Slut-shaming: Γιατί η κοινωνία στιγματίζει την σεξουαλική ελευθερία των γυναικών

Το slut-shaming δεν είναι κάτι καινούργιο.

Στο μυθιστόρημα The Scarlet Letter (Το αλικό γράμμα) του Nathaniel Hawthorne, η ιστορία εκτυλίσσεται στον 17ο αιώνα στην αποικιακή Αμερική και ακολουθεί την Χέστερ Πριν, μια γυναίκα που έχει κάνει εξωσυζυγική σχέση και μένει έγκυος.

Για το παράπτωμά της, η Χέστερ αναγκάζεται να φορέσει ένα κόκκινο γράμμα “Α” (που σημαίνει “αμαρτωλή”) πάνω από τα ρούχα της, σαν σημάδι ντροπής για την κοινωνία που την απορρίπτει και την τιμωρεί.

Το slut-shaming (ντροπή της «τσ**λας») είναι μια μορφή κοινωνικής κατακραυγής που στοχεύει να ταπεινώσει και να υποβαθμίσει τις γυναίκες με βάση τη σεξουαλική τους συμπεριφορά.

Η Πατριαρχία και η Πολιτιστική Εξουσία

Το slut-shaming δεν είναι μια απλή κριτική αλλά ένα σύστημα κοινωνικού ελέγχου που εξαναγκάζει τις γυναίκες να ακολουθούν περιορισμένα πρότυπα συμπεριφοράς.

Οι γυναίκες, που αποκλίνουν από αυτά τα πρότυπα, συχνά στιγματίζονται και θεωρούνται ανήθικες.

Ειδικότερα, η κοινωνία μας συνδέει τη σεξουαλική «αγνότητα» με την ηθική ακεραιότητα των γυναικών, γεγονός που οδηγεί σε μια εκτεταμένη κοινωνική καταδίκη αυτών που είναι «σεξουαλικά ενεργές» ή έχουν πολλούς ερωτικούς συντρόφους.

Οι άνδρες, από την άλλη πλευρά, είναι πιο πιθανό να ντραπούν αν έχουν «μικρό» αριθμό κατακτήσεων, καθώς η κοινωνία μας συνδέει τις σεξουαλικές κατακτήσεις με την ανδρική επιτυχία.

Οι Επιπτώσεις του Slut-Shaming στην Ψυχική Υγεία

Η άσκηση slut-shaming έχει σοβαρές συνέπειες για την ψυχική και συναισθηματική ευημερία των γυναικών.

Όταν οι γυναίκες κρίνονται και στιγματίζονται συνεχώς, αυτό μπορεί να προκαλέσει άγχη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, και ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως κατάθλιψη και άγχος.

Οι έφηβες που υποβάλλονται σε slut-shaming στο σχολείο, για παράδειγμα, είναι πιο πιθανό να συμμετέχουν σε πρακτικές bullying και παραβατική συμπεριφορά, ενώ οι γυναίκες στον εργασιακό χώρο βιώνουν μείωση στην παραγωγικότητά τους και την προσωπική τους ανάπτυξη.

Γραφικά: Gillian Young

Το Slut-Shaming και η Ενοχοποίηση των Επιζώντων Σεξουαλικών Επιθέσεων

Μια από τις πιο προβληματικές μορφές του slut-shaming είναι η ενοχοποίηση των επιζώντων σεξουαλικών επιθέσεων.

Συχνά, οι θύματα κατηγορούνται για την επίθεση που υπέστησαν, με ερωτήσεις όπως «Τι φορούσε;» ή «Τι έκανε εκεί τέλος πάντων;».

Αυτές οι καταστάσεις όχι μόνο είναι αδικαιολόγητες, αλλά αναπαράγουν τη λανθασμένη αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι υπεύθυνες για τη σεξουαλική βία που υφίστανται.

