Τι κι αν ο πληθωρισμός στην Τουρκία καλπάζει -επισήμως με 70%, ανεπισήμως με διπλάσιους ρυθμούς- και πολλοί να μην έχουν καν ψωμί να φάνε;

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Για τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, τα φαραωνικά έργα ποτέ δεν τελειώνουν.

Ανήμερα της επετείου της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης, στις 29 του μήνα, σκοπεύει να κηρύξει συμβολικά την έναρξη των εορτασμών φυτεύοντας το πρώτο δέντρο στον νέο «Εθνικό Κήπο» που θα φτιαχτεί στο παλιό αεροδρόμιο Ατατούρκ της Πόλης.

Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκει -έναν χρόνο πριν από τις κρίσιμες, όσο και αμφίρροπες βουλευτικές και προεδρικές εκλογές- να πετύχει «με έναν σμπάρο δυό τρυγόνια».

Να δείξει εκτός και κυρίως εντός ότι η Τουρκία αναπτύσσεται και μεγαλουργεί, χρυσώνοντας έτσι το «χάπι» στην εκλογική βάση του, ενόσω αυτή μετρά «πληγές» από την ακρίβεια και τη καταβαράθρωση του μέσου εισοδήματος.

Αλλά και να «γκρεμίσει», μαζί με το παλιό αεροδρόμιο, όλα όσα συνδέονται με την κληρονομιά του Κεμάλ Ατατούρκ πριν από την επόμενη χρονιά-ορόσημο.

Έτος εκλογών και συμπλήρωσης ενός αιώνα από την ίδρυσης της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας.

Η κεμαλική αντιπολίτευση του CHP είναι ήδη στα «κάγκελα».

Με το που οι πρώτες μπουλντόζες έκαναν τις προάλλες την εμφάνισή τους στο χώρο του παλιού αεροδρομίου, στελέχη της οργάνωσαν στην περιοχή διαμαρτυρία.

Στηλίτευσαν τις προσπάθειες του Ερντογάν να «ξηλώσει» τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους.

Κατήγγειλαν επίσης ότι το νέο έργο είναι στην πραγματικότητα ένα ξεπούλημα σε εταιρείες της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ (στενού συμμάχου του Ερντογάν και έτερου υποστηρικτή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας).

Atatürk Havalimanı millet bahçesinin tamamlandığında nasıl olacağına kısaca bir göz atalım… pic.twitter.com/TjR6JPZNQD

— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) May 18, 2022

«Φάτε μάτια ψάρια»

Σύμφωνα με τα όσα έχουν έως τώρα ανακοινωθεί, πάνω από το 60% του χώρου του παλιού αεροδρομίου -περίπου 5,2 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα- θα μετατραπούν σε χώρο πρασίνου και αναψυχής.

Θα φυτευτούν 132.500 δέντρα.

Περίπου 2,1 εκατομμύρια τ.μ. θα καλυφθούν από πάρκα, παιδικές χαρές, πίστες πατινάζ, χώρους δραστηριοτήτων, εστιατόρια και καφετέριες.

Σε μια έκταση 1,1 εκατομμυρίου τ.μ. θα κατασκευαστούν ένα μουσείο, εκθεσιακοί χώροι, κέντρο νεότητας, κινηματογράφοι.

Θα δημιουργηθούν ανοιχτά γήπεδα ποδοσφαίρου, γήπεδα τένις και τοξοβολίας που θα είναι διάσπαρτα σε 393.000 τ.μ.

Επίσης θα ανεγερθεί κέντρο φροντίδας ηλικιωμένων σε έκταση 180.000 τ.μ., καθώς και ξενοδοχειακές και λοιπές δομές φιλοξενίας, καταλαμβάνοντας 230.000 τ.μ. γης.

Το νοσοκομείο που κατασκευάστηκε στην περιοχή εν μέσω της πανδημίας της COVID-19 θα παραμείνει άθικτο, όπως διαβεβαίωσαν οι αρχές.

