Καρκίνος ωοθηκών: Τα νεότερα δεδομένα στη διάγνωση και θεραπεία 

Γράφει ο Δημήτριος Τσολακίδης, Καθηγητής Γυναικολογίας Α.Π.Θ., Χειρουργός Γυναικολογικής Ογκολογίας, Διευθυντής  Α΄ Γυναικολογικής Ογκολογικής Κλινικής, Ιατρικό Διαβαλκανικό Θεσσαλονίκης. 

Φυσιολογικά οι ωοθήκες έχουν μέγεθος αμυγδάλου και παράγουν τα ωάρια στις  γυναίκες  αναπαραγωγικής ηλικίας καθώς και τις γυναικείες ορμόνες, όπως οιστρογόνα και προγεστερόνη. Οι  δύο ωοθήκες φυσιολογικά εντοπίζονται  μέσα στη γυναικεία λεκάνη δεξιά και αριστερά της μήτρας. Στον  καρκίνο των ωοθηκών,  τα κύτταρα των ωοθηκών  πολλαπλασιάζονται άναρχα και ανώμαλα λόγω της απώλειας της ομαλής λειτουργίας των γονιδίων που ελέγχουν την ανάπτυξη και των πολλαπλασιασμό των κυττάρων των ωοθηκών με αποτέλεσμα τα  την ανεξέλεγκτη διαίρεση των κυττάρων και τo σχηματισμό όγκων.

Πόσοι τύποι ωοθηκικών καρκίνων υπάρχουν;

Ο καρκίνος των ωοθηκών μπορεί να προέρχεται από ένα από τα τρία διαφορετικά είδη κυττάρων που απαρτίζουν την ωοθήκη όπως

• Επιθηλιακά κύτταρα που περιβάλλουν την  εξωτερική επιφάνεια των ωοθηκών.
• Αρχέγονα γενετικά κύτταρα απ΄ όπου προέρχονται τα ωάρια.
• Στρωματικά κύτταρα που παράγουν οιστρογόνα και προγεστερόνη.

Το 70-80% των ωοθηκικών καρκίνων προέρχονται από τα επιθηλιακά κύτταρα των ωοθηκών ή των κροσσών των σαλπίγγων που βρίσκονται στα πλάγια της μήτρας και είναι τα σωληνάκια που μεταφέρουν το ωάριο από την ωοθήκη στην μήτρα. Σπάνια όμως μπορεί και να προέλθει και από το περιτόναιο που είναι μια μεμβράνη που περιβάλλει τα όργανα μέσα στην κοιλιά.  Έτσι λοιπόν, ο καρκίνος των ωοθηκών, των σαλπίγγων και του περιτοναίου  αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο.

Ποιος είναι ο κίνδυνος για μια γυναίκα να εμφανίζει καρκίνο των ωοθηκών κατά τη διάρκεια της ζωής της;

 Ο καρκίνος των ωοθηκών  προσβάλλει 1 στις 70 γυναίκες  κατά τη διάρκεια της ζωής τους με μέση ηλικία διάγνωσης τα 65 έτη. Μόνο 5% των περιπτώσεων διαγιγνώσκεται σε γυναίκες κάτω των 30 ετών. Επιπλέον, ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί την συχνότερη αιτία θανάτου ανάμεσα στους γυναικολογικούς καρκίνους και συνήθως όταν διαγιγνώσκεται βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. 

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών;

Δυστυχώς ο καρκίνος των ωοθηκών σε αρχόμενο στάδιο δεν εμφανίζει συμπτώματα παρά μόνο σε προχωρημένο στάδιο  και αυτά συνήθως είναι άτυπα όπως μετεωρισμός, αδικαιολόγητο φούσκωμα στην κοιλιά, πόνο στην κοιλιά, απώλεια όρεξης, γρήγορο  αίσθημα κορεσμού, συχνουρία, αλλαγή στις εντερικές συνήθειες με εναλλαγή δυσκοιλιότητας με διάρροια, διαταραχή στην εμμηνορρυσία, μηνομητρορραγίες, οσφυαλγίες και απότομη αύξηση του βάρους. Τα συμπτώματα αυτά σταδιακά επιδεινώνονται και γίνονται καθημερινά και εφόσον επιμένουν  για δύο ή τρεις εβδομάδες η ασθενής θα πρέπει να αναζητά να υποβληθεί σε γυναικολογική για να αποκλειστεί η  ύπαρξη νεοπλάσματος στις ωοθήκες.

Υπάρχει προληπτική εξέταση για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου των ωοθηκών;

Για τις περισσότερες γυναίκες δεν υπάρχει αποτελεσματικό προληπτικό τεστ  για την έγκαιρη και πρόωρη ανίχνευση του καρκίνου των ωοθηκών, των σαλπίγγων και του περιτοναίου. Για το λόγο αυτό, όλες οι γυναίκες θα πρέπει να ενημερώνονται κατά την ετήσια γυναικολογική εξέταση τους για τα άτυπα συμπτώματα που εμφανίζει η νόσος αυτή και να ευαισθητοποιούνται για τυχόν συμπτώματα και αλλαγές στις καθημερινές τους συνήθειες.

Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών; 

O γυναικολόγος θα πρέπει να διενεργήσει γυναικολογική εξέταση και  συνδυασμό διακολπικού και διακοιλιακού υπερηχογραφήματος για να δει το σχήμα και το περίγραμμα των ωοθηκών, τυχόν κύστεις μέσα στις ωοθήκες ή συνοδές μάζες γύρω από αυτές καθώς και την ύπαρξη ελεύθερου υγρού στην κοιλιά. Ανάλογα με τα συμπτώματα που εμφανίζει η ασθενής, τα ευρήματα του γυναικολόγου από την κλινική εξέταση, καθώς το ατομικό αλλά και το οικογενειακό ιστορικό της ασθενούς για κληρονομικούς καρκίνους θα συνυπολογιστούν για την περαιτέρω στρατηγική αντιμετώπισης της ασθενούς τόσο με πιο προχωρημένες επεμβατικές αλλά και μη επεμβατικές εξετάσεις προκειμένου να γίνει ακριβής διάγνωση του τύπου του καρκίνου, του σταδίου της νόσου και του θεραπευτικού πλάνου αντιμετώπισης.

Πως αντιμετωπίζεται ο καρκίνος των ωοθηκών;

Παρόλες τις μελέτες και την πρόοδο των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην θεραπεία τόσο του αρχόμενου όσο και του προχωρημένου καρκίνου των ωοθηκών. Για το λόγο αυτό, γίνονται προσπάθειες ώστε οι ασθενείς να αντιμετωπίζονται σε εξειδικευμένα κέντρα, από κατάλληλα εκπαιδευμένους γυναικολόγους ογκολόγους, με περαιτέρω υπερεξειδίκευση στη χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών, σαλπίγγων και περιτοναίου μέσα στα πλαίσια μίας διεπιστημονικής διαχείρισης, μετά από συζήτηση σε ογκολογικό συμβούλιο σε όλα τα στάδια διαχείρισης της νόσου. Στόχος αποτελεί η μείωση τόσο της θνησιμότητας αλλά και του κόστους της αντιμετώπισης των ασθενών με καρκίνο των ωοθηκών.

Διαβάστε περισσότερα άρθρα για θέματα που αφορούν την υγεία σας, εδώ