Το Κίνημα SlutWalk

Μια από τις πιο αποτελεσματικές απαντήσεις στο slut-shaming είναι το κίνημα SlutWalks, το οποίο αναδύθηκε το 2011 ως μια φεμινιστική διαμαρτυρία, σε αντίδραση σε μια ατυχής δήλωση από αστυνομικό ότι οι γυναίκες «θα πρέπει να σταματήσουν να ντύνονται σαν τσούλες» αν δεν θέλουν να πέσουν θύματα σεξουαλικής επίθεσης.

Τα SlutWalks είναι μια προσπάθεια να ανακτηθεί η λέξη «τσούλα» και να αφαιρεθεί η ντροπιαστική σημασία της και το στίγμα.

Η σημασία της λέξης

Η γλώσσα είναι ένας ισχυρός φορέας νοημάτων και αντιλήψεων και αποτελεί το κύριο εργαλείο μέσω του οποίου αναπαράγονται οι κοινωνικές πεποιθήσεις και οι πολιτιστικές αξίες.

Η λέξη «τσούλα», όπως πολλές άλλες λέξεις που χρησιμοποιούνται για να στιγματίσουν γυναίκες, φέρει αρνητικά, κακοποιητικά νοήματα που συνδέονται με την ανηθικότητα και την ενοχή.

Η ανάκτηση αυτής της λέξης είναι κρίσιμη για την αποδόμηση αυτών των αρνητικών νοημάτων και την αλλαγή των κοινωνικών αντιλήψεων γύρω από τη γυναικεία σεξουαλικότητα.

Όταν οι γυναίκες αποφασίζουν να την πάρουν πίσω, δεν αναγνωρίζουν μόνο την ελευθερία τους να εκφράζονται ελεύθερα και αυθεντικά, αλλά επίσης στέλνουν ένα μήνυμα ότι η σεξουαλική τους συμπεριφορά δεν είναι συνώνυμο της ντροπής ή της ενοχής.

Η σημασία της αλληλεγγύης

Το slut shaming είναι μια βαθιά ριζωμένη κοινωνική πρακτική που χρησιμοποιείται για να ελέγξει και να περιορίσει τη σεξουαλικότητα των γυναικών. Μέσα από την απαξίωση η κοινωνία επιβάλλει ένα αυστηρό πρότυπο «καθαρής» και «ευπρεπούς» γυναικείας συμπεριφοράς, που αφήνει ελάχιστο χώρο για αυθορμητισμό, αυτονομία και προσωπική ελευθερία.

Ωστόσο, αυτός ο κοινωνικός μηχανισμός δεν περιορίζεται μόνο στους άνδρες.

Οι γυναίκες συχνά γίνονται τα πρώτα θύματα αυτής της καταπίεσης, αλλά και οι πρώτοι φορείς της. Συχνά βλέπουμε γυναίκες να ασκούν slut shaming η μία στην άλλη, αναπαράγοντας τις ίδιες στερεοτυπικές και περιοριστικές αντιλήψεις.

Αυτή η εσωτερικευμένη μισογυνιστική κουλτούρα ενισχύει την καταπάτηση της γυναικείας αυτοεκτίμησης και δημιουργεί ένα κλίμα αμφισβήτησης και ανταγωνισμού, αντί αλληλεγγύης και υποστήριξης.

Η αλλαγή απαιτεί μια ριζική αναθεώρηση των αντιλήψεων που έχουμε για τη σεξουαλικότητα, την ελευθερία και την αλληλεγγύη.

Μόνο όταν οι γυναίκες αρχίσουν να στηρίζουν η μία την άλλη, κατανοώντας ότι η αξία τους δεν εξαρτάται από την σεξουαλική τους συμπεριφορά ή την κοινωνική αποδοχή, μπορούμε να αρχίσουμε να απελευθερώνουμε το πεδίο για έναν κόσμο που σέβεται την πλήρη ελευθερία των γυναικών.