Οι τεράστιες εγκαταστάσεις θα έχουν πρόσβαση, δε, στη Θάλασσα του Μαρμαρά με την κατασκευή προβλήτας μήκους 885 μέτρων.

Θα είναι «οι πνεύμονες της Κωνσταντινούπολης», διακήρυξε ο

υπουργός Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής Μουράτ Κουρούμ.

Θα είναι, τόνισε, το μεγαλύτερο πάρκο σε όλη την Τουρκία…

Gisteren werd bekend dat binnenkort het terrein van voormalig Atatürk AirPort compleet gebulldozerd wordt om plaats te maken voor een zogeheten Millet Bahçesi, een volkspark. Minister Kurum maakte wereldkundig dat hij samen met staatshoofd Erdogan de eerste schep zal verrichten. https://t.co/keEFShE8FL pic.twitter.com/6BqJLJqgwD

— Verweesd Links (@verweesdlinks) May 16, 2022

Πολιτική διαμάχη

Το Διεθνές Αεροδρόμιο Ατατούρκ ήταν το πρώτο αεροδρόμιο της χώρας.

Λειτουργούσε από το 1912 στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, στη συνοικία Γιεσίλκιοϊ, που ως το 1926 ήταν  γνωστή ως Άγιος Στέφανος (Ayastefanos) και αποτελούσε δημοφιλές παραθαλάσσιο θέρετρο, ιδίως για τους Έλληνες της Πόλης.

Από το 2019 το αεροδρόμιο έχει πάψει να εξυπηρετεί επιβατικές πτήσεις και πιο πρόσφατα σταμάτησαν και οι εμπορευματικές, καθώς έχει τεθεί  σε λειτουργία εδώ και τρία χρόνια το νέο Αεροδρόμιο Κωνσταντινούπολης, περίπου 40 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης.

Σήμερα το Γιεσίλκιοϊ θεωρείται μια από τις πιο περιζήτητες περιοχές της πόλης για ανάπτυξη.

Το κεμαλικό CHP και άλλα κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης καταγγέλλουν ότι ο Ερντογάν έχει ήδη βγάλει στο «σφυρί» τα καλύτερα «φιλέτα» στον χώρο εντός και πέριξ του παλιού αεροδρομίου.

‘Vatana İhanet nedir?’ diye soran olursa, bu videoyu izletin#AtatuerkHavalimanıpic.twitter.com/gyXxaHqsU1

— Geronimo (@CICOMOCANCA) May 17, 2022

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αναφέρεται, είναι τα πετροδολάρια Αράβων κροίσων, που θα λειτουργήσουν ως «σωσίβιο» για τη βυθιζόμενη τουρκική οικονομία.

«Τίποτα από όσα έχουν κλαπεί από το έθνος μας δεν μπορεί να πουληθεί σε εσάς», έγραψε σε ανάρτηση στα αραβικά στο Twitter ο αρχηγός του CHP, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, προειδοποιώντας τους Άραβες επενδυτές.

Το αεροδρόμιο Ατατούρκ θα μπορούσε ακόμα να λειτουργεί ως κόμβος πτήσεων, τόνισε, ζητώντας να μην κλείσει…

Μόνο για την κατεδάφισή του, ανέφεραν ΜΜΕ, θα πρέπει να ξοδευτούν 12 δισεκατομμύρια ευρώ από τα -άδεια κατά τα λοιπά- κρατικά ταμεία…

Work starts to demolish Atatürk Airport runways, opposition claims İstanbul Airport to be sold

The opposition claims the government wants to sell İstanbul Airport to investors from Gulf countries, who don’t want a 2nd airport on the city’s European sidehttps://t.co/8AeNVgECq6 pic.twitter.com/5Sp3G7eU5K

— qwerty (@qwerty14117587) May 17, 2022

Big business στην Πόλη

Εν μέσω θύελλας αντιδράσεων και καταγγελιών, οι τουρκικές αρχές ανακοίνωσαν ότι τελικά ότι στον χώρο του παλιού αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης θα παραμείνει σε λειτουργία ένας διάδρομος «για χρήση έκτακτης ανάγκης».

