Μέσα στο καθεστώς επιτήρησης στην Καμπούλ – 90.000 κάμερες υπό το άγρυπνο βλέμμα των Ταλιμπάν

Η αστυνομία των Ταλιμπάν απέκτησε πρόσφατα ένα δίκτυο 90.000 καμερών κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης το οποίο χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της καθημερινής ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων.

«Παρακολουθούμε ολόκληρη την πόλη της Καμπούλ από εδώ», λέει ο Χαλίντ Ζαντράν , εκπρόσωπος του αρχηγού της αστυνομίας των Ταλιμπάν στο BBC.

Οι αρχές λένε ότι η παρακολούθηση αυτή θα βοηθήσει στην καταπολέμηση του εγκλήματος.

Όμως πολλοί φοβούνται ότι θα χρησιμοποιηθεί για την καταστολή και για την παρακολούθηση του αυστηρού κώδικα ηθικής που επιβάλλει η ισλαμιστική κυβέρνηση των Ταλιμπάν σύμφωνα με την ερμηνεία της Σαρία.

Το κλειστό κύκλωμα της Καμπούλ

Μέσα στην αίθουσα ελέγχου, αστυνομικοί κάθονται σε σειρές και παρακολουθούν τις ζωντανές ροές από χιλιάδες κάμερες, παρακολουθώντας τις ζωές των έξι εκατομμυρίων ανθρώπων που ζουν στην Καμπούλ.

Από τις πινακίδες κυκλοφορίας των αυτοκινήτων μέχρι τις εκφράσεις του προσώπου, κάθε πτυχή της ζωής των πολιτών βρίσκεται υπό παρακολούθηση.

«Σε ορισμένες γειτονιές, όταν παρατηρούμε ομάδες ανθρώπων και υποψιαζόμαστε ότι μπορεί να εμπλέκονται σε χρήση ναρκωτικών, εγκληματικές δραστηριότητες ή κάτι ύποπτο, επικοινωνούμε γρήγορα με την τοπική αστυνομία», λέει ο Ζαντράν.

«Κι εκείνοι καταφθάνουν άμεσα για να διερευνήσουν τη φύση της συγκέντρωσης».

Ζήτημα εγκληματικότητας

Όταν οι Ταλιμπάν ανέλαβαν την εξουσία το 2021, μία από τις υποσχέσεις τους ήταν πως θα να πατάξουν την εγκληματικότητα ενώ πριν την επιστροφή τους, μόλις 850 κάμερες υπήρχαν στην πρωτεύουσα.

Το σύστημα παρακολούθησης που παρουσιάστηκε στο BBC στην Καμπούλ διαθέτει τη δυνατότητα εντοπισμού ατόμων με αναγνώριση προσώπου. Στη γωνία μιας οθόνης εμφανίζονται εικόνες με κάθε πρόσωπο κατηγοριοποιημένο ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το αν έχει ή όχι γένια ή μάσκα προσώπου.

«Σε καθαρές ημέρες, μπορούμε να ζουμάρουμε σε άτομα ακόμα και χιλιόμετρα μακριά», λέει ο Ζάντραν.

Οι Ταλιμπάν μάλιστα παρακολουθούν ακόμη και το δικό τους προσωπικό και τους ίδιους τους τους στρατιώτες.

Κίνδυνος για τις γυναίκες

Η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει ότι η εγκατάσταση καμερών «υπό το πρόσχημα της εθνικής ασφάλειας επιτρέπουν στους Ταλιμπάν να συνεχίσουν τις δρακόντειες πολιτικές τους που παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα των ανθρώπων στο Αφγανιστάν – ιδίως των γυναικών σε δημόσιους χώρους».

Σύμφωνα με το νόμο, οι γυναίκες απαγορεύεται να ακούγονται έξω από τα σπίτια τους και τα κορίτσια δεν επιτρέπεται να έχουν πρόσβαση στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Ταυτόχρονα, οι γυναίκες αποκλείονται από πολλές μορφές απασχόλησης και πλέον δεν μπορούν ούτε να εκπαιδευτούν ως μαίες ή  νοσοκόμες.

