Οι τρόποι για να μείνει η γυναικεία καρδιά υγιής

Γράφει ο Κωνσταντινίδης Στυλιανός, Καρδιολόγος, Διευθυντής Β’ Καρδιολογικής Κλινικής, ΥΓΕΙΑ &
Αντιπρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου.

Η καρδιοπάθεια αποτελεί κυρίαρχη αιτία θανάτου στις γυναίκες. Πολύ συχνά δεν μπορεί να διαγνωστεί σωστά και έτσι αγνοείται καθώς τα συμπτώματα και οι παράγοντες κινδύνου στις γυναίκες είναι διαφορετικά από αυτά των ανδρών.

Περισσότερες γυναίκες παρά άνδρες πεθαίνουν από στεφανιαία νόσο και περισσότερες γυναίκες πεθαίνουν από στεφανιαία νόσο παρά από καρκίνο (συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου του μαστού), χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, Νόσο του Alzheimer και από ατυχήματα μαζί.

Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να παρουσιάσει μία επισκόπηση της γυναικείας καρδιάς ως προς την ανατομία, τις λειτουργίες, τα νοσήματα και τους τρόπους να διατηρηθεί υγιής.

Ανατομία της γυναικείας καρδιάς

Η γυναικεία καρδιά είναι όμοια σε μέγεθος και δομή με την ανδρική. Έχει τέσσερις κοιλότητες, συμπεριλαμβάνει τον δεξιό και αριστερό κόλπο και την αριστερή και δεξιά κοιλία που συστέλλονται και διαστέλλονται διαδοχικά για να προωθήσουν το αίμα σε όλο το σώμα. Η καρδιά περιβάλλεται από το περικάρδιο, ένα υμένα που λιπαίνει και προστατεύει την καρδιά.

Λειτουργία της γυναικείας καρδιάς

Η λειτουργία της είναι να στέλνει αίμα σε όλα τα όργανα και στον εαυτό της. Το αίμα εμπλουτισμένο με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά προωθείται από την καρδιά σε όλο το υπόλοιπο σώμα, ενώ αντίστοιχα το αίμα με χαμηλό οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά επιστρέφει στην καρδιά για να οξυγονωθεί μέσω των πνευμόνων. Επίσης ρυθμίζει την πίεση του αίματος και βοηθά στο να διατηρηθεί σταθερή η ροή του.

Συνήθη νοσήματα

Μερικές από τις πιο συνηθισμένες καρδιακές παθήσεις στις γυναίκες αποτελούν η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή προσβολή (έμφραγμα), η καρδιακή ανεπάρκεια, η νόσος των βαλβίδων και οι αρρυθμίες, σπανιότερα οι μυοκαρδιοπάθειες και οι μυοκαρδίτιδες.

Η στεφανιαία νόσος προκαλείται από τις αθηρωματικές πλάκες που δημιουργούνται στις στεφανιαίες αρτηρίες οι οποίες παρέχουν αίμα στην καρδιά, ενώ η καρδιακή προσβολή (έμφραγμα) προκαλείται όταν η ροή του οξυγονωμένου αίματος στις στεφανιαίες αρτηρίες εμποδίζεται. Υπάρχει όμως περίπτωση μια νέα γυναίκα να υποστεί έμφραγμα και αυτό να μην οφείλεται σε θρόμβο ή σε ρήξη αθηρωματικής πλάκας στα αγγεία της καρδιάς. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε μια παθολογική οντότητα που αποτελεί τη νούμερο ένα αιτία ισχαιμικών επεισοδίων-εμφραγμάτων σε γυναίκες κάτω των 50 ετών. Ονομάζεται Αυτόματος Διαχωρισμός Στεφανιαίου Αγγείου (SCAD) δηλαδή το αγγείο διαχωρίζεται στο τοίχωμα του και αυτό προκαλεί κατάσταση οξέος εμφράγματος. Το 90% των περιπτώσεων Αυτόματου Διαχωρισμού Στεφανιαίου Αγγείου συμβαίνει στις γυναίκες και ιδιαίτερα στις νέες γυναίκες που κατά τα άλλα είναι υγιείς και δεν έχουν παράγοντες κινδύνου.