Από τα 8,5 εκατομμύρια τ.μ. της συνολικής έκτασης εν τω μεταξύ θα χρησιμοποιηθεί το 30% για τη γενική  αεροπλοϊα και το 9% για στρατιωτικές πτήσεις.

Ο μητροπολιτικός δήμος της Κωνσταντινούπολης, όπου τα «ηνία» έχει ο κεμαλιστής δήμαρχος Εκρέμ Ιμάμογλου -εκ των πιθανολογούμενων αντιπάλων του Ερντογάν στις εκλογές του 2023- εξέφρασε ήδη την αντίθεσή του στο κυβερνητικό σχέδιο ανάπλασης του χώρου του παλιού αεροδρομίου.

Μοιραία, στη δημόσια συζήτηση επανήλθαν όλα τα στραβά του νέου αεροδρομίου της Κωνσταντινούπολης, που δεν έχει ακόμη αποπερατωθεί λόγω οικονομικών προβλημάτων και -σε αντίθεση με το παλιό- δεν έχει ακόμη σύνδεση με μετρό ή τρένο με το κέντρο.

Ειδικοί αναφέρουν ότι η τοποθεσία που επελέγη για την κατασκευή του (επίσης στην ευρωπαϊκή πλευρά) είναι κακή, πάνω σε διαδρομή μετανάστευσης πτηνών και σε περιοχή όπου πνέουν ισχυροί άνεμοι από τη Μαύρη Θάλασσα.

Όμως αυτό φαντάζει… λεπτομέρεια μπροστά στα ευρύτερα σχέδια του Ερντογάν.

Το νέο αεροδρόμιο είναι μέρος των σχεδίων ανάπτυξης της Κωνσταντινούπολης, που περιλαμβάνουν έναν νέο αυτοκινητόδρομο και το επίμαχο Κανάλι Κωνσταντινούπολης: μια τεχνητή πλωτή οδό μεταξύ της Θάλασσας του Μαρμαρά και της Μαύρης Θάλασσας, που θα παρακάμπτει τα στενά του Βοσπόρου.

Work is about to begin on the first of many bridges to stretch across the proposed Canal Istanbul. Turkey hopes the mega waterway will add to Istanbul’s strategic importance pic.twitter.com/aHvUhuSWdr

— TRT World (@trtworld) June 26, 2021

Πρόκειται για ακόμη ένα «σμπάρο» με τον οποίο ο Ερντογάν επιχειρεί να πιάσει «δυό τρυγόνια».

Κατά ορισμένους αναλυτές, θεωρείται ότι στο μέλλον η Άγκυρα θα μπορούσε να θέσει θέμα αναθεώρησης της Συνθήκης του Μοντρέ (διέπει το καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων) και, μέσω αυτής, της Συνθήκης της Λωζάνης.

Προσώρας πάντως φαίνεται ότι το υπό κατασκευή κανάλι συνολικού μήκους 45 χιλιομέτρων στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης αποτελεί άλλη μια αφορμή για business με πετροδολάρια.

Ο τουρκικός Τύπος βρίθει δημοσιευμάτων για τις αγορές τεράστιων εκτάσεων γης κατά μήκος της σχεδιαζόμενης διαδρομής του καναλιού από επενδυτές από το Κουβέιτ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Επιμελώς, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Αστικοποίησης της Τουρκίας κρατά επί της ουσίας μακριά από την κοινή θέα τα στοιχεία.

