Pfizergate: Έρευνα για τη συμφωνία αγοράς εμβολίων Covid από την Ε.Ε.

Μία ιστορικής σημασίας απόφαση ανακοίνωσε σήμερα το Ανώτατο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δήλωσε ότι στηρίζει το αίτημα των «New York Times» για να ανοιχτεί η έρευνα και να επιτραπεί η πρόσβαση στα μηνύματα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προς τον Άλμπερτ Μπουρλά για την αγορά εμβολίων της Pfizer, κατά την πανδημία του κορονοϊού.

Τα επίμαχα μηνύματα για τα «χρυσά συμβόλαια»

Όπως μεταδίδει το πρακτορείο Reuters, το δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μην εξεταστεί το σχετικό αίτημα, που είχε καταθέσει η αμερικανική εφημερίδα «New York Times» για πρόσβαση στα μηνύματα μεταξύ της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, σχετικά με την συμφωνία αγοράς εμβολίων αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ.

🚨BREAKING🚨
EU Court of Justice rules against von der Leyen in ‘Pfizergate’: European Commission should have granted access to the SMS exchange between von der Leyen and Pfizer CEO Bourla, as requested by a New York Times journalist. pic.twitter.com/wqOEub5A2R

— Daniel Freund (@daniel_freund) May 14, 2025

Advertisement

Συμφωνίες αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ για τα εμβόλια

Οι New York Times ανέφεραν ότι τα μηνύματα μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2021 και 11ης Μαΐου 2022, θα μπορούσαν να ρίξουν φως στις συμφωνίες εμβολίων αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε αρχικά απορρίψει το αίτημά της εφημερίδας, λέγοντας πως η Φον ντερ Λάιεν δεν είχε κρατήσει τα μηνύματα προς τον Μπουρλά.

The Commission did not convincingly explain why the text messages were deemed not to contain “substantial information” that required withholding. https://t.co/cs07GidSLA

— The Brussels Times (@BrusselsTimes) May 14, 2025

Η αμερικανική εφημερίδα είχε καταθέσει έπειτα αγωγή κατά της Κομισιόν.

Αμηχανία στις Βρυξέλλες

Η υπόθεση είναι νομικά περίπλοκη για τη Φον ντερ Λάιεν, επειδή αφενός υπέγραψε προσωπικά τη μεγαλύτερη σύμβαση εμβολίων της ΕΕ αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ, αφετέρου προεδρεύει του θεσμού που έχει την ευθύνη για την επιβολή του δικαίου της ΕΕ, το οποίο περιλαμβάνει τις αρχές της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Η απόφαση του δικαστηρίου λοιπόν, δίνει πολιτικά όπλα σε πολλούς επικριτές της.

«Αυτή η δικαστική απόφαση θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα σημείο καμπής για τη διαφάνεια στην ΕΕ» δήλωσε η Shari Hinds, από τη ΜΚΟ Transparency International. «Όταν πρόκειται για βασικές αποφάσεις, ιδίως εκείνες που επηρεάζουν τη δημόσια υγεία, η μυστικότητα θα πρέπει να αποφεύγεται».

Η υπόθεση ξεκίνησε από δημοσίευμα των New York Times και τον πρώην επικεφαλής του γραφείου της εφημερίδας στις Βρυξέλλες, που άσκησε αγωγή κατά της απόφασης της Επιτροπής να μην δημοσιεύσει τα μηνύματα με τον Μπουρλά το 2022.

Η ύπαρξη των μηνυμάτων αποκαλύφθηκε σε συνέντευξη στους New York Times τον Απρίλιο του 2021, όταν ο Μπουρλά περιέγραψε την ανταλλαγή τους, ως ενίσχυση της «βαθιάς εμπιστοσύνης» και διευκόλυνση της διαπραγμάτευσης για μια ουσιαστική συμφωνία για τα εμβόλια. Αυτή η συμφωνία, που ολοκληρώθηκε τον Μάιο του 2021, περιλάμβανε τη δέσμευση της ΕΕ να αγοράσει έως και 1,8 δισεκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Pfizer-BioNTech για τον Covid-19, τη μεγαλύτερη μακράν από όλες τις συμφωνίες που υπέγραψαν οι Βρυξέλλες.

Προέβλεπε την αρχική αγορά 900 εκατομμυρίων δόσεων, με option για άλλα 900 εκατομμυρίων, με παράδοση το 2022 και το 2023.

Κουλτούρα απόκρυψης για πολιτικούς λόγους

Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια διαπίστωσε το 2022 ότι η παράλειψη της αρμόδιας Επιτροπής Ελέγχου να αναζητήσει τα εν λόγω γραπτά μηνύματα ισοδυναμούσε με κακοδιοίκηση.

Η Emily O’Reilly, διαμεσολαβήτρια από το 2013 έως το 2025, το χαρακτήρισε «κάλυμμα αφύπνισης» για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.

Είπε ότι «η διαφάνεια είχε υποχωρήσει στη διάρκεια της θητείας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν».

Και έβαλε στο στόχαστρο την ίδια την Φον ντερ Λάιεν, κατηγορώντας την σε συνέντευξή της στο POLITICO πέρυσι ότι δημιουργεί μια κουλτούρα «απόκρυψης» για πολιτικούς λόγους.

Επίσης, επέκρινε την απουσία της Φον ντερ Λάιεν από τη μόνη δικαστική ακρόαση που είχε πραγματοποιηθεί  για την υπόθεση. «Ο ελέφαντας που δεν ήταν στο δωμάτιο», είπε. «Το ένα άτομο που μπορούσε να μας πει τα πάντα δεν ήταν εκεί».

Σε δήλωσή της στο POLITICO, η Επίτροπος ανέφερε ότι «ποτέ δεν αρνήθηκε την ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Pfizer. Εκείνη την εποχή, όταν ο κόσμος περνούσε μια βαριά πανδημία, πολλοί ηγέτες ήταν σε τακτική επαφή με Διευθύνοντες Συμβούλους φαρμακευτικών εταιρειών».