Όταν η αστυνομία μοιάζει με στρατό – Η ψυχολογία πίσω από τις αστυνομικές στολές

«Η αστυνομία θέλει να προβάλλει μια επίδειξη δύναμης και ένας τρόπος για να το κάνεις αυτό είναι μόνο με την απλή παρουσία σου με τη στολή», είχε πει ο Michael Birzer, καθηγητής ποινικής δικαιοσύνης και πρώην αστυνομικός, σχετικά με την καταστολή διαδηλώσεις για την δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ.

Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τις χακί στολές και τον εξοπλισμό των ΜΑΤ που εμπίπτουν στο πλαίσιο μίας γενικότερης παγκόσμιας προσπάθειας για την λεγόμενη «στρατιωτικοποίηση της αστυνομίας».

Τι είναι η στρατιωτικοποίηση της αστυνομίας;

Ο καθηγητής ποινικής δικαιοσύνης Peter Kraska έχει ορίσει τη στρατιωτικοποίηση της αστυνομίας ως «τη διαδικασία κατά την οποία η πολιτική αστυνομία αντλεί όλο και περισσότερο από τις αρχές του μιλιταρισμού και του στρατιωτικού μοντέλου και διαμορφώνεται γύρω από αυτές».

Παρατηρητές έχουν επισημάνει τη στρατιωτικοποίηση της αστυνόμευσης των διαδηλώσεων.

Από τη δεκαετία του 1970, οι αστυνομικές δυνάμεις καταστολής πυροβολούν κατά των διαδηλωτών χρησιμοποιώντας όπλα με σφαίρες από καουτσούκ ή πλαστικές σφαίρες.

Το δακρυγόνο, το οποίο αναπτύχθηκε από τον στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών για τον έλεγχο των ταραχών το 1919, εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως κατά των διαδηλωτών.

Η χρήση δακρυγόνων σε πολεμικές επιχειρήσεις απαγορεύεται από διάφορες διεθνείς συνθήκες που έχουν υπογράψει τα περισσότερα κράτη- ωστόσο, επιτρέπεται η χρήση τους για την επιβολή του νόμου ή η στρατιωτική χρήση τους για εσωτερικές ή μη πολεμικές καταστάσεις.

Ο ψυχολογικός αντίκτυπος των στρατιωτικών στολών

Οι αστυνομικές στολές δεν είναι απλώς ένα χρήσιμο ένδυμα.

Οι μελετητές της ποινικής δικαιοσύνης λένε ότι έχουν επίσης σχεδιαστεί για να προβάλλουν συμβολική δύναμη.

Ο Birzer επισημαίνει ότι η αρχική ναυτική μπλε αστυνομική στολή σχεδιάστηκε για να δίνει την εντύπωση της ασφάλειας και της αξιπιστίας, ενώ οι πολεμικές στολές σηματοδοτούν το ενδεχόμενο βίας.

Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι οι πολίτες αντιλαμβάνονται τους αστυνομικούς που είναι ντυμένοι με τα παραδοσιακά  μπλε ως πιο φιλικούς από εκείνους που φορούν στρατιωτικού τύπου στολές που είναι πράσινες ή παραλλαγής.

Χρησιμοποιώντας ψυχολογικές μελέτες, ο Robert Mauro, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, πιστεύει ότι οι στολές που κρύβουν το πρόσωπο και το σώμα είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν στον χρήστη βίαιη συμπεριφορά.

Η απόσταση από την ταυτότητα

Και ενώ οι αστυνομικές στολές εμφανίζουν το όνομα του αξιωματικού σε ένα σήμα και τείνουν να αφήνουν ακάλυπτα τα πρόσωπα και τα κεφάλια τους, οι στρατιωτικού τύπου στολές καθιστούν δυσκολότερη τόσο την αναγνώριση του ατόμου που τις φοράει όσο και την ανάληψη ευθυνών του.

Αυτό οδηγεί σε αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «απεξατομίκευση», που σημαίνει ότι το άτομο αισθάνεται αποκομμένο από την ταυτότητά του, συμπεριλαμβανομένου του παρελθόντος και του μέλλοντός σας.

«Χάνεις τη σύνδεσή σου με την ηθική σου ανατροφή και τον αντίκτυπο που θα έχουν οι πράξεις σου στο μέλλον», εξηγεί ο Mauro.

«Καταλήγεις να είσαι πιο επιρρεπής στην πίεση της κατάστασης. Οι στρατιωτικές στολές αποθαρρύνουν την ηθική συμπεριφορά, τραβώντας σε προς τη βία».

Ο Mauro λέει επίσης ότι η βία μπορεί να είναι αμφίδρομη.

Μια στρατιωτικού τύπου στολή είναι πιθανό να αποανθρωποποιήσει τον αστυνομικό, καθιστώντας ευκολότερο για τον διαδηλωτή να ενεργήσει επιθετικά απέναντί του.

«Αυτό που έχετε τώρα είναι ένας απρόσωπος εχθρός- δεν είναι άνθρωποι πια», λέει ο Mauro.

Με άλλα λόγια, ο πολεμικός εξοπλισμός μπορεί να μετατρέψει μια τεταμένη διαμαρτυρία σε πύρινο μέτωπο .

Μία εμπόλεμη ψυχολογική κατάσταση

Οι αστυνομικοί υποτίθεται πως έχουν υποχρέωση να προστατεύουν τους πολίτες.

Αλλά όταν φορούν στρατιωτικές στολές και εξοπλισμό, που έχουν γίνει τόσο συνηθισμένες, είναι πιθανό ότι αυτά τα πολεμικά ενδύματα αγγίζουν την ψυχολογία τους και προκαλούν αδικαιολόγητη επιθετικότητα και βία.

Οι αρχηγοί της αστυνομίας ενθαρρύνουν σιωπηρά μία εξαρχής ετοιμοπόλεμη ψυχολογική κατάσταση, που κλίνει αμείλικτα προς την επιθετικότητα.

Αν και οι στολές αυτές μπορεί να προσφέρουν κάποιο βαθμό προστασίας, η συμβολική δύναμη των στρατιωτικών τους συνδέσεων τους βάζει στην επίθεση και όχι στην άμυνα.