Υπέγραψε τη συμφωνία παραχώρησης του αρχιπελάγους Τσάγκος στον Μαυρίκιο

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ υπέγραψε τη συμφωνία για την απόδοση του αρχιπελάγους των Τσάγκος στον Μαυρίκιο, μετά τη δικαστική απόφαση που εκδόθηκε το πρωί, με την οποία απορρίφθηκε μια προσφυγή που κατέθεσαν, την τελευταία στιγμή, δύο γυναίκες που κατάγονται από τα νησιά αυτά.

Η υπογραφή της συμφωνίας, η οποία αρχικά επρόκειτο να γίνει το πρωί, αναβλήθηκε προσωρινά κατόπιν δικαστικής εντολής που εκδόθηκε τη νύχτα. Η εντολή αυτή «ανακλήθηκε» το μεσημέρι, ανακοίνωσε ο δικαστής Μάρτιν Τσάμπερλεν, αφού μπήκε στο αρχείο η προσφυγή των Μπερναντέτ Ντάγκας και Μπεατρίς Πόμπι. Ο δικαστής έκρινε ότι το «πάγωμα» της υπογραφής της συμφωνίας δεν είναι προς το δημόσιο συμφέρον της Βρετανίας.

Η κυβέρνηση των Εργατικών χαιρέτισε αμέσως την απόφαση. «Η συμφωνία αυτή είναι ουσιαστικής σημασίας για την προστασία των Βρετανών και της εθνικής ασφάλειας», εκτίμησε ένας εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ.

Ο Στάρμερ ανακοίνωσε το απόγευμα ότι υπέγραψε τη συμφωνία, υπενθυμίζοντας ότι και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επιθυμούσε αυτήν την εξέλιξη. «Η στρατηγικής σημασίας τοποθεσία του Ντιέγκο Γκαρσία είναι ύψιστης σημασίας για το Ηνωμένο Βασίλειο. Η συμφωνία θα επιτρέψει στη βάση του Ντιέγκο Γκαρσία να λειτουργήσει μέχρι και τον επόμενο αιώνα», τόνισε.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε η Ντάουνινγκ Στριτ, η συμμαχία των αγγλόφωνων χωρών Five Eyes (ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία) καθώς και η Ινδία, έχουν ταχθεί υπέρ της συμφωνίας.

Τον περασμένο Οκτώβριο το Λονδίνο δέχτηκε να αναγνωρίσει την κυριαρχία του Μαυρίκιου επί των νησιών Τσάγκος, υπό την προϋπόθεση ότι η Βρετανία θα διατηρήσει τη στρατιωτική βάση που έχει σήμερα, από κοινού με τις ΗΠΑ, στο νησί Ντιέγκο Γκαρσία. Ο Κιρ Στάρμερ, πρώην νομικός ειδικευμένος σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ανέλαβε αυτήν τη δέσμευση, βάζοντας τέλος σε μια δικαστική διαμάχη μισού αιώνα. Ωστόσο, η απόφασή του δίχασε τους Βρετανούς.

Η απόφαση δίχασε τους Βρετανούς

Ο δικηγόρος των δύο γυναικών που προσέφυγαν κατά της απόφασης, ο Φίλιπ Ρουλ, είπε στο δικαστήριο ότι οι πελάτισσές του πληροφορήθηκαν την είδηση της υπογραφής της συμφωνίας από τον Τύπο, αργά το βράδυ της Τετάρτης. Οι δύο γυναίκες, που κατοικούν στη Βρετανία, κατηγόρησαν τη βρετανική κυβέρνηση ότι «πήρε μια σημαντική απόφαση χωρίς να προηγηθεί διαβούλευση» και αμφισβήτησαν την ικανότητα των αρχών του Μαυρίκιου «να ενεργήσουν προς το συμφέρον των κατοίκων των Τσάγκος, δεδομένης της κακομεταχείρισης» που τους επιφύλαξαν στο παρελθόν.

Ο δικηγόρος που εκπροσώπησε την κυβέρνησης, ο Τζέιμς Ίντι, αντέτεινε ότι οι προσφεύγουσες περίμεναν μέχρι την τελευταία στιγμή για να ζητήσουν την παρέμβαση της δικαιοσύνης. «Οι διεθνείς σχέσεις μας διατρέχουν κίνδυνο αν δεν υπογραφεί η συμφωνία», υποστήριξε, κρίνοντας επίσης ότι τα δικαστήρια δεν είναι αρμόδια για το θέμα.

Περίπου 50 μέλη της κοινότητας των Τσάγκος είχαν συγκεντρωθεί έξω από το Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου, για να διαμαρτυρηθούν για την υπογραφή της συμφωνίας. Ορισμένοι κρατούσαν τα βρετανικά διαβατήριά τους, άλλοι πλακάτ που κατήγγειλαν ότι τους αντιμετωπίζουν σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Η οριστικοποίηση της συμφωνίας καθυστέρησε λόγω της άφιξης του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και της αλλαγής πρωθυπουργού στον Μαυρίκιο. Η κυβέρνηση Τραμπ επέκρινε πολλές φορές τη συμφωνία, θεωρώντας ότι ωφελείται η Κίνα, σύμμαχος του Μαυρίκιου. Πάντως ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος ανακοίνωσε τελικά τον Απρίλιο ότι την εγκρίνει.

Το κείμενο, το ακριβές περίγραμμα του οποίου δεν έχει αποκαλυφθεί, επικρίθηκε και από το Συντηρητικό κόμμα της Βρετανίας που το θεωρεί «αντίθετο στα βρετανικά συμφέροντα».

Με βάση το προσχέδιο της συμφωνίας, το Ηνωμένο Βασίλειο θα μισθώσει το Ντιέγκο Γκαρσία για 99 χρόνια, έχοντας το δικαίωμα να παρατείνει το διάστημα αυτό. Σύμφωνα με τη σημερινή ανακοίνωση της Ντάουνινγκ Στριτ, το κόστος θα ανέλθει σε 101 εκατομμύρια στερλίνες ετησίως.

Η Βρετανία διατήρησε το έλεγχο των νησιών Τσάγκος όταν ο Μαυρίκιος ανέκτησε την ανεξαρτησία του, το 1968. Περίπου 2.000 κάτοικοι του αρχιπελάγους εκδιώχθηκαν τα επόμενα χρόνια, κυρίως από το Ντιέγκο Γκαρσία, όπου εγκαταστάθηκε η στρατιωτική βάση η οποία επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον από τα μαχητικά αεροσκάφη και τα πολεμικά πλοία που συμμετείχαν στους πολέμους του Αφγανιστάν και του Ιράκ.

Το 2019 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ζήτησε από τη Βρετανία να παραδώσει το αρχιπέλαγος στον Μαυρίκιο, μέσα σε διάστημα έξι μηνών. Το ψήφισμα απαιτούσε από το Λονδίνο «να αναγνωρίσει ότι το αρχιπέλαγος των Τσάγκος είναι αναπόσπαστο τμήμα του εδάφους του Μαυρίκιου, να στηρίξει την αποαποικιοποίηση του Μαυρίκιου το συντομότερο δυνατόν και να μην παρεμποδίσει τη διαδικασία αυτή».

Λίγους μήνες νωρίτερα, μια παρόμοια απόφαση είχε λάβει και το Διεθνές Δικαστήριο.