Κωφεύει επίσης στις προειδοποιήσεις ειδικών, αλλά και στην κατηγορηματική αντίθεση του μητροπολιτικού δήμου της Κωνσταντινούπολης για τις καταστροφικές επιπτώσεις του έργου-μαμούθ, προϋπολογισμού περίπου 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο τοπικό οικοσύστημα και στο πόσιμο νερό της  μητροπολιτικής περιοχής, που εκτός των άλλων βρίσκεται κοντά στο ρήγμα της βόρειας Ανατολίας.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι η πείνα επιστρέφει στον πλανήτη. Αυτό δείχνει τουλάχιστον η Παγκόσμια Έκθεση για τις Επισιτιστικές Κρίσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Σίτισης, που είναι τμήμα του δικτύου οργανισμών που συνδέονται με τον ΟΗΕ.

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Η έκθεση υποστηρίζει ότι το 2021 περίπου 193 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετώπιζαν μια συνθήκη οξείας διατροφικής ανασφάλειας παγκοσμίως. Αυτό σημαίνει μια αύξηση περίπου 80% σε σχέση με το 2016.

Εάν δούμε τα στοιχεία πιο αναλυτικά θα δούμε ότι περίπου 40 εκατομμύρια αντιμετωπίζουν μια συνθήκη που μπορεί να περιγραφεί τουλάχιστον επείγουσα σε 36 χώρες και ανάμεσά τους περίπου 470.000 άνθρωποι στην Αιθιοπία, το Νότιο Σουδάν, τη Νότια Μαδαγασκάρη και την Υεμένη αντιμετωπίζουν το φάσμα του θανάτου από την πείνα.

Επιπλέον, άλλα 236 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε αρκετά πιεστική συνθήκη και έχουν ανάγκη βοήθειας και υποστήριξης για να μην βρεθούν αντιμέτωποι με τον κίνδυνο της οξείας διατροφικής ανασφάλειας.

Το 70% των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν οξεία διατροφική κρίση βρίσκονται σε δέκα περιοχές: τη Λαοκρατική Δημοκρατία του Κονγκό, το Αφγανιστάν, την Αιθιοπία, την Υεμένη, τη Βόρεια  Νιγηρία, τη Συρία, το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν, το Πακιστάν και την Αϊτή. Σε επτά από τις δέκα η βασική αιτία ήταν η ύπαρξη ανοιχτών συγκρούσεων σε αυτές τις περιοχές.

Τι τροφοδοτεί τις επισιτιστικές κρίσεις;

Τα στοιχεία της έκθεσης δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό η ύπαρξη ανοιχτών συγκρούσεων και η συνακόλουθη ανασφάλεια τροφοδοτούν την διατροφική κρίση.  Αυτό αφορά περίπου 139 εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη.

Η δεύτερη παράμετρος, που αφορά περίπου 30 εκατομμύρια ανθρώπους, είναι τα οικονομικά σοκ και κυρίως η εκτίναξη των τιμών των τροφίμων παγκοσμίως, μέσα στην άνιση ανάκαμψη των οικονομιών ύστερα από την πανδημία.

Σε πολλές χώρες ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων σε συνδυασμό με την αδυναμία των πιο φτωχών στρωμάτων να ανταπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος διαβίωσης, επίσης έχει επιτείνει το πρόβλημα.

Προβλήματα δημιουργούν και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που σύμφωνα με την έκθεση ευθύνονται για τα φαινόμενα επισιτιστικών κρίσεων σε οκτώ αφρικανικές χώρες αφορούν 23,5 εκατομμύρια ανθρώπους.

Η επισιτιστική ανασφάλεια και ο υποσιτισμός πλήττουν ιδιαίτερα τους πληθυσμούς που έχουν υποχρεωθεί να μετακινηθούν από τους τόπους κατοικίας τους. Έξι από τις χώρες με τους μεγαλύτερους αριθμούς εσωτερικά εκτοπισμένων ανθρώπων – η Συρία, το Αφγανιστάν, η Λαοκρατική Δημοκρατία του Κονγκό, η Υεμένη , η Αιθιοπία και το Σουδάν ήταν ανάμεσα στις 10 χώρες με τις μεγαλύτερες επισιτιστικές κρίσεις.

