“Στα κάγκελα” οι δήμαρχοι για τις Πολεοδομίες

Έντονα κατακρίνει την απόφαση για μεταφορά των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ), δηλαδή των Πολεοδομιών, από τους δήμους στην κεντρική διοίκηση, υπό το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Α’ Αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, ο οποίος την χαρακτηρίζει «θεσμικά εσφαλμένη, πολιτικά άδικη και πρακτικά ατελέσφορη», επισημαίνοντας ότι επιχειρείται να δικαιολογηθεί ως μέτρο κατά της διαφθοράς, με αφορμή δύο περιπτώσεις επίορκων υπαλλήλων σε σύνολο 187 Πολεοδομιών σε όλη τη χώρα. Παράλληλα, προειδοποιεί με προσφυγή στη δικαιοσύνη, τονίζοντας πως οι δήμοι θα χρησιμοποιήσουν κάθε θεσμικό και νομικό μέσο. «Ας είμαστε ειλικρινείς: δεν μπορεί να στηρίζεται κυβερνητική πολιτική στην εξαίρεση και να τιμωρούνται συλλήβδην όλοι οι δήμοι», σημειώνει χαρακτηριστικά μιλώντας στο parapolitika.gr.

Διαβάστε: Μεταρρύθμιση πολεοδομιών: Κεντρικοποίηση ή αδιέξοδο για τους δήμους;

Και προσθέτει με αιχμηρό τόνο: «Είναι σαν να πούμε ότι, επειδή στην Κρήτη αποκαλύφθηκε κύκλωμα με εμπλοκή στελεχών της αστυνομίας, πρέπει να αφαιρέσουμε τις ΟΠΚΕ από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και να τις εντάξουμε στο Υπουργείο Παιδείας. Ή ότι, επειδή συνελήφθη ένας διευθυντής κλινικής για χρηματισμό, πρέπει να αφαιρεθεί η ιατρική από τα νοσοκομεία». Ο ίδιος υπενθυμίζει ότι οι ΥΔΟΜ αξιοποιήθηκαν από δημάρχους, όπως στον δικό του δήμο, στον Άλιμο και αλλού, για να μπλοκαριστεί η εφαρμογή ενός καταχρηστικού Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), που επέτρεπε την κατασκευή «κτιρίων τεράτων». Όπως λέει, με ευρηματική και τελικά αποτελεσματική χρήση των ΥΔΟΜ, οι δήμοι και η ΚΕΔΕ προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας και δικαιώθηκαν: ο ΝΟΚ ακυρώθηκε και η φυσιογνωμία των πόλεων προστατεύτηκε. «Αυτή η στάση ενόχλησε. Και σήμερα τιμωρούμαστε επειδή υπερασπιστήκαμε το δημόσιο συμφέρον», σημειώνει.

“Θεσμικά εσφαλμένη, πολιτικά άδικη και πρακτικά ατελέσφορη” η απόφαση για μεταφορά των πολεοδομιών

Αναλύοντας τα επιχειρήματα υπέρ της παραμονής των Πολεοδομιών στους δήμους, ο κ. Κωνσταντέλλος υπογραμμίζει ότι «δεν είναι δυνατόν το Κτηματολόγιο, ένας κρατικός φορέας που εδώ και είκοσι χρόνια υπολειτουργεί και εκθέτει διαχρονικά όλες τις κυβερνήσεις, να αποφασίζει για τη μορφή και τη φυσιογνωμία των πόλεών μας αντί για τα αιρετά δημοτικά συμβούλια. Αυτό είναι θεσμική εκτροπή».

Παραθέτει, μάλιστα, αναλυτικά τη σημερινή πραγματικότητα των Πολεοδομιών:

• Το 90% της διαδικασίας έκδοσης άδειας είναι σήμερα πλήρως ψηφιακό.
• Την ευθύνη της έκδοσης την έχει ο ιδιώτης μηχανικός – μέλος του ΤΕΕ. Εκείνος υποβάλλει ψηφιακά την αίτηση, και η άδεια εκδίδεται αυτόματα με το λογότυπο του δήμου, όταν η υπηρεσία δόμησης του δήμου έχει απλώς ελέγξει και θεωρήσει τα τοπογραφικά διαγράμματα, και μέσω αυτών τις χρήσεις γης.
• Σε ό,τι αφορά την τήρηση των προβλεπόμενων από την άδεια στη φάση της κατασκευής, γίνεται δειγματοληπτικός έλεγχος μόνο 3% περίπου των οικοδομών.
• Οι έλεγχοι για τις παραβάσεις ανατίθενται πλέον σε ελεγκτές δόμησης που ορίζονται από τα μητρώα του ΤΕΕ.
• Ο μηχανικός μπορεί, αν το επιθυμεί, να ζητήσει προέγκριση από το δήμο, αλλά αυτό είναι σπάνιο.

«Η “πηγή διαφθοράς” που επικαλείται η κυβέρνηση δεν μπορεί να είναι οι δήμοι. Οι δήμοι κρατούν απλώς έναν κρίσιμο έλεγχο μέσω της θεώρησης τοπογραφικών και αυτός ο έλεγχος είναι το τελευταίο ανάχωμα για να προστατεύουμε τη φυσιογνωμία των πόλεων», υποστηρίζει. Και αναρωτιέται: «Γιατί στοχοποιούνται οι δήμοι όταν το κύριο βάρος της διαδικασίας το έχουν οι μηχανικοί – μέλη του ΤΕΕ; Αν ψάχνουμε για την πηγή των προβλημάτων, μήπως πρέπει να στραφούμε και προς εκείνη την κατεύθυνση;».

