Βαθαίνει η δημογραφική κρίση στην Κίνα – Στα τάρταρα το ποσοστό γεννήσεων

Από ότι φαίνεται η Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου αρχίζει να αντιμετωπίζει μία ιδιαίτερα εκτεταμένη δημογραφική κρίση. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ο πληθυσμός της Κίνας μειώθηκε λόγω του χαμηλού ποσοστού γεννήσεων σε συνάρτηση με το κύμα θανάτων από τον κορονοϊό.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Guardian, ο συνολικός αριθμός του πληθυσμού της Κίνας μειώθηκε κατά 2,75 εκατομμύρια – ή 0,2% – σε 1,409 δισεκατομμύρια το 2023. Η πτώση ξεπέρασε εκείνη που καταγράφηκε το 2022, κατά περίπου 850.000 – η πρώτη φορά που ο καταγεγραμμένος πληθυσμός μειώθηκε μετά τους μαζικούς θανάτους των λιμών της εποχής Μάο.

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, το 2023, οι συνολικοί θάνατοι αυξήθηκαν κατά 6,6% σε 11,1 εκατομμύρια, με το ποσοστό θανάτων να φτάνει στο υψηλότερο επίπεδο από το 1974 κατά τη διάρκεια της πολιτιστικής επανάστασης.

Ταυτόχρονα, οι νέες γεννήσεις μειώθηκαν κατά 5,7% σε 9,02 εκατομμύρια. Το ποσοστό γεννήσεων ήταν το χαμηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ, στις 6,39 γεννήσεις ανά 1.000 άτομα, από 6,77 γεννήσεις το 2022.

Οι Κινέζοι φοβούνται τον αντίκτυπο της μείωσης του πληθυσμού στην οικονομία

Η Κίνα μάχεται εδώ και χρόνια με τις τάσεις που οδήγησαν σε γήρανση του πληθυσμού, οι οποίες καθορίστηκαν από παλαιότερες πολιτικές ελέγχου του πληθυσμού -συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής του ενός παιδιού- και από την αυξανόμενη απροθυμία των νέων ενηλίκων να αποκτήσουν παιδιά. Το 2023 ξεπεράστηκε από την Ινδία ως το πολυπληθέστερο έθνος του κόσμου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ.

Οι Κινέζοι αξιωματούχοι φοβούνται τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει αυτή η «δημογραφική ωρολογιακή βόμβα» στην οικονομία, με το αυξανόμενο κόστος της φροντίδας των ηλικιωμένων και της οικονομικής στήριξης να κινδυνεύει να μην καλυφθεί από έναν συρρικνούμενο πληθυσμό εργαζόμενων φορολογουμένων.

Η κρατική Κινεζική Ακαδημία Επιστημών έχει προβλέψει ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα με τη σημερινή του μορφή θα ξεμείνει από χρήματα έως το 2035. Μέχρι τότε ο αριθμός των ανθρώπων στην Κίνα άνω των 60 ετών -η εθνική ηλικία συνταξιοδότησης- θα έχει αυξηθεί από περίπου 280 εκατομμύρια σε 400 εκατομμύρια.

Αποτυχία προηγούμενων πολιτικών για την αντιμετώπιση του δημογραφικού

Μια σειρά από πολιτικές απέτυχαν να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να κάνουν περισσότερα παιδιά ή δεν έχουν εφαρμοστεί σωστά από τις τοπικές κυβερνήσεις, οι οποίες υποφέρουν από ελλείψεις στον προϋπολογισμό μετά από χρόνια λειτουργίας του απαιτητικού σε πόρους συστήματος μηδενικής σύνταξης.

Οι άνθρωποι αναφέρουν συχνά το υψηλό κόστος διαβίωσης στην Κίνα -ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες πόλεις- καθώς και την ελλιπή υποστήριξη των γυναικών στις θέσεις εργασίας, ως λόγους για να μην κάνουν παιδιά. Οι παραδοσιακοί ρόλοι των φύλων και οι οικογενειακές προσδοκίες έχουν επίσης συμβάλει.

«Παρόλο που οι πόλεις έχουν θεσπίσει ένα σωρό … πολιτικές για να υποστηρίξουν τις γυναίκες που γεννούν παιδιά να γεννήσουν, οι προσδοκίες του κοινού εξακολουθούν να μην ικανοποιούνται», δήλωσε ο He Dan, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη της Κίνας, στο κρατικό μέσο ενημέρωσης Global Times.

