Όταν Φινλανδία και Σουηδία εξέφρασαν την επιθυμία για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ, η συμμαχία ανέμενε σκληρή απάντηση από τη Μόσχα, όχι από κάποιο μέλος της.

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Ωστόσο, στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ με τους Φινλανδούς και Σουηδούς ομολόγους τους το Σάββατο για τον «εορτασμό» της μεγαλύτερης αλλαγής στην ευρωπαϊκή ασφάλεια εδώ και δεκαετίες, ο εκπρόσωπος της Τουρκίας διέλυσε κάθε καλή διάθεση, αναφέρει σε δημοσίευμά του το Reuters.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ήταν «σε κατάσταση κρίσης», δήλωσε στο Reuters ένας διπλωμάτης του ΝΑΤΟ αναφερόμενος στη βραδινή συνάντηση στο Βερολίνο. Μια μέρα νωρίτερα, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε σοκάρει τους συναδέλφους του στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, λέγοντας ότι δεν μπορούσε να υποστηρίξει την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας.

Σε κρίση ο Τσαβούσογλου με την ΥΠΕΞ της Σουηδίας

Ο Τσαβούσογλου όχι μόνο έθεσε όρους για αποδοχή των υποψηφιοτήτων για ένταξη από την Τουρκία, αλλά ύψωσε και τη φωνή του στη Σουηδή ομόλογό του, Αν Λίντε, σε μια κίνηση την οποία τρεις διπλωμάτες του ΝΑΤΟ αποκάλεσαν «ντροπιαστική διάρρηξη του πρωτοκόλλου».

«Για εμάς ήταν μια ιστορική στιγμή και όμως ο Τσαβούσογλου δήλωνε εκνευρισμένος από τη «φεμινιστική πολιτική της Λίντε», είπε ένας άλλος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, περιγράφοντας μια πολύ τεταμένη ατμόσφαιρα στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών στο Βερολίνο, στην οποία πολλοί σύμμαχοι επέλεξαν τη σιωπή για να ηρεμήσουν την κατάσταση.

«Προσπαθούσαμε να καταλάβουμε τι πραγματικά ήθελε ο Τούρκος συνάδελφός μας. Ήταν ντροπιαστικό», είπε ο διπλωμάτης, ο οποίος όπως και άλλοι μίλησε στο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος.

Οι όροι της Τουρκίας

Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι οι δύο σκανδιναβικές χώρες παρέχουν καταφύγιο σε ομάδες Κούρδων που η Τουρκία χαρακτηρίζει «τρομοκράτες». Η Τουρκία, λοιπόν, αξιώνει να αποκηρύξουν δημοσίως όχι μόνον το PKK αλλά και τα παρακλάδια του και να λάβουν μέτρα κατά ατόμων που συμπαθούν το PKK και δραστηριοποιούνται στη Φινλανδία και τη Σουηδία, λένε οι αξιωματούχοι στο Bloomberg.

Επιπλέον, θέλει οι δύο χώρες να τερματίσουν το εμπάργκο στις εξαγωγές όπλων προς την Άγκυρα που επέβαλαν μαζί με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ μετά την τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία προ τριετίας με στόχο την εκδίωξη των κουρδικών πολιτοφυλακών από τη μεθόριο.

Αν και το εμπόριο όπλων της Τουρκίας με τις δύο χώρες είναι αμελητέο, οι αξιωματούχοι είπαν ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να επιτρέψει την ενσωμάτωση στο ΝΑΤΟ χωρών, που μπλοκάρουν συμφωνίες για πώληση όπλων, θέμα που έθεσε και ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου σημειώνοντας ότι οι περιορισμοί στις εξαγωγές όπλων «αντιβαίνουν στο πνεύμα» της συμμαχίας.

Η κρίσιμη συνάντηση

Η κλονισμένη διάθεση στη συνάντηση του Σαββάτου ήταν ακόμη πιο περίεργη επειδή στις αρχές Μαΐου διπλωμάτες του ΝΑΤΟ είχαν πει στο Reuters ότι και οι 30 σύμμαχοι υποστήριζαν την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη συμμαχία λόγω των πλεονεκτημάτων ασφαλείας που θα είχε.

Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ήθελαν να επισφραγίσουν την ένταξη σε χρόνο ρεκόρ ως τρόπο εδραίωσης της απάντησής τους στη Ρωσία, ωστόσο τη Δευτέρα, ο Ερντογάν είπε ότι η σουηδική και η φινλανδική αντιπροσωπεία δεν πρέπει να πάνε στην Άγκυρα όπως είχε προγραμματιστεί.

Την Τετάρτη, η τουρκική προεδρία ανακοίνωσε ότι ένας βασικός σύμβουλος του Ερντογάν μίλησε με ομολόγους του από τη Σουηδία, τη Φινλανδία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αναφέροντας ότι η πορεία της ένταξης στο ΝΑΤΟ θα είναι δυνατή μόνο εάν ικανοποιηθούν οι προσδοκίες της Τουρκίας.

Τι απαντά η Σουηδία στις αιτιάσεις της Άγκυρας

Ένα άτομο κοντά στην κατάσταση έδωσε μια πιο αισιόδοξη εκτίμηση, λέγοντας ότι η συνομιλία με τη Σουηδία ήταν θετική και άνοιξε την πόρτα για την επίσκεψη των αντιπροσωπειών την επόμενη εβδομάδα. Ωστόσο, η σημερινή επικοινωνία ήρθε έπειτα από προσπάθειες πέντε ημερών από τις σκανδιναβικές χώρες για να «φτάσουν» στο γραφείο του Ερντογάν, λέει η ίδια πηγή.

Την ίδια στάση διατηρούν και τα τουρκικά ΜΜΕ, με τον κρατικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό TRT να αναφέρει ότι η Σουηδία και η Φινλανδία δεν ενέκριναν το αίτημα της Τουρκίας για επαναπατρισμό 33 ατόμων που φέρονται να συνδέονται με ομάδες που η Άγκυρα θεωρεί τρομοκρατικές.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του σουηδικού κοινοβουλίου, Κένεθ Φόρσλουντ, είπε ότι μπορεί να βρεθεί μια λύση, αλλά αλλού. «Το ότι η Σουηδία θα αρχίσει να διώχνει ανθρώπους που δεν θεωρούνται τρομοκράτες σύμφωνα με τους καταλόγους τρομοκρατών που έχει η ΕΕ, είναι εντελώς αδιανόητο», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η απάντηση της Μόσχας στην απόφαση του Ελσίνκι να προσχωρήσει στο ΝΑΤΟ θα είναι «έκπληξη» και θα αποφασιστεί πρωτίστως από τον στρατό, αφού ληφθεί υπόψη το σύνολο των παραγόντων για την ένταξη της Φινλανδίας στη Συμμαχία, δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα σε ενημέρωση την Τετάρτη.

Μπείτε στην ομάδα μας στο Viber και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Η απάντηση περί «έκπληξης», δόθηκε σε Φινλανδό δημοσιογράφο σχετικά με τα στρατιωτικο-τεχνικά μέτρα και το χρονοδιάγραμμα που σχεδιάζει να λάβει η Ρωσία εναντίον του Ελσίνκι λόγω της αίτησής για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

«Αυτή [η ερώτηση] απευθύνεται στο υπουργείο Άμυνας. Οι κινήσεις μας θα αποφασιστούν αφού ληφθεί υπόψη όλο το σύνολο των παραγόντων και των λεπτομερειών που θα ακολουθήσουν την ενταξιακή διαδικασία. Με βάση όλες αυτές τις παραμέτρους, θα ληφθεί απόφαση, αλλά τον πρώτο και κύριο λόγο τον έχει ο στρατός», τόνισε η Ζαχάροβα.

Για «σοβαρό λάθος» έκανε λόγο ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, που «δεν θα ενισχύσει ούτε θα βελτιώσει την αρχιτεκτονική ασφαλείας της ηπείρου μας». Παράλληλα εξέφρασε την ανησυχία της Ρωσίας, ενώ πρόσθεσε ότι η Μόσχα θα παρακολουθεί στενά «τις επιπτώσεις που θα έχει αυτό (σ.σ.: η ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ) για την ασφάλειά μας».

