Ήρθε η ώρα για συλλογικές συμβάσεις εργασίας – Τι ζητάνε οι πολίτες της ΕΕ και τι ισχύει στην Ελλάδα

Aπογοητευτικά είναι τα στοιχεία που παρουσιάζονται για τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ), στο τελευταίο μηνιαίο δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδας.

Πέρα από το γεγονός ότι η πλειονότητα των εργαζομένων δεν καλύπτονται από κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, ακόμα και οι επιχειρησιακές ΣΣΕ που υπογράφηκαν το 2024 καλύπτουν λιγότερο από το 7% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. Ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ότι από αυτές τα δύο τρίτα έχουν μηδενικές αυξήσεις μισθών, ενώ το ένα τρίτο έχει πολύ μικρές αυξήσεις κάτω του πληθωρισμού (κατά μέσο όρο 2%)

Όλα αυτά συμβαίνουν, ενόσω ακόμα και η  Τράπεζα της Ελλάδας προτείνει επέκταση των ΣΣΕ, διαπιστώνοντας ότι έχουν θετική επίδραση στην αύξηση των μισθών.

Την ίδια στιγμή, νέα έρευνα της συνομοσπονδίας συνδικάτων UNI Europa, καταγράφει το πλειοψηφικό αίτημα των ευρωπαίων πολιτών για ενίσχυση των ΣΣΕ μέσω και των δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, έργου και υπηρεσιών. Η UNI Europa εκπροσωπεί 7 εκατομμύρια εργαζόμενους στον τομέα των υπηρεσιών, από 272 κλαδικά συνδικάτα, σε 50 χώρες, από τους κλάδους που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της Ευρώπης: Το εμπόριο, τις  υπηρεσίες φροντίδας, τις τράπεζες, την πληροφορική και τις τηλεπικοινωνίες, τα ΜΜΕ και τον πολιτισμό, τον τουρισμό-φιλοξενία κ.λπ.  Μέλος της UNI Europa είναι η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας (ΟΙΥΕ), η μεγαλύτερη συνδικαλιστική ένωση εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα στη χώρα μας.

Aπό τις 238 επιχειρησιακές ΣΣΕ μόλις οι 82 προβλέπουν αυξήσεις, κι αυτές χαμηλότερες του πληθωρισμού

Advertisement

Χωρίς αυξήσεις οι δύο στις τρεις επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις

Σύμφωνα με τη μηνιαία έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για την ελληνική οικονομία, το 2024 υπογράφηκαν 238 νέες συμβάσεις σε επίπεδο επιχείρησης, που κάλυπταν 171.161 εργαζόμενους. Από αυτές μόνο οι 82 προέβλεπαν έστω μικρές αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν προέβλεπαν καμία μισθολογική μεταβολή. Το 2023, υπογράφηκαν 209 νέες συμφωνίες σε επίπεδο επιχείρησης, που κάλυπταν 137.179 εργαζόμενους, από τις οποίες οι 59 προέβλεπαν αυξήσεις μισθών, ενώ οι υπόλοιπες δεν προέβλεπαν καμία αλλαγή.

Μετρημένες στα δάχτυλα οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις

Καλύτερες μισθολογικές συνθήκες εξασφαλίζουν οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας που υπογράφηκαν τα προηγούμενα χρόνια, οι οποίες όμως είναι μετρημένες στα δάχτυλα.

Ενδεικτικά η ΤτΕ αναφέρει:

• Την επέκταση της κλαδικής συλλογικής σύμβασης εργασίας στις ιδιωτικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις σε όλους τους εργαζόμενους του κλάδου (Απρίλιος 2024).
• Τη διετή κλαδική σύμβαση για την τσιμεντοβιομηχανία με αναδρομικές αυξήσεις 5% + 5% το 2023 και 4% το 2024.
• Τη διετή κλαδική συμφωνία για τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών, που καλύπτει περίπου 400.000 εργαζόμενους, με αυξήσεις 5,5% από την 1η Ιουνίου 2023 και 5% από την 1η Ιουνίου 2024.
• Τη διετή κλαδική συλλογική σύμβαση για τη βιομηχανία καπνού, με αυξήσεις από  4% έως 6,8% για το 2023 και το 2024.
• Τη διετή σύμβαση για τους ξενοδοχοϋπαλλήλους, με αύξηση μισθών 5,5% από την 1η Ιανουαρίου 2023 και επιπλέον 5,0% από την 1η Ιανουαρίου 2024.
• Την τριετή σύμβαση για τις τράπεζες προέβλεπε αυξήσεις 2% από την 1η Οκτ. 2022, 1% από την 1η Δεκ. 2023 και 2,5% από την 1η Δεκ. 2024.