Και ενώ οι γυναίκες συνεχίζουν να είναι κυκλοφορούν στους δρόμους πόλεων όπως η Καμπούλ, είναι αναγκασμένες να φορούν χιτζάμπ και να καλύπτουν τα πρόσωπά τους.

Οι Ταλιμπάν λένε ότι μόνο η αστυνομία της πόλης έχει πρόσβαση στο σύστημα CCTV και ότι το Υπουργείο Διάδοσης της Αρετής και Πρόληψης των Ηθών (η αστυνομία ηθών των Ταλιμπάν) δεν το χρησιμοποιεί.

Ωστόσο πολλές γυναίκες ανησυχούν ότι οι κάμερες θα χρησιμοποιηθούν για να εξασφαλίσουν πως εκείνες θα ακολουθούν τους αυστηρούς κανόνες και θα θέσουν σε περαιτέρω κίνδυνο όσες και όσους αντιτίθενται.

«Πολλά άτομα, ιδίως πρώην στρατιωτικοί, υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και γυναίκες που διαμαρτύρονται, αγωνίζονται να κινηθούν ελεύθερα και συχνά ζουν μυστικά», ανέφερε μία γυναίκα στο BBC.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, εν τω μεταξύ, λέει ότι το Αφγανιστάν δεν διαθέτει τους νόμους για την προστασία των δεδομένων που να ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο το υλικό που συλλέγεται από τις κάμερες ασφαλείας κρατείται και χρησιμοποιείται.

Ποιος προμηθεύει με κάμερες τους Ταλιμπάν;

Η αστυνομία λέει ότι τα δεδομένα διατηρούνται μόνο για τρεις μήνες, ενώ, σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών, οι κάμερες δεν αποτελούν απειλή για την ιδιωτική ζωή, καθώς «λειτουργούν από ένα ειδικό και απολύτως εμπιστευτικό δωμάτιο από ένα συγκεκριμένο και επαγγελματικό υπεύθυνο».

Οι κάμερες φαίνεται να είναι κινεζικής κατασκευής. Οι οθόνες του δωματίου ελέγχου και η επωνυμία στις τροφοδοσίες που είδε το BBC έφεραν το όνομα Dahua, μια εταιρεία που συνδέεται με την κινεζική κυβέρνηση.

Προηγούμενες αναφορές ότι οι Ταλιμπάν βρίσκονταν σε συνομιλίες με την κινεζική Huawei Technologies για την αγορά καμερών διαψεύστηκαν από την εταιρεία. Αξιωματούχοι των Ταλιμπάν αρνήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις του BBC σχετικά με το πού προμηθεύτηκαν τον εξοπλισμό.

Οι Αφγανοί πληρώνουν για να παρακολουθούνται

Ταυτόχρονα, μέρος του κόστους εγκατάστασης του νέου δικτύου βαρύνει τους απλούς Αφγανούς που παρακολουθούνται από το σύστημα.

Σε ένα σπίτι στο κέντρο της Καμπούλ το BBC μίλησε γυναίκα, η οποία κλήθηκε να πληρώσει για ορισμένες από τις κάμερες που εγκαταστάθηκαν στους δρόμους κοντά στο σπίτι της.

«Απαίτησαν χιλιάδες Αφγανιστάν από κάθε νοικοκυριό», λέει..

Η ανθρωπιστική κατάσταση στην Καμπούλ, και στο Αφγανιστάν γενικότερα, παραμένει επισφαλής μετά από χρόνια πολέμου. Η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε κρίση, αλλά η χρηματοδότηση της διεθνούς βοήθειας έχει σταματήσει σε μεγάλο βαθμό από τότε που οι Ταλιμπάν επανήλθαν στην εξουσία.

Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, 30 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανάγκη από βοήθεια.

«Εάν οι οικογένειες αρνούνταν να πληρώσουν, απειλούνταν με διακοπή νερού και ρεύματος μέσα σε τρεις ημέρες», προσθέτει ο Σέλα.

«Έπρεπε να πάρουμε δάνεια για να καλύψουμε το κόστος».

«Οι άνθρωποι λιμοκτονούν – τι καλό τους κάνουν αυτές οι κάμερες;»