Όλα αυτά έχουν ιδιαίτερη αρνητική επίπτωση και στα παιδιά. Περίπου 26 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών, αντιμετωπίζουν μορφές υποσιτισμού.

Η εκτίμηση της έκθεσης είναι ότι τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα το 2022. Στις περισσότερες περιοχές όπου υπήρχε ανοιχτή επισιτιστική κρίση, αυτή συνεχίζεται, είτε γιατί συνεχίζονται οι συγκρούσεις, είτε γιατί καταγράφεται παρατεταμένος μικρός όγκος βροχής. Σε αυτούς με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα προστεθούν και 2,5-4,99 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ουκρανία που θα χρειαστούν ανθρωπιστική βοήθεια.

Το πλήγμα στην παγκόσμια παραγωγή τροφίμων

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει διαμορφώσει μια μεγάλη αναστάτωση στην παγκόσμια παραγωγή σιτηρών. Αρκεί να σκεφτούμε ότι η Ουκρανία και η Ρωσία έχουν τεράστια συμμετοχή στην παραγωγή δημητριακών και ελαιόσπορων. Το 2021 η Ρωσία ήταν ο πρώτος εξαγωγέας παγκοσμίως σιτηρών, εξάγοντας 39 εκατομμύρια τόνους και η Ουκρανία ο πέμπτος εξάγοντας 17 εκατομμύρια. Καλλιεργούν επίσης δημητριακά για ζωοτροφές και επίσης η Ουκρανία είναι η πρώτη χώρα παγκοσμίως στην παραγωγή ηλιόσπορων και η Ρωσία η δεύτερη, παράγοντας αθροιστικά το 11,5% της παγκόσμιας αγοράς φυτικών ελαίων. Οι δύο χώρες παράγουν το 28% του παγκοσμίως εμπορευόμενου σιταριού, 29% της βρώμης, 15% του καλαμποκιού και 75% του ηλιέλαιου. Παράγουν τα μισά άλευρα που εισάγουν ο Λίβανος και η Τυνησία και τα δύο τρίτα για τη Λιβύη και την Αίγυπτο. Οι εξαγωγές τροφίμων της Ουκρανίας προσέφεραν μέχρι τώρα θερμίδες για να τραφούν 400 εκατομμύρια άνθρωποι. Περίπου το 12% των διατροφικών θερμίδων που παράγονται παγκοσμίως έρχονται από αυτές τις χώρες.

Ο πόλεμος προκαλεί σοβαρά προβλήματα στη δυνατότητα της Ουκρανίας να εξάγει (αρκεί να σκεφτούμε ότι από το αποκλεισμένο λιμάνι της Οδησσού περνά το 98% των εξαγωγών δημητριακών της Ουκρανίας), ενώ και ως προς τη ρωσική παραγωγή υπάρχει πάντα το ερώτημα επέκτασης των κυρώσεων.

Σε αυτά τα προβλήματα έρχεται να προστεθεί και το πολύ σοβαρό πρόβλημα με τις ακραίες καιρικές συνθήκες (ζέστης και υγρασίας) στην Ινδία. Πέρα από την τεράστια επιβάρυνση για την υγεία των κατοίκων αυτή η απότομη και πρόωρη ζέστη μπορεί να σημαίνει μειωμένες σοδειές ακόμη και κατά το ένα τέταρτο, κάτι που εξηγεί γιατί η Ινδική κυβέρνηση έσπευσε να απαγορεύσει τις εξαγωγές σιτηρών και αναζητήσει συμφωνίες για εισαγωγές.