Οι φόβοι της Φινλανδίας

Την ίδια στιγμή στη Φινλανδία αυξάνονται οι φόβοι για διακοπή του φυσικού αερίου από τη Ρωσία, εξαιτίας της διαμάχης που έχει ξεσπάσει μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας για τον τρόπο πληρωμής.

Η κρατική φινλανδική εταιρεία Gasum ανέφερε νωρίτερα ότι δεν θα δεχτεί την απαίτηση της Gazprom Export να πληρώσει σε ρούβλια και επομένως είναι αυξημένος ο κίνδυνος να διακοπεί ο ανεφοδιασμός. Σημείωσε ακόμα ότι δεν έχει καμία πληροφορία για το θέμα αυτό από τη ρωσική Gazprom Export αλλά προετοιμάζεται για το σενάριο με βάση το οποίο η Μόσχα θα διακόψει την παροχή αργά το βράδυ της Παρασκευής ή το Σάββατο. Από την πλευρά της, η Gazprom δεν έχει σχολιάσει ακόμα το ζήτημα.

Φινλανδία και Σουηδία κατέθεσαν και επίσημα το πρωί της Τετάρτης αίτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ, με τον Γενς Στόλτενμπεργκ να μιλά για «μια ιστορική στιγμή που πρέπει να αδράξουμε». Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν «χαιρέτισε με θέρμη και στηρίζει εμφατικά την ιστορική υποψηφιότητα της Φινλανδίας και της Σουηδίας για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ», σύμφωνα με μια ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα ο Λευκός Οίκος.

Στο διάστημα κατά το οποίο θα εξετάζονται τα αιτήματα των δύο χωρών «οι ΗΠΑ θα εργαστούν με τη Φινλανδία και τη Σουηδία και θα επαγρυπνούν απέναντι σε κάθε απειλή για την κοινή ασφάλειά μας και για να αποθαρρύνουν και να αντιμετωπίσουν οποιαδήποτε επίθεση ή απειλή επίθεσης», διαβεβαίωσε η αμερικανική κυβέρνηση.

Η στάση των ΗΠΑ και οι αντιρρήσεις της Άγκυρας

Ο Δημοκρατικός πρόεδρος, που θα δεχτεί αύριο στον Λευκό Οίκο την πρωθυπουργό της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον και τον πρόεδρο της Φινλανδίας Σαούλι Νιινίστο, δηλώνει εξάλλου ότι «ανυπομονεί» να εργαστεί με το Κογκρέσο «και με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ» ώστε να ενταχθούν γρήγορα οι δύο χώρες «στη σταθερότερη αμυντική συμμαχία στην ιστορία».

Ωστόσο η ενταξιακή πορεία των δύο χωρών πρέπει να περάσει από τον σκόπελο της Άγκυρας, που στη σημερινή συνεδρίαση των πρεσβευτών άσκησε βέτο. Η αναβολή εγείρει αμφιβολίες αναφορικά με το εάν θα καταφέρει το ΝΑΤΟ να εγκρίνει το πρώτο στάδιο των αιτήσεων της Φινλανδίας και της Σουηδίας εντός μίας ή δύο εβδομάδων, όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας Γενς Στόλτενμπεργκ. Ανοίγει επίσης τον δρόμο για πολυήμερη εντατική διπλωματία μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, της Τουρκίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας για το θέμα, επισημαίνουν οι Financial Times.

Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε δηλώσεις του πριν τη συνάντηση με τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν στη Νέα Υόρκη, επανέλαβε ότι η Τουρκία έχει εύλογες ανησυχίες για την ασφάλειά της, λόγω της υποστήριξης, όπως είπε, που παρέχουν η Σουηδία και η Φινλανδία σε «τρομοκρατικές οργανώσεις», εννοώντας σαφώς τις κουρδικές οργανώσεις και το PKK.

O Τούρκος ΥΠΕΞ  είπε ότι η Άγκυρα κατανοεί τις ανησυχίες της Σουηδίας και της Φινλανδίας για την ασφάλειά τους, όμως τόνισε ότι θα πρέπει να απαντηθούν και οι ανησυχίες της Τουρκίας.