Κρίση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα: Κίνδυνος κατάρρευσης των ΜΚΟ λόγω Ισραήλ

Ο ΟΗΕ και διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις προειδοποίησαν χθες ότι οι υπηρεσίες αρωγής στα παλαιστινιακά εδάφη, κυρίως στη Λωρίδα της Γάζας, αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο κατάρρευσης, αν το Ισραήλ δεν άρει τα εμπόδια που έχουν τεθεί, μεταξύ των οποίων και το νέο σύστημα καταχώρησης ΜΚΟ που θεσπίστηκε φέτος.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσαν ο ΟΗΕ και πάνω από 200 τοπικές και διεθνείς οργανώσεις, η διαδικασία καταχώρησης χαρακτηρίζεται «ασαφής, πολιτικοποιημένη και αδύνατη στην εφαρμογή χωρίς παραβίαση των ανθρωπιστικών αρχών». Οι ΜΚΟ που δεν ολοκληρώσουν τη διαδικασία έως τις 31 Δεκεμβρίου ενδέχεται να αναγκαστούν να διακόψουν τις δραστηριότητές τους εντός 60 ημερών.

Οι οργανώσεις υπογραμμίζουν ότι η αποχώρησή τους θα έχει καταστροφικές συνέπειες στην πρόσβαση σε ζωτικές υπηρεσίες, όπως νοσοκομεία, κέντρα υγειονομικής περίθαλψης, καταφύγια, ύδρευση, αποχέτευση, διατροφική υποστήριξη παιδιών με υποσιτισμό και δραστηριότητες αποναρκοθέτησης.

Παρά το γεγονός ότι κάποιες ΜΚΟ έχουν ήδη καταχωρηθεί σύμφωνα με το νέο σύστημα που εφαρμόστηκε τον Μάρτιο, η συνεχιζόμενη διαδικασία επανεγγραφής και τα πρόσθετα εμπόδια έχουν αφήσει πρώτης ανάγκης υλικά εκατομμυρίων δολαρίων μπλοκαρισμένα εκτός Γάζας, καθιστώντας αδύνατη τη διανομή τους στους δικαιούχους.

Η αποστολή του Ισραήλ στον ΟΗΕ δεν έχει σχολιάσει μέχρι στιγμής την κατάσταση. Η πρώτη φάση της ειρηνευτικής συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς προέβλεπε απελευθέρωση ομήρων με αντάλλαγμα την απελευθέρωση Παλαιστίνιων κρατουμένων και αύξηση της βοήθειας προς τη Γάζα. Ωστόσο, ενώ η εισροή βοήθειας έχει αυξηθεί, η Χαμάς καταγγέλλει ότι δεν φτάνει στα συμφωνημένα επίπεδα, με μόλις 100 έως 300 από τα 600 φορτηγά ημερησίως να μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια.

Οι οργανώσεις αρωγής κατηγορούν το Ισραήλ ότι περιορίζει την είσοδο πολλών απαραίτητων ειδών, κάτι που οι ισραηλινές αρχές αρνούνται, ισχυριζόμενες ότι τηρούν τις υποχρεώσεις τους βάσει της εκεχειρίας. Ο ΟΗΕ τονίζει ότι δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις ΜΚΟ και ότι η ανθρωπιστική βοήθεια δεν πρέπει να εξαρτάται από πολιτικές ή όρους.

Το ισραηλινό υπουργείο αρμόδιο για τη διαδικασία καταχώρησης ανέφερε ότι μόνο 14 από περίπου 100 αιτήσεις έχουν απορριφθεί και οι υπόλοιπες είτε εγκρίνονται είτε βρίσκονται υπό εξέταση. Το Ισραήλ δηλώνει ότι υποστηρίζει την ανθρωπιστική δράση, αλλά δεν θα επιτρέψει σε «εχθρικούς παράγοντες» να δραστηριοποιούνται υπό το πρόσχημα ανθρωπιστικής βοήθειας.

Η αποχώρηση διεθνών ΜΚΟ θα έχει σημαντικές συνέπειες, καθώς για παράδειγμα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα διαχειρίζονται το ένα τρίτο των νοσοκομειακών κλινών της Γάζας. Μεταξύ των οργανώσεων που δεν έχουν λάβει έγκριση περιλαμβάνονται η Save the Children, η οποία στηρίζει 120.000 παιδιά, και η AFSC. Οι οργανώσεις έχουν προθεσμία 60 ημερών για την απομάκρυνση προσωπικού και δεν θα μπορούν να συνεχίσουν την παροχή βοήθειας.

Η άρνηση καταχώρησης βασίζεται σε κατηγορίες για συμμετοχή σε «τρομοκρατία», «αντισημιτισμό» ή «απονομιμοποίηση του κράτους του Ισραήλ», όρους που συχνά δεν ορίζονται σαφώς. Πολλές ΜΚΟ εκφράζουν ανησυχία για την κατάσταση στις αρχές του 2026, καθώς φοβούνται ότι οι οργανώσεις που θα παραμείνουν δεν θα έχουν την ίδια εμπειρία και τεχνογνωσία.

Κάποιοι φορείς αναφέρουν ότι νέες ΜΚΟ που πιθανώς προτάθηκαν από τις ΗΠΑ δεν έχουν προηγούμενη παρουσία στη Γάζα, γεγονός που εντείνει την αβεβαιότητα για τη συνέχεια της ανθρωπιστικής βοήθειας.