Με βάση εκτιμήσεις της ΓΣΕΕ, υπολογίζεται ότι καλύπτονται από ΣΣΕ λιγότερο από το 30% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα. Ο στόχος για κάλυψη άνω του 80% των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις εργασίας, με βάση την οδηγία της ΕΕ για αξιοπρεπείς μισθούς, μοιάζει εξαιρετικά μακρινός ως άπιαστος. Πόσο μάλλον όταν το σχέδιο δράσης για την ενθάρρυνση υπογραφής ΣΣΕ που προβλέπει ο νέος νόμος του υπουργείου Εργασίας για τον κατώτατο μισθό, πηγαίνει… με τον αραμπά.

BREAKING: A survey commissioned by UNI Europa finds that a large majority of EU citizens (72%) are in favour of public procurement that strengthens workers’ livelihoods through collective bargaining.

This is a clear signal to the European Commission.https://t.co/3djmF9Tdue

— UNI Europa (@UNI_Europa) March 4, 2025

Advertisement

Τι ζητάνε οι ευρωπαίοι εργαζόμενοι

Η πανευρωπαϊκή έρευνα κοινής γνώμης που παρουσίασε η UNI Europa, ενόψει της αναθεώρησης της κοινοτικής οδηγίας για τις δημόσιες συμβάσεις, αποκαλύπτει ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα σε αυτό που ζητάνε οι πολίτες και αυτό που συμβαίνει. Η έρευνα διεξήχθη σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 6.000 συμμετεχόντων σε έξι μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες (Γαλλία, Γερμανία, Τσεχία, Πολωνία, Ιρλανδία, Ισπανία).

Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας είναι τα εξής:

• Πάνω από το 60% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι οι δημόσιες συμβάσεις θα πρέπει να ανατίθενται με βάση έναν συνδυασμό κριτηρίων, όπως η ποιότητα, τα κοινωνικά και τα περιβαλλοντικά κριτήρια. Επί του παρόντος, πάνω από το 50% των δημόσιων διαγωνισμών στην ΕΕ ανατίθενται με βάση μόνο τη χαμηλότερη τιμή.
•  Οι περισσότεροι ερωτηθέντες θεωρούν ότι τα κοινωνικά κριτήρια είναι τα πιο σημαντικά, σε σύγκριση με εκείνα που συνδέονται με το περιβάλλον, την καινοτομία ή το μέγεθος της εταιρείας.
•  Το 72% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στις εταιρείες που εφαρμόζουν τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας που έχουν συνυπογράψει τα συνδικάτα μέσω συλλογικών διαπραγματεύσεων.  Αντιθέτως οι ισχύουσες οδηγίες έχουν δημιουργήσει νομική αβεβαιότητα που αποτρέπει τις δημόσιες αρχές από το να εφαρμόζουν αυτές τις πολιτικές.
• Το 83% των ερωτηθέντων επιθυμεί οι αρχές να αποκλείουν τις επιχειρήσεις με αντι-συνδικαλιστική δράση από τις δημόσιες συμβάσεις. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι δημόσιες αρχές δεν είναι υποχρεωμένες να λάβουν τέτοια μέτρα.
• Το ποσοστό των πολιτών που επιθυμούν οι δημόσιοι διαγωνισμοί να λαμβάνουν υπόψη και άλλους παράγοντες εκτός από την τιμή έχει αυξηθεί σημαντικά από 52% σε 65%, σε σχέση με προηγούμενη έρευνα το Ευρωβαρόμετρου (2011).

🔥🎥: In a powerful show of force, essential workers, trade union leaders and members of the European Parliament rose up in Brussels to condemn the “race to the bottom” caused by EU procurement rules, which prioritise the lowest price at the expense of workers’ well-being. pic.twitter.com/imTPVAIyRL

— UNI Europa (@UNI_Europa) October 2, 2024

Τι λένε 100 κορυφαίοι οικονομολόγοι για τις συλλογικές συμβάσεις

Τα συμπεράσματα της έρευνας  συγκλίνουν με τα αιτήματα των λεγόμενων «απαραίτητων εργαζομένων» – σε επιχειρήσεις καθαριότητας, φύλαξης, εστίασης-κέτερινγκ, που ζητάνε καλύτερες συνθήκες εργασίας και δίκαιες αμοιβές, μέσω και της αναμόρφωσης των ευρωπαϊκών κανόνων για τις δημόσιες συμβάσεις.

Στο πλευρό των εργαζομένων στέκονται 100 κορυφαίοι οικονομολόγοι, ανάμεσά τους ο Γάλλος Τομάς Πικετί και η Γερμανίδα Ιζαμπέλα Βέμπερ. Με ανοιχτή επιστολή τους στην ΕΕ, ασκούν κριτική στις πολιτικές για τις δημόσιες συμβάσεις που εστιάζουν μόνο στη χαμηλότερη προσφορά, και προτείνουν μεταρρυθμίσεις που θα ενδυναμώνουν τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τις συλλογικές συμβάσεις.

Διαβάστε EΔΩ το σύνολο της έρευνας της UNI-Europa