Περού: Αμνηστία για εγκλήματα εμφυλίου επικυρώνει η Μπολουάρτε

Η πρόεδρος του Περού, Ντίνα Μπολουάρτε, επικύρωσε χθες, Τετάρτη, έναν αμφιλεγόμενο νόμο που χορηγεί αμνηστία σε μέλη του στρατού, της αστυνομίας και παραστρατιωτικών οργανώσεων για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του αιματηρού εμφυλίου πολέμου στη χώρα, την περίοδο 1980–2000.

«Επικυρώνοντας αυτόν τον νόμο για την αμνηστία, η κυβέρνηση αποτίνει φόρο τιμής στους στρατιωτικούς και στα μέλη των ομάδων άμυνας των πολιτών που συμμετείχαν στον αγώνα εναντίον της τρομοκρατίας και για την υπεράσπιση της δημοκρατίας», δήλωσε η κυρία Μπολουάρτε κατά τη διάρκεια τελετής στο προεδρικό παλάτι στη Λίμα.

Η ένοπλη σύρραξη στο Περού ανάμεσα σε δυνάμεις του κράτους και τις οργανώσεις ανταρτών Φωτεινό Μονοπάτι (SL, μαοϊστές) και Επαναστατικό Κίνημα Τουπάκ Αμάρου (MRTA, γκεβαριστές), άφησε πίσω κάπου 70.000 νεκρούς και 20.000 αγνοούμενους, σύμφωνα με επίσημα δεδομένα.

Δυνάμει του νόμου αυτού, τον οποίο ενέκρινε το περουβιανό κοινοβούλιο την 9η Ιουλίου, απονέμεται αμνηστία σε μέλη των δυνάμεων της τάξης και παραστρατιωτικών οργανώσεων σε βάρος των οποίων είχαν υποβληθεί μηνήσεις, διενεργούνταν έρευνες ή δικάζονταν αλλά δεν είχαν καταδικαστεί ακόμη από δικαστήρια. Ακόμη, το κείμενο προβλέπει την αποφυλάκιση όσων είναι άνω των 70 ετών.

«Ο νόμος αυτός είναι απλούστατα προδοσία των θυμάτων» στο Περού, σχολίασε η Χουανίτα Γκεμπέρτους, διευθύντρια του τμήματος της μη κυβερνητικής οργάνωσης Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW) που είναι αρμόδιο για τις υποθέσεις της αμερικανικής ηπείρου.

«Υπονομεύει δεκαετίες προσπαθειών για την απόδοση ευθυνών για τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν και αδυνατίζει ακόμη περισσότερα το κράτος δικαίου στη χώρα», πρόσθεσε.

Το Διαμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΔΑΔ), κορυφαίος δικαστικός θεσμός της ηπείρου, διέταξε την 24η Ιουλίου το περουβιανό κράτος να αναστείλει «αμέσως» τη νομοθετική διαδικασία και, σε περίπτωση έγκρισής του, να απέχει από την επικύρωσή του όσο ανέλυε τις επιπτώσεις του στα δικαιώματα των θυμάτων.

Η κ. Μπολουάρτε, που καταρρίπτει ρεκόρ αντιδημοτικότητας και θα ολοκληρώσει τη θητεία της τον Ιούλιο του 2026, απέρριψε αμέσως την αξίωση του δικαστηρίου: «Η θέση αυτή της κυβέρνησης είναι κυρίαρχη, αυτόνομη, ελεύθερη και δίκαιη σε μια χώρα που ποθεί την ειρήνη», είπε.

Ειδικοί του ΟΗΕ από την πλευρά τους κάλεσαν την περουβιανή κυβέρνηση να αντιτάξει το βέτο της στον επίμαχο νόμο, τονίζοντας πως οι διεθνείς κανόνες απαγορεύουν τη χορήγηση αμνηστίας ή χάρης «για τόσο σοβαρά εγκλήματα».

Ο νόμος περί αμνηστίας ενδέχεται να ανατρέψει τις ετυμηγορίες σε 156 υποθέσεις που έχουν τελεσιδικήσει και να σταματήσει πάνω από 600 δικαστικές διαδικασίες σε εξέλιξη που αφορούν διαπραχθέντα την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, σημείωσαν οι ειδικοί, που ενεργούν με εντολή του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, πάντως δεν εκφράζονται εξ ονόματος του διεθνούς οργανισμού.

Τον Αύγουστο του 2024, το Περού ενέκρινε νόμο περί παραγραφής εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας που διαπράχτηκαν πριν από το 2002, στο πλαίσιο του πολέμου ανάμεσα στο κράτος και τους αντάρτες.

Η πρωτοβουλία εκείνη, την οποία υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχαν χαρακτηρίσει «νόμο ατιμωρησίας», ωφέλησε ιδίως τον πρώην πρόεδρο Αλμπέρτο Φουχιμόρι (1990-2000) –που απεβίωσε τον Σεπτέμβριο του 2024–, καθώς είχε καταδικαστεί επειδή διέταξε δυο σφαγές αμάχων το 1991 και το 1992, καθώς και περίπου 600 στρατιωτικούς που αντιμετώπιζαν διώξεις από τη δικαιοσύνη.

Επιτροπή αλήθειας και συμφιλίωσης έχει καταγράψει πάνω από 4.000 μυστικούς τάφους θυμάτων του πολέμου.

Το 2005, το Ανώτατο Δικαστήριο της Αργεντινής χαρακτήριζε αντισυνταγματικούς νόμους που επικυρώθηκαν τα χρόνια του 1980 κι επέτρεψαν περίπου χίλιοι στρατιωτικοί και αστυνομικοί, κατηγορούμενοι για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας (1976-1983), να μην οδηγηθούν ενώπιον της δικαιοσύνης.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP