Βόλος: Κ. Καρτάλης – Ανάγκη άμεσης προληπτικής δράσης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την κλιματική αλλαγή

Η θωράκιση των υποδομών, των αρχαιολογικών χώρων και φυσικά η θωράκιση της ανάπτυξης μιας περιοχής απέναντι στα κλιματικά φαινόμενα που θα υπάρχουν για πολλά χρόνια είναι το μεγάλο ζητούμενο της επιστημονικής κοινότητας. Το δε σχέδιο που έχει εκπονηθεί για την ανασυγκρότηση και θωράκιση της Θεσσαλίας δεν ενσωματώνει τις εκτιμήσεις της κλιματικής αλλαγή για το μέλλον.

Αυτό επισήμανε, μεταξύ άλλων ο Κώστας Καρτάλης, καθηγητής στον Τομέα Φυσικής Περιβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστρικαού Πανεπιστημίου Αθηνών που ήταν ο κεντρικός ομιλήτής σε εκδήλωση με θέμα «Προστατεύοντας την Πολιτιστική Κληρονομιά από τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής», στο Ξενία του Βόλου.

Την εκδήλωση διοργάνωσαν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας και το Σωματείο «Φίλοι Αθανασάκειου Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου» με τη συμμετοχή των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας.

Απευθυνόμενος σε ένα πυκνό ακροατήριο ο κ. Καρτάλης επισήμανε ότι πρέπει να αναληφθεί προληπτική δράση για την μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους και όχι μόνο. Τόνισε ότι η κλιματική αλλαγή επηρέασε ιδιαίτερα τη Θεσσαλία και θα συνεχίσει όπως και όλος ο πλανήτης να επηρεάζεται και είναι σημαντικό να εκπονηθούν σχέδια ικανά να προστατεύσουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής και να προστατεύσουν και την πολιτιστική κληρονομιά.

Εκτίμησε ότι το σχέδιο συγκρότησης που έχει εκπονηθεί για τη Θεσσαλία, έχει ένα σοβαρό μειονέκτημα, με την έννοια ότι δεν ενσωματώνει τις εκτιμήσεις της κλιματικής αλλαγής για το μέλλον μέσα στα μέτρα τα οποία έχουν δρομολογηθεί. «Δηλαδή αυτό που λέμε πόσο ευάλωτη είναι μια περιοχή στο μέλλον, δεν έχει ενσωματωθεί επαρκώς μέσα στη μελέτη, γεγονός που δημιουργεί κινδύνους ως προς την επάρκεια των μέτρων. Από κει και πέρα είναι μια μελέτη που θα κριθεί στο πεδίο σε συνάρτηση και με τα έργα που θα γίνουν.

Σε κάθε περίπτωση η Θεσσαλία φαίνεται ότι αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα υδατικών πόρων, όχι τόσο μείζον όσο διάβασα στην έκθεση των Ολλανδών, αλλά σίγουρα χρειάζεται προσοχή, χρειάζεται ένα σχέδιο προσαρμογής με πολιτικό χαρακτήρα, επιμονή στο χρόνο, ώστε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις. Αλλά δεν είναι σύνηθες σε τέτοιες μελέτες να δρομολογείς αυτομάτως ένα μέτρο το οποίο σταματάει κατά 100% μιας μορφής καλλιέργεια.

Συνήθως πηγαίνεις σε ενδιάμεσες λύσεις, προσπαθείς να θωρακίσεις αυτή που σήμερα υπάρχει, να την μειώσεις ενδεχομένως αν δεν επαρκούν οι πόροι αλλά όχι να την εξαφανίσεις. Αυτό είναι ίσως ένα μειονέκτημα της μελέτης, πιστεύω όμως ότι στην πορεία, μαζί με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας που βλέπω ότι κάνει πολύ καλή δουλειά για το θέμα, πιστεύω ότι θα διορθωθεί».

Αναφορικά με την προστασία των μνημείων επισήμανε ότι, δεν υπάρχει περιθώριο να μην αναληφθεί δράση ειδικά σε μια χώρα με 3000 αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία που αποτελούν την ιστορία της, την κοινωνική συνοχή και ενισχύουν τις τοπικές παραδόσεις. «Η κλιματική κρίση τα επηρεάζει τα μνημεία, σε ότι αφορά τους κλιματικούς κινδύνους τη ςπλημμύρας, του καύσωνα, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας για τις παράκτιες αρχαιότητες, τις δασικές πυρκαγιές. Από κει και πέρα δεν έχουμε έναν ευρύ και συστηματικό κίνδυνο αλλά πρέπει να έχουμε προληπτική δράση. Να μηνέχουμε δηλαδή τα προβλήματα που έχουμε δει σε άλλες περιοχές που η προληπτική δράση δεν δρομολογήθηκε έγκαιρα με αποτέλεσμα να πρέπει να λύσουμε τα προβλήματα σε δεύτερη φάση».

Στη Μαγνησία δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή αρχαιότητες που κινδυνεύουν αλλά υπάρχουν αρχαιότητες που προσελκύουν την προσοχή της επιστημονικής κοινότητας, όπως είναι το θέατρο της Αρχαίας Δημητριάδος και η ευρύτερη περιοχή με το παλάτι. «Αυτό δεν σημαίνει ότι κινδυνεύει, αλλά ότι χρειάζεται μια προληπτική δράση. Σε όλες τις περιπτώσεις το θέμα είναι πως θα θωρακίσουμε τα μνημεία ώστε να έχουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στον κίνδυνο. Δηλαδή όταν θα προκύπτουν τα κλιματικά φαινόμενα οι επιπτώσεις να είναι μικρότερες. Γιατί τα κλιματικά φαινόμενα δεν μπορούμε να τα σταματήσουν, θα συνεχιστούν για χρόνια, άρα πρέπει να βρούμε τρόπο να είναι πιο ανθεκτικές όλες οι υποδομές, όχι μόνο τα αρχαιολογικά μνημεία και φυσικά να είναι θωρακισμένη η ανάπτυξη μιας περιοχής», εξήγησε.