Τι πρέπει να ξέρετε για το Stress Echo (Δυναμική Ηχωκαρδιογραφία)

Γράφει ο Αθανάσιος Τσούκας, MD, PhD, FESC, Ειδικός Καρδιολόγος, Διευθυντής Εργαστηρίου Ηχωκαρδιογραφίας, Mediterraneo Hospital

Η Δυναμική Ηχωκαρδιογραφία (Stress Echo) ανήκει στις νεότερες τεχνικές και αποτελεί μία εξαιρετικά χρήσιμη και ασφαλή μέθοδο για την πρώιμη και αξιόπιστη ανίχνευση της στεφανιαίας νόσου. Είναι γνωστό ότι ακόμη και ασθενείς με σοβαρή στεφανιαία νόσο δεν εμφανίζουν πάντα στηθάγχη στην ηρεμία ενώ και το ηλεκτροκαρδιογράφημα τους είναι συχνά φυσιολογικό.

Η τεχνική του Stress Echo βασίζεται στο γεγονός πως κατά τη διάρκεια του stress, σε ασθενή με σημαντική στένωση ενός ή περισσοτέρων στεφανιαίων αγγείων, θα προκληθεί μείωση της μυοκαρδιακής αιμάτωσης και διαταραχή στην πάχυνση και κινητικότητα τμημάτων του μυοκαρδίου.

Ποιες είναι οι ενδείξεις του Stress Echo;

Οι κύριες ενδείξεις της μεθόδου είναι:

1. Η διερεύνηση στεφανιαίας νόσου σε ασθενείς μετρίου κινδύνου που αναφέρουν συμπτώματα με επεισόδια προκάρδιου άλγους ύποπτα για στηθάγχη ή επεισόδια δύσπνοιας προσπαθείας.
2. Η ανίχνευση στεφανιαίας νόσου σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με πολλούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου.
3. Η εκτίμηση ασθενών που έχουν υποβληθεί σε στεφανιαία αγγειοπλαστική με τοποθέτηση stents ή χειρουργική αορτοστεφανιαία παράκαμψη (by pass).
4. Στα πλαίσια προεγχειρητικού ελέγχου σε ασθενείς μετρίου ή σημαντικού περιεγχειρητικού κινδύνου.
5. Σε περιπτώσεις βαλβιδοπαθειών κυρίως για την αξιολόγηση των συμπτωμάτων των ασθενών.

Με ποια διαδικασία γίνεται και ποια είναι η διάρκεια του Stress Echo;

Η εξέταση μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους και αυτοί είναι η φαρμακευτική δοκιμασία με χορήγηση του φαρμάκου δοβουταμίνη, η άσκηση σε εργομετρικό ποδήλατο ενσωματωμένο στο εξεταστικό κρεβάτι και η κόπωση σε κυλιόμενο τάπητα.

Το Stress Echo γίνεται σε εξειδικευμένο Κέντρο από έμπειρο και πιστοποιημένο Καρδιολόγο με εξειδίκευση στην Δυναμική Ηχωκαρδιογραφία.

Η φαρμακευτική δοκιμασία είναι η πλέον συχνά χρησιμοποιούμενη και αξιόπιστη μέθοδος σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% παγκοσμίως. Ορισμένα φάρμακα από την φαρμακευτική αγωγή που ακολουθούν οι ασθενείς πιθανώς να πρέπει να διακοπούν πριν την εξέταση σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

Αρχικά γίνεται τοποθέτηση φλεβοκαθετήρα για χορήγηση των φαρμάκων, τοποθέτηση πιεσόμετρου στο βραχίονα για μέτρηση της αρτηριακής πιέσεως και σύνδεση σε monitor για παρακολούθηση των ζωτικών σημείων, του ρυθμού και του ηλεκτροκαρδιογραφήματος σε όλη τη διάρκεια της εξέτασης. Χορηγείται η δοβουταμίνη με συγκεκριμένο διεθνές πρωτόκολλο σε 4 στάδια διάρκειας 3 λεπτών το καθένα και χορήγηση απλής σκιαγραφικής ουσίας στα διάφορα στάδια της εξέτασης για λεπτομερή απεικόνιση των τοιχωμάτων της καρδιάς. Σημειωτέον ότι αυτή η σκιαγραφική ουσία δεν έχει καμία σχέση με τις αντίστοιχες ουσίες που χρησιμοποιούνται στην αξονική ή στην μαγνητική τομογραφία.