Την ίδια ώρα, ο κ. Κωνσταντέλλος επισημαίνει στο parapolitika.gr την υποστελέχωση ως το μεγαλύτερο πρόβλημα: «Σήμερα υπάρχουν ΥΔΟΜ όπου όλη η δουλειά βαρύνει έναν ή δύο ανθρώπους. Μια υποστελεχωμένη υπηρεσία είναι ευάλωτη στα λάθη. Αντί να ενισχυθούν, επιλέγεται να καταργηθούν. Αυτό δεν είναι μεταρρύθμιση, είναι αποδυνάμωση».

Αναφερόμενος στις θεσμικές συνέπειες της απόφασης και απαντώντας στην ερώτηση αν «η αλλαγή υποβαθμίζει τον ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης», είναι ξεκάθαρος: «Αναμφίβολα, πρόκειται για κατάφωρη υποβάθμιση. Το άρθρο 101 του Συντάγματος ορίζει την αρχή της αποκέντρωσης. Το άρθρο 102 είναι απολύτως σαφές: οι τοπικές υποθέσεις ανήκουν στους δήμους, οι οποίοι απολαμβάνουν διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας. Το κράτος έχει μόνο έλεγχο νομιμότητας, όχι δικαίωμα να αφαιρεί αυθαίρετα κρίσιμες αρμοδιότητες».

«Οι ΥΔΟΜ δεν είναι γραφεία αδειών, είναι εργαλείο προστασίας της πόλης. Ο δήμος έχει τη δυνατότητα να ελέγχει την κλίμακα της δόμησης, να αποτρέπει καταχρηστικές παρεμβάσεις, να υπερασπίζεται το δημόσιο συμφέρον. Αν αυτό χαθεί, οι δήμοι μετατρέπονται σε θεατές», συνεχίζει. Και προειδοποιεί ότι οι αποφάσεις για τις πόλεις θα λαμβάνονται πλέον από συγκεντρωτικό κρατικό όργανο, χωρίς γνώση των τοπικών αναγκών και ιδιαιτεροτήτων.

Η απώλεια της υπηρεσίας, σύμφωνα με τον Αντιπρόεδρο της ΚΕΔΕ και δήμαρχο Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, επηρεάζει άμεσα και τον πολίτη: «Υπάρχει ορατός ο κίνδυνος αλλοίωσης της ταυτότητας των πόλεων. Όταν αφαιρείς από τον δήμο το τελευταίο του εργαλείο ελέγχου, ανοίγεις τον δρόμο σε αυθαιρεσίες που δεν λογοδοτούν πουθενά τοπικά».

Κωνσταντέλλος: Δεν πρόκειται να επιτρέψουμε να αφαιρεθούν από τους δήμους οι Πολεοδομίες

Τέλος, ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος καταλήγει με ξεκάθαρη στάση: «Οι δήμοι οφείλουν να σταθούν δυναμικά όρθιοι και ενωμένοι απέναντι σε αυτή την εξέλιξη. Δεν πρόκειται να επιτρέψουμε να αφαιρεθεί από την Αυτοδιοίκηση το δικαίωμα προστασίας των πόλεών μας. Και θα χρησιμοποιήσουμε κάθε θεσμικό και νομικό μέσο για να το αποτρέψουμε».

Ο νέος Κώδικας Χωροταξίας και Πολεοδομίας, που παρουσιάστηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συγκεντρώνει και απλοποιεί για πρώτη φορά τη διάσπαρτη πολεοδομική και χωροταξική νομοθεσία. Πρόκειται για μια θεσμική μεταρρύθμιση που επιχειρεί να αντιμετωπίσει τη γραφειοκρατία, την ασάφεια των κανόνων και τα προβλήματα αυθαίρετης δόμησης.

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση σχεδιάζει τη μεταφορά των ΥΔΟΜ από τους δήμους στην κεντρική διοίκηση, υπό τον έλεγχο του ΥΠΕΝ. Η αλλαγή αυτή εντάσσεται στις κεντρικές μεταρρυθμίσεις που προωθούνται έως το 2025 και στοχεύει στη βελτίωση της λειτουργίας των πολεοδομιών με πιο γρήγορες, διάφανες και ενιαίες διαδικασίες.

Ωστόσο, η απόφαση αυτή προκαλεί έντονες αντιδράσεις. Από το 2010 έως σήμερα, οι περισσότερες ΥΔΟΜ παραμένουν υποστελεχωμένες, με μόλις το 55 % των δήμων να διαθέτει τέτοια υπηρεσία. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ζητά να παραμείνουν οι ΥΔΟΜ στους δήμους, με ενίσχυση προσωπικού, τεχνική στήριξη και αξιοποίηση διαδημοτικών συνεργειών, προτείνοντας παράλληλα την εκπόνηση Εθνικού Σχεδίου για την αναβάθμιση και ψηφιοποίηση των υπηρεσιών αντί της μεταφοράς τους στο κράτος.