Ηταν ο Σημίτης ΠΑΣΟΚ; Ενα λάθος ερώτημα

Γιατί υπήρξε μεγάλο και μαζικό κόμμα το ΠΑΣΟΚ για περίπου τρεις δεκαετίες; Για πολλούς λόγους, όπως για παράδειγμα για ένα μεγάλο δίκτυο δεσμών με τις τοπικές κοινωνίες, με τα σωματεία αλλά και βέβαια ένα είδος πελατειακού δικτύου που για χρόνια ανέπτυσσε σχέσεις εξάρτησης με μικρά και μεσαία στρώματα του νεοελληνικού σχηματισμού. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα, και αυτό είναι στο πεδίο της ιδεολογίας. Εδώ ήδη ισχνά από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 διαφαινόταν μια εσωτερική διαπάλη εντός του ΠΑΣΟΚ που αφορούσε μια λογική «ποπουλισμού» και μια αντίρροπη τάση «ρεαλισμού» που εναλλάσσονταν με επιτυχημένο τρόπο. Αυτό αναπτύχθηκε, μεταβλήθηκε τα επόμενα χρόνια και οδήγησε σε έναν μεταμορφισμό του ΠΑΣΟΚ.

Επί ημερών Σημίτη όλοι σχεδόν εντάχθηκαν στο ρεύμα του λεγόμενου εκσυγχρονισμού. Βεβαίως η διαπάλη «λαϊκισμός-  εκσυγχρονισμός» είναι εκείνη η οποία για πολλά χρόνια προκρινόταν εντός του ΠΑΣΟΚ και με σκληρές αντιθέσεις. Το σχήμα είναι απόλυτα απλοϊκό, αφού και οι εκσυγχρονιστές διατηρούσαν τη λογική του παλιού ΠΑΣΟΚ και των δικτύων των πολιτών-ψηφοφόρων αλλά και αυτοί που τοποθετούνταν απέναντι το ’80, είχαν το ’90 πια ενταχθεί στο ρεύμα του εκσυγχρονισμού. Οπως ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος που ήταν μαχητικό στέλεχος με τεράστια επιρροή στις λαϊκές συνοικίες. Παρ’ όλα αυτά η διαπάλη διεξαγόταν εντός του ΠΑΣΟΚ και αυτό διαμόρφωνε δύο πολύ δυναμικές πτέρυγες για πολλά χρόνια, οι οποίες με την κατάληξη της ένταξης της Ελλάδας στην ΟΝΕ – παρά τις επιμέρους διαφορές – βρήκαν σημείο στρατηγικής συμφωνίας.

Ο Σημίτης από τα πρώιμα χρόνια που εντάχθηκε στην πολιτική είχε στον νου του μια λογική εκσυγχρονισμού ή και γειωμένου ρεαλισμού. Αυτό τον οδήγησε σε αρκετές ρήξεις και κόντρες με τον πανίσχυρο Ανδρέα Παπανδρέου – λάθος να ετεροκαθορίζουμε πάντως τον πρώτο από τον δεύτερο. Πάντα όμως – και αυτό πιθανώς το ξέχασαν αρκετοί δημοσιολόγοι αυτές τις ημέρες – ο Σημίτης έδινε τη μάχη του εντός του κόμματος. ΠΑΣΟΚ ήταν πάντα, και συμμετείχε ακόμα και στις τελευταίες εσωκομματικές εκλογές του Κινήματος. Ανεξάρτητα από την κριτική που μπορεί να του γίνει – πως η σταθερή του σκέψη ήταν ευάλωτη σε δεξιές μετατοπίσεις -, δήλωνε και ήταν σοσιαλδημοκράτης.

Αυτές τις ημέρες ορισμένοι απέκοπταν εκ του πονηρού τον εκλιπόντα από το κόμμα που συμμετείχε και εκπροσωπούσε. Αλλοι πάλι μπερδεύτηκαν και σχεδόν μας είπαν πως η συνέχεια του Σημίτη και των παρακαταθηκών του είναι η σημερινή ΝΔ (όλη ή μόνο οι τέως εκσυγχρονιστές του ΠΑΣΟΚ που σήμερα είναι πούροι μητσοτακικοί;). Μα ο ίδιος με τα κείμενά του πίστευε σε ένα είδος δημοκρατικού σοσιαλισμού. Εκανε και κριτική στα πεπραγμένα της σημερινής κυβέρνησης. Οξύτερη από άλλους του κόμματός του. Συμφωνείς-διαφωνείς με τον Σημίτη – ο γράφων, αν έχει σημασία, δυσκολεύεται να συμφωνήσει με την οκταετία του -, εκεί τοποθετήθηκε και εκεί τοποθετείται από την Ιστορία.

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