Δεν αλλάζουν άποψη παρά τις νέες πολιτικές

Την Τρίτη, οι δημογράφοι πρότειναν περαιτέρω μεταρρυθμίσεις των πολιτικών υποστήριξης της γονιμότητας, ανέφεραν οι Global Times. Ορισμένοι αντλούσαν επίσης ελπίδα από τις προτάσεις ότι μπορεί να γεννηθούν περισσότερα μωρά το 2024 σε μια μετα-πανδημική παιδική έκρηξη ή επειδή οι άνθρωποι επιθυμούσαν να αποκτήσουν παιδιά που θα γεννηθούν στο κινεζικό έτος του δράκου, που ξεκινά τον Φεβρουάριο.

Στο διαδίκτυο, ορισμένοι Κινέζοι χρήστες του Weibo δήλωσαν ότι είχαν παρατηρήσει ανεπίσημα πολλές περισσότερες εγκυμοσύνες τριγύρω τους, τις οποίες συνέδεσαν με το έτος του ζωδιακού κύκλου. Άλλοι ήταν πιο επιφυλακτικοί, λέγοντας ότι μια παιδική έκρηξη μέσα σε ένα έτος θα δυσκόλευε τη ζωή εκείνων των παιδιών που θα έδιναν αργότερα εξετάσεις για την εισαγωγή στα άκρως ανταγωνιστικά πανεπιστήμια της Κίνας.

Αρκετές συζητήσεις έδειξαν ότι νέες πολιτικές ή ευοίωνες χρονιές δεν θα μπορούσαν να αλλάξουν την άποψή τους. «Είναι επειδή αγαπώ περισσότερο τον εαυτό μου και ξέρω ότι αν γεννιόμουν σε μια οικογένεια που δεν είναι ικανή να μεγαλώσει και να εκπαιδεύσει ένα παιδί, θα υπέφερα περισσότερο και δεν θα μπορούσα να βιώσω τη χαρά της ζωής, οπότε ας κόψουμε τα βάσανα από τη γενιά μου», δήλωσε ένας σχολιαστής.

Ποιοι παράγοντες αποτρέπουν τα ζευγάρια από την απόκτηση παιδιών

Από την μία το υψηλό κόστος για την φροντίδα και την εκπαίδευση τους και από την άλλη η αβεβαιότητα που διαπιστώνεται στην αγορά εργασίας, αποτρέπουν πολλά κινεζικά ζευγάρια από την απόκτηση παιδιών.  Το ζήτημα επιδεινώνουν οι διακρίσεις λόγω φύλων και οι παραδοσιακές προσδοκίες ότι οι γυναίκες αναλαμβάνουν τον ρόλο της ανατροφής των παιδιών στην οικογένεια επιδεινώνουν έτι περαιτέρω το ζήτημα.

Ακόμη, ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ ανέφερε πέρυσι ότι οι γυναίκες πρέπει να αφηγούνται «καλές ιστορίες οικογενειακής παράδοσης», προσθέτοντας ότι είναι απαραίτητο να καλλιεργηθεί ενεργά μία κουλτούρα γάμου και τεκνοποίησης, την οποία συνέδεσε μάλιστα με την εθνική ανάπτυξη.

Οι τοπικές κυβερνήσεις έχουν ανακοινώσει διάφορα μέτρα για την ενθάρρυνση του τοκετού, συμπεριλαμβανομένων φορολογικών εκπτώσεων, μεγαλύτερης άδειας μητρότητας και επιδοτήσεων στέγασης. Αλλά πολλές από τις πολιτικές δεν έχουν εφαρμοστεί λόγω ανεπαρκούς χρηματοδότησης και έλλειψης κινήτρων από τις τοπικές κυβερνήσεις, δήλωσε ένα ινστιτούτο πολιτικής του Πεκίνου, προτρέποντας αντ’ αυτού για ένα ενιαίο εθνικό σύστημα οικογενειακών επιδοτήσεων.

Ο κάτοικος του Πεκίνου Wang Weidong, 36 ετών, ο οποίος εργάζεται σε εταιρεία διαδικτύου, δήλωσε ότι ο ίδιος και η σύζυγός του διστάζουν να αποκτήσουν δεύτερο παιδί. «Οι άνθρωποι δεν θα κάνουν παιδί εξαιτίας αυτών των κινήτρων. Τα κίνητρα είναι βοηθητικά, όχι η βασική αιτία. Έτσι νομίζω ότι είναι πιο δύσκολο να αντιστραφεί αυτή η τάση», δήλωσε ο Wang.