψει, παρά τις διεθνείς αβεβαιότητες που προβληματίζουν κυρίως τη βιομηχανία. Αντιθέτως, για τα νοικοκυριά στην Ελλάδα, το 2024 ήταν χειρότερο από το 2023, με την καταναλωτική εμπιστοσύνη, που βρίσκεται ούτως ή άλλως στα τάρταρα, να υποχωρεί ακόμα περισσότερο.

Συνολικά για το 2024 ο μέσος όρος του δείκτη κινείται σχεδόν στις 108 μονάδες, επίπεδο υψηλότερο από το αντίστοιχο 107,6 του 2023 και ταυτόχρονα το υψηλότερο μετά την οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008.  Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, η σχετικά βελτιωμένη εικόνα προέρχεται από τις επιχειρήσεις, καθώς οι προσδοκίες στους περισσότερους κλάδους ήταν γενικά ικανοποιητικές κατά τη διάρκεια του έτους.

Οριακή υποχώρηση τον Δεκέμβριο

Για τον Δεκέμβριο ωστόσο υπήρξε οριακή υποχώρηση του οικονομικού κλίματος, στις 106 από 106,2 μονάδες. Ο αδύναμος κρίκος φαίνεται πως είναι η βιομηχανία, καθώς εντάθηκε το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες, και εξασθένησαν οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή.  Η βιομηχανία-μεταποίηση, ως ο πλέον εξωστρεφής τομέας της οικονομίας, είναι η πρώτη που θα επηρεαστεί από τις αλλαγές στις διεθνείς αγορές.  Όσο τα σύννεφα πάνω από την Ευρώπη μαζεύονται, εν όψει της ορκωμοσίας του Τραμπ και της επικείμενης αύξησης των δασμών στις εισαγωγές προς ΗΠΑ, τόσο εντείνεται το κλίμα αβεβαιότητας και στην ελληνική βιομηχανία.

Στον κατασκευαστικό κλάδο υπάρχει σημαντική βελτίωση των προσδοκιών σε σχέση με τον Νοέμβριο (157,8 από 129,9 μονάδες) όμως σε ετήσιο επίπεδο σημειώνεται μικρή υποχώρηση.

Ενισχύθηκαν οι θετικές προσδοκίες για την απασχόληση, ενώ αμβλύνθηκαν οι αρνητικές προβλέψεις για την πορεία των εργασιών.

Η έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για δύο στις πέντε κατασκευαστικές επιχειρήσεις (42%). Η μίας στις τέσσερις επιχειρήσεις (24%) αναφέρει ως σημαντικότερο εμπόδιο την ανεπαρκή χρηματοδότηση και μία στις δέκα τη χαμηλή ζήτηση.

Αυξημένες είναι οι προσδοκίες στις υπηρεσίες, βοηθούντος και του Ταμείου Ανάκαμψης

Αβεβαιότητα στο εμπόριο, αισιοδοξία στις υπηρεσίες

Ψαλιδισμένες είναι οι προσδοκίες των εμπόρων, για τους περισσότερους κλάδους, ενώ αυξάνεται η αβεβαιότητα. Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών υποχώρησε αισθητά στις κατηγορίες Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός, Οχήματα-Ανταλλακτικά, ενώ βελτιώθηκε ελαφρά στα Είδη Οικιακού Εξοπλισμού.

Ο πλέον ευνοημένος της χρονιάς είναι ο κλάδος των υπηρεσιών,  στον οποίο σημειώνονται και οι μεγαλύτερες πληθωριστικές αυξήσεις.  Όπως σημειώνει το ΙΟΒΕ, «ο ευρύτερος χώρος των διάφορων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων με αιχμή τον κλάδο των συμβουλευτικών υπηρεσιών κινείται έντονα ανοδικά, εν μέρει γιατί τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης τροφοδοτούν την αγορά με σημαντικά έργα».

Σταθερά οι πιο απαισιόδοξοι της Ευρώπης

Είθισται στο τέλος κάθε χρονιάς τα νοικοκυριά να αναθαρρούν κάπως για το τι μέλλει γενέσθαι. Λίγο το εορταστικό κλίμα, λίγο το δώρο Χριστουγέννων στον ιδιωτικό τομέα και οι μικροί έστω «μποναμάδες» των επιδομάτων, βοηθάνε στη βελτίωση του κλίματος.  Έτσι και φέτος, η καταναλωτική εμπιστοσύνη ενισχύθηκε ήπια, στις -44,5 μονάδες, από 47,3 τον Νοέμβριο. Παραμένει όμως σταθερά σε αρνητικό έδαφος, με τους Έλληνες καταναλωτές να είναι και αυτό τον μήνα μακράν οι πιο απαισιόδοξοι της Ευρώπης. Ακολουθούν σε μεγάλη απόσταση οι Εσθονοί, με -35,6% και οι Ούγγροι με -25,6.

Σε σύγκριση πάντως με το 2023, φαίνεται πώς το 2024 ήταν πιο ζόρικο οικονομικά για τα ελληνικά νοικοκυριά. Ο βαθμός απαισιοδοξίας βάθυνε αισθητά, αφού πέρυσι τέτοια εποχή ήταν στις -40,3 μονάδες.

Το 64% των νοικοκυριών εκτιμά ότι η οικονομική του κατάσταση χειροτέρεψε λίγο ή αισθητά το 2024, ενώ μόνο το 3% αναφέρει βελτίωση. Οι έξι στους δέκα (58%) περιμένουν επιδείνωση των οικονομικών τους το 2025, και το 7% περιμένει βελτίωση.

Παρόμοια είναι η εικόνα σε ό,τι αφορά τις προσδοκίες των καταναλωτών για τη γενική οικονομική κατάσταση της χώρας. Οι έξι στους δέκα (62%) περιμένουν ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση (από 68% τον Νοέμβριο).

Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να προβληματίζει τους καταναλωτές, με το 60% να προβλέπει άνοδο των τιμών.

Τέλος, όσον αφορά την τρέχουσα οικονομική κατάταση των νοικοκυριών, το 62% δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα», ποσοστό σχετικά μειωμένο σε σύγκριση με τον Νοέμβριο (67%).