Δημόσιο χρέος: Πρόωρες αποπληρωμές 8,8 δισ. ευρώ το 2026

Επιπλέον 8,8 δισ. ευρώ θα διαθέσει το Ελληνικό Δημόσιο το 2026 για την πρόωρη αποπληρωμή μνημονιακών δανείων (διακρατικών δανείων (GLF)), καθώς στόχος της κυβέρνησης είναι τα συγκεκριμένα δάνεια να έχουν εξοφληθεί έως το 2031, δηλαδή δέκα χρόνια νωρίτερα από την αρχική ημερομηνία λήξης.

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό για το νέο έτος, που ανακοίνωσε ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), για την κάλυψη των χρηματοδοτικών του αναγκών το Ελληνικό Δημόσιο θα αντλήσει από τις χρηματοπιστωτικές αγορές περίπου 8 δισ. ευρώ (εφέτος το Ελληνικό Δημόσιο άντλησε από τις αγορές περίπου 7,5 δισ. ευρώ).

Και τη νέα χρονιά, η στρατηγική χρηματοδότησης της Ελλάδας, θα δώσει έμφαση στη συνεχή συμμετοχή στις διεθνείς αγορές ομολόγων, παράλληλα με τη μείωση του δημόσιου χρέους, τη δραστήρια διαχείριση του χαρτοφυλακίου χρέους και τη διατήρηση σημαντικού ταμειακού αποθέματος. Η στρατηγική επιδιώκει περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς ελληνικών ομολόγων (GGB) και περαιτέρω μείωση του κινδύνου αναχρηματοδότησης.

Οι συνολικές χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για το 2026 ανέρχονται σε 24,677 δισ. ευρώ, και θα καλυφθούν από:

• Την έκδοση μεσο-μακροπρόθεσμου χρέους (έκδοση GGB) ύψους 8 δισ. ευρώ.
• Έσοδα από μετοχές και μερίδια επενδυτικών ταμείων (618 εκατ. ευρώ).
• Αλλαγή στα ταμειακά διαθέσιμα (προφανώς μείωση) 11,859 δισ. ευρώ.

Παράλληλα, το Ελληνικό Δημόσιο προσβλέπει σε έσοδα 4,2 δισ. ευρώ από διάφορες πηγές, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Κρατικού Προϋπολογισμού ο καθαρός δανεισμός (συμπεριλαμβάνονται και τα δάνεια που θα λάβει η χώρα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) θα φθάσει την επόμενη χρονιά τα 13 δισ. ευρώ από περίπου 8 δισ. ευρώ που ήταν εφέτος.

Αποκλειστικά για την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων (συμπεριλαμβανομένων των swaps επιτοκίου), θα διατεθούν 5,2 δισ. ευρώ, ενώ το χρέος σε απόλυτους αριθμούς θα μειωθεί κατά 5,461 δισ. ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του νέου προγράμματος είναι το ύψος των πρόωρων αποπληρωμών διακρατικών δανείων (GLF) καθώς στόχος της κυβέρνησης είναι τα δάνεια αυτά να εξοφληθούν έως το 2031. Τα χρήματα για τις αποπληρωμές θα προέλθουν ουσιαστικά εξ ολοκλήρου από το λεγόμενο «σκληρό μαξιλάρι» των διαθεσίμων του Δημοσίου (cash buffer) και όχι από νέο δανεισμό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις 15 Δεκεμβρίου 2025 το Δημόσιο διέθεσε περίπου 5,3 δισ. ευρώ για την πρόωρη εξόφληση δανείων του Πρώτου Μνημονίου, ποσό το οποίο σχεδόν στο σύνολό του προήλθε και πάλι από το «σκληρό μαξιλάρι», το οποίο εντός του νέου έτους σχεδόν θα εξαντληθεί, και θα απομείνουν τα υπόλοιπα διαθέσιμα τα οποία σε κάθε περίπτωση θα κινηθούν άνω των 30 δισ. ευρώ.

Η Ελλάδα στοχεύει στην πρόωρη αποπληρωμή, έως το 2031, των 31,6 δισ. ευρώ που υπολείπονται από το πρώτο μνημόνιο, ποσό που υπό κανονικές συνθήκες θα αποπληρωνόταν με τριμηνιαίες δόσεις από το 2029 έως το 2041.

Την περίοδο 2022-2024, προηγήθηκαν τρεις πρόωρες αποπληρωμές ευρωπαϊκών δανείων ύψους 15,9 δισ. ευρώ. Με τη νέα αποπληρωμή που έγινε την περασμένη εβδομάδα, το συνολικό ποσό ξεπέρασε τα 21 δισ. ευρώ. Επιπλέον, 7,9 δισ. ευρώ διατέθηκαν για την προεξόφληση δανείων προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οδηγώντας στη διαγραφή του χρέους προς το Ταμείο. Συνολικά, η Ελλάδα έχει αποπληρώσει πρόωρα δάνεια ύψους 29 δισ. ευρώ, με εξοικονόμηση τόκων 3,5 δισ. ευρώ έως σήμερα.

Μετά τα διμερή δάνεια (GLF), σειρά παίρνουν οι «ακριβές υποχρεώσεις» του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF), συνολικού ύψους 141,8 δισ. ευρώ, που λήγουν το 2070.

Στο οικονομικό επιτελείο και τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) εξετάζουν σενάρια που θα επιτρέψουν την περαιτέρω ελάφρυνση του προϋπολογισμού από το βάρος των μνημονιακών δανείων, καθώς από το 2034 θα …ζητήσουν εξυπηρέτηση και οι οφειλές ύψους 61,9 δισ. ευρώ προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), οι οποίες θα πρέπει να αποπληρωθούν έως το 2060.

Κοινός παρονομαστής όλων αυτών των κινήσεων είναι το «μαξιλάρι» των διαθεσίμων, το οποίο έχει ανέρχεται σε 44,8 δισ. ευρώ και σε συνδυασμό με τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα (3,8% για το 2025), επιτρέπει στην κυβέρνηση όχι μόνο να καλύπτει τις δαπάνες για τους τόκους, αλλά και να προχωρά σε παράλληλες προεξοφλήσεις, μειώνοντας έτσι το κόστος δανεισμού.

Φέτος το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 145,9% του ΑΕΠ, για να περιορισθεί στο 138,2% του ΑΕΠ το 2026 και να πέσει κάτω από το 120% του ΑΕΠ το 2029, προσεγγίζοντας τα επίπεδα της Γαλλίας.