Μία άλλη αιτία ισχαιμικών επεισοδίων είναι ο σπασμός των στεφανιαίων αγγείων, ο οποίος δημιουργεί παροδικά σημαντική μείωση της διαμέτρου του αυλού των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς χωρίς να υπάρχει θρόμβος. Αυτό συμβαίνει και σε γυναίκες και σε άνδρες και ένας βασικός παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει σπασμό είναι το κάπνισμα. Να σημειώσουμε ότι οι νέες γυναίκες που υφίσταται σπασμό των αγγείων της καρδιάς έχουν χειρότερη πρόγνωση από τις μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες πιθανότατα λόγω του ότι οι νέες γυναίκες καπνίζουν περισσότερο σε σχέση με τις μεγαλύτερες γυναίκες.

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι η κατάσταση κατά την οποία η καρδιά για διάφορες αιτίες δεν μπορεί πια να προωθήσει αρκετό αίμα για να καλύψει τις ανάγκες του σώματος. Η αρρυθμία είναι ένας ανώμαλος ρυθμός και οφείλεται σε βλάβη στο ηλεκτρικό σύστημα της καρδιάς. Η νόσος των βαλβίδων συμβαίνει όταν μία ή περισσότερες βαλβίδες της καρδιάς δεν λειτουργούν σωστά (στένωση και ανεπάρκεια) . Αποτέλεσμα των ανωτέρω συνήθως είναι δύσπνοια στην κόπωση αλλά και στην ηρεμία , καθώς επίσης και οιδήματα κάτω άκρων.

Διαφορές μεταξύ της γυναικείας και της ανδρικής καρδιάς

Η κύρια διαφορά μεταξύ της γυναικείας και της ανδρικής καρδιάς δεν αφορά στην ανατομία της αλλά στον τρόπο που εκδηλώνονται και εξελίσσονται οι καρδιακές παθήσεις.

Πιο συγκεκριμένα, οι γυναίκες είναι πιο συνηθισμένο να έχουν συμπτώματα στεφανιαίας νόσου όπως κόπωση, δυσκολία στην αναπνοή, ναυτία παρά πόνο στο στήθος που είναι πιο συνηθισμένο στους άνδρες.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις στις γυναίκες να μην γίνεται έγκαιρα η σωστή διάγνωση και η θεραπεία να αρχίζει με καθυστέρηση.

Επιπλέον οι γυναίκες παρουσιάζουν καρδιοπάθειες συχνότερα στην νεαρή ηλικία και με μεγαλύτερη σοβαρότητα από ότι οι άνδρες. Αυτό οφείλεται στο ότι οι γυναίκες έχουν πιο λεπτά αγγεία και περισσότερους παράγοντες κινδύνου όπως κάπνισμα, υψηλή πίεση, διαβήτη, κατάθλιψη, πολυκυστικές ωοθήκες και προεκλαμψία που μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνιση καρδιακών παθήσεων.

Τρόποι για να μείνει η γυναικεία καρδιά υγιής

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να παραμείνει η γυναικεία καρδιά υγιής μερικοί από τους οποίους είναι οι ακόλουθοι:

• Υγιεινή διατροφή χαμηλή σε κορεσμένα και trans λιπαρά, υψηλής περιεκτικότητας σε φρούτα και λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης
• Η διατήρηση ενός σωστού βάρους
• Η καθημερινή άσκηση
• Η μη χρήση προϊόντων καπνού
• Η διαχείριση του άγχους
• Η παρακολούθηση και ο έλεγχος της πίεσης, της χοληστερίνης και του διαβήτη
• Η θεραπεία της κατάθλιψης
• Η τακτική ιατρική παρακολούθηση και ο προληπτικός έλεγχος
• Η χρήση ορμονικής αποκατάστασης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες δεν φαίνεται να παρέχει ιδιαίτερη καρδιαγγειακή προστασία και δεν ενδείκνυται γι’ αυτό το σκοπό

Συμπέρασμα

Η υγιής καρδιά παίζει σημαντικό ρόλο στην ευζωία της γυναίκας. Κατανοώντας την ανατομία, την λειτουργία και τις συνήθεις ασθένειες της μπορούμε να κάνουμε σημαντικά βήματα για να την διατηρήσουμε υγιή και να προλάβουμε τυχόν προβλήματα. Εάν υιοθετήσουμε ένα υγιή τρόπο ζωής, προγραμματίσουμε μία τακτική ιατρική παρακολούθηση και διαχειριστούμε σωστά τους παράγοντες κινδύνου μπορούμε με επιτυχία να προστατεύσουμε την καρδιά μας και την υγεία μας.