Κάποιες χώρες που έκαναν μεγάλες εισαγωγές σιτηρών από την Μαύρη Θάλασσα, όπως αυτές της Νοτιοανατολικής Ασίας μπορούν να υποκαταστήσουν ένα μέρος τους με την παραγωγή ρυζιού. Όμως, σε περιοχές όπως ο Περσικός Κόλπος και η Βόρεια Αφρική οι διατροφικές πρακτικές είναι διαφορετικές και η κατά κεφαλήν κατανάλωση ψωμιού διπλάσια σε σχέση π.χ. με τις ΗΠΑ. Σε μια χώρα όπως η Αίγυπτος το ψωμί παρέχει περίπου το 30% των συνολικών θερμίδων.

Οι κυβερνήσεις αναζητούν μέτρα, όμως δεν είναι εύκολο. Δεν είναι τυχαίο ότι συζητιέται ο περιορισμός της χρήσης δημητριακών και ελαιόσπορων για βιοκαύσιμα, ή για ζωοτροφές ώστε να καλυφθούν πιο επείγουσες διατροφικές ανάγκες.

Αυτό επίσης εξηγεί και όλη τη μεγάλη πίεση προς τη Ρωσία να σταματήσει τον αποκλεισμό των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας, συμπεριλαμβανομένης και της σχετικής έκκλησης που έχει διατυπωθεί από τη μεριά του ΟΗΕ προς τη ρωσική πλευρά.

Ωστόσο, η ρωσική πλευρά επιμένει ότι θα χαλαρώσει τον αποκλεισμό των λιμανιών της Μαύρης Θάλασσας μόνο εάν υπάρξει και μια αντίστοιχη χαλάρωση των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας.

Ο δύσκολος ορίζοντας

Σε ένα πλανήτη που εισέρχεται σε μια φάση εντεινόμενων συγκρούσεων και γεωπολιτικών διαιρέσεων είναι σαφές ότι θα βλέπουμε συχνά προβλήματα στις ροές προϊόντων και εμπορευμάτων που θα επιτείνουν τους κινδύνους διατροφικών κρίσεων.

Αντίστοιχα, η κλιματική αλλαγή ήδη αυξάνει τα ακραία καιρικά φαινόμενα και αυτά με τη σειρά τους οδηγούν σε κακές σοδειές επιτείνοντας τα φαινόμενα επισιτιστικής ανασφάλειες για ολόκληρες περιοχές του πλανήτη. Πλημμύρες στη Κίνα αναμένεται να επηρεάσου αρνητικά τη σοδειά της χειμερινής σποράς, οι ΗΠΑ έχουν να αντιμετωπίσουν ξηρασία και μειωμένη γεωργική παραγωγή, ενώ και στην Ευρώπη υπάρχει φόβος για μειωμένες βροχοπτώσεις. Σε συνδυασμό και με την κατάσταση στην Ινδία όλα αυτά διαμορφώνουν μια αρκετά πιεστική συνθήκη. Το ενδεχόμενο να διαταραχθεί ακόμη περισσότερο και η παραγωγή και συγκομιδή στην Ουκρανία απλώς θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Και εάν σε παγκόσμια κλίμακα αυτό θα καταγραφεί ως μία μείωση του παγκόσμιου εισοδήματος κατά 600 δισεκατομμύρια δολάρια ή 0,74% του παγκόσμιου πραγματικού εισοδήματος, αυτή η επίπτωση δεν θα κατανεμηθεί ισότιμα. Σε ορισμένες περιοχές θα μεταφραστεί απλώς σε ακόμη περισσότερη πείνα.

Όλα αυτά δείχνουν ότι η παγκόσμια επισιτιστική κρίση δεν αποτυπώνει μόνο το πόσο εύθραυστο είναι το σύστημα του παγκόσμιου εμπορίου και ευάλωτο απέναντι σε έκτακτες περιστάσεις, αλλά πόσο χαμηλό παραμένει το επίπεδο της παγκόσμιας αλληλεγγύης.