Η ηχωκαρδιογραφική εκτίμηση, παρακολούθηση και καταγραφή είναι συνεχής από συγκεκριμένες θέσεις απεικόνισης. Στο τέλος της εξέτασης γίνεται ανάλυση όλων των δεδομένων για κάθε στάδιο σε ειδικό ενσωματωμένο σταθμό εργασίας.

Η εξέταση διαρκεί 12 λεπτά και συνολικά ο χρόνος προετοιμασίας πριν την εξέταση και παρακολούθησης μετά την εξέταση διαρκεί 45-60 λεπτά ή και περισσότερο εάν η εξέταση είναι θετική για ισχαιμία μυοκαρδίου. Μετά την εξέταση ο ασθενής μπορεί να φύγει από το Εργαστήριο, να οδηγήσει, να έχει τις συνήθεις κοινωνικές του επαφές και να έχει πλήρεις δραστηριότητες.

Stress Echo, Τεστ Κοπώσεως ή Σπινθηρογράφημα Καρδιάς;

Το γνωστό απλό τεστ κοπώσεως σε κυλιόμενο τάπητα δεν είναι μέθοδος πρώτης εκλογής, γιατί έχει ιδιαίτερα χαμηλή ευαισθησία στην ανίχνευση της στεφανιαίας νόσου και συνιστάται μόνον όταν δεν είναι διαθέσιμη καμία άλλη μέθοδος. Επιπλέον, ομάδες ασθενών, όπως ασθενείς με δύσπνοια, με κακή φυσική κατάσταση, με αναπνευστικά ή ορθοπεδικά προβλήματα, και αρκετοί ηλικιωμένοι ασθενείς δεν μπορούν να υποβληθούν σε κόπωση στον τάπητα.

Το σπινθηρογράφημα καρδιάς είναι αξιόπιστη μέθοδος, με ευαισθησία παρόμοια με εκείνη του stress echo. Ο ασθενής όμως λαμβάνει ραδιενεργό φάρμακο ενδοφλέβια και μεγάλο ποσοστό ακτινοβολίας, η οποία ανάλογα με την παλαιότητα του μηχανήματος μπορεί να είναι ισοδύναμη και με εκατοντάδες ακτινογραφίες θώρακα. Μετά την εξέταση ο ασθενής θα πρέπει να αποφύγει την επαφή με μικρά παιδιά ή εγκύους για 24-48 ώρες. Μειονέκτημα αποτελεί η διάρκεια της εξέτασης η οποία, συνολικά με την προετοιμασία και την παρακολούθηση, είναι 3-5 ώρες.

Έχουν εφαρμογή οι νέες τεχνολογικές εξελίξεις στο Stress Echο;

Είναι ραγδαία η ανάπτυξη της τεχνολογίας γενικά στην ιατρική απεικόνιση. Με τα σύγχρονα λογισμικά Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ – Αrtificial Intelligence) τόσο η ηχωκαρδιογραφική απεικόνιση στη διάρκεια της εξέτασης όσο και η ανάλυση και η ποσοτικοποίηση όλων των πληροφοριών επιτυγχάνεται άριστα, σε δεύτερο χρόνο και μετά το τέλος της εξέτασης χωρίς να είναι απαραίτητη η παρουσία του ασθενή. Το Mediterraneo Hospital εξοπλίστηκε τον Ιούλιο του 2023 με ανάλογο μηχάνημα Ηχωκαρδιογραφίας που υποστηρίζεται από λογισμικά Τεχνητής Νοημοσύνης.