Μια ζεστή αγκαλιά για 180 ηλικιωμένους στην “καρδιά” της πρωτεύουσας

Τα Χριστούγεννα αποτελούν ημέρες χαράς και ξεγνοιασιάς για τους περισσοτέρους, δίνοντάς τους την ευκαιρία να βρεθούν με τις οικογένειές τους, να μοιραστούν όμορφες στιγμές και να νιώσουν τη θαλπωρή του «μαζί». Δεν είναι, όμως, όλοι οι άνθρωποι στην ίδια θέση. Υπάρχουν χώροι όπου οι γιορτές δεν μετριούνται σε λαμπιόνια και δώρα, αλλά σε βλέμματα, αγγίγματα και ανθρώπινη παρουσία.

Διαβάστε: Ιερά Σύνοδος: Η κοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας παρουσία του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου (Εικόνες)

Πώς είναι οι γιορτές στο Γηροκομείο Αθηνών

Στο Γηροκομείο Αθηνών τα Χριστούγεννα αποκτούν ένα διαφορετικό νόημα: δεν είναι απλώς μια γιορτή, αλλά μια προσπάθεια να μη νιώσει κανείς μόνος. Από την είσοδο κιόλας ο επισκέπτης νιώθει πως περνά το κατώφλι ενός ζωντανού οργανισμού. Ο χώρος είναι στολισμένος, φωτεινός, γεμάτος πράσινο και ωραίες μυρωδιές, ενώ χριστουγεννιάτικες μελωδίες ακούγονται σχεδόν παντού – στους διαδρόμους, στα καθιστικά, στο καφενείο. Δεν πρόκειται για έναν τυπικό στολισμό, αλλά για μια συνειδητή προσπάθεια να δημιουργηθεί η αίσθηση της γιορτής, της θαλπωρής και της συντροφικότητας, ώστε οι ηλικιωμένοι να μην αισθάνονται ποτέ μόνοι και παραμελημένοι.

Ειδικά τις ημέρες των γιορτών, οι φιλοξενούμενοι απολαμβάνουν ακόμα περισσότερο τη συντροφιά κόσμου που τους επισκέπτεται, αφού, πέρα από τους συγγενείς τους, καθημερινά περνούν τις πόρτες του Γηροκομείου μαθητές, καθηγητές, εθελοντές, καλλιτέχνες, άνθρωποι κάθε ηλικίας, που γεμίζουν τους χώρους με φωνές, τραγούδια και χαμόγελα. Μάλιστα, τα παιδιά που έρχονται στον χώρο συναντούν τους ηλικιωμένους, μιλούν μαζί τους, τους λένε τα κάλαντα και συμμετέχουν σε δράσεις.

Το Γηροκομείο Αθηνών απαρτίζεται από τρεις δομές, με την καθεμία από αυτές να έχει το δικό της πρόγραμμα και τις δικές της δράσεις, οι οποίες ενίοτε είναι και κοινές. Υπάρχουν χώροι δημιουργικής απασχόλησης, μουσικές βραδιές, εκδρομές και θεατρικές παραστάσεις, που διοργανώνονται ακόμα και από το ίδιο το προσωπικό. Επιπλέον, υπάρχει ένα καφενείο ειδικά διαμορφωμένο για τους ηλικιωμένους, το οποίο αποτελεί καθημερινό σημείο συνάντησης και κοινωνικής επαφής. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι τίποτα δεν γίνεται μηχανικά. Όλα έχουν στο κέντρο τους τον άνθρωπο.

Σπύρος Χαμακιώτης: Κάποτε το Γηροκομείο Αθηνών ήταν στα πρόθυρα του κλεισίματος

Πίσω από αυτή την όμορφη εικόνα, ωστόσο, κρύβεται μια μεγάλη προσπάθεια ανασυγκρότησης και ένα όραμα που είναι αναγκαίο να πάρει άμεσα σάρκα και οστά. Όπως εξηγεί στα «Π» ο Σπύρος Χαμακιώτης, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, που επί σειρά δεκαετιών ήταν διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου Αθηναίων, η σημερινή πραγματικότητα του Γηροκομείου δεν ήταν καθόλου αυτονόητη. Η διοίκηση, που εξελέγη τον Οκτώβριο του 2023 με ποσοστό 86%, ανέλαβε έναν οργανισμό που βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού. «Όταν αναλάβαμε, το Γηροκομείο ήταν πνιγμένο στα χρέη. Καταγράψαμε συνολικές οφειλές ύψους 56 εκατ. ευρώ και βρισκόταν στα πρόθυρα του κλεισίματος», σημειώνει.

Μετά την υπογραφή του Συμφώνου Εξυγίανσης, που υπεγράφη από τα συναρμόδια υπουργεία -το υπουργείο Οικονομικών και το τότε υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων- και τη διοίκηση του Γηροκομείου, ρυθμίστηκαν οι οφειλές προς τον ΕΦΚΑ, την ΑΑΔΕ, προς λοιπούς πιστωτές, αλλά και προς εργαζομένους κι έτσι μπήκε τέλος σε μια μακρά περίοδο οικονομικής ασφυξίας. «Τα κύρια χρέη, ύψους 33 εκατ. ευρώ ρυθμίστηκαν με τη βοήθεια των συναρμόδιων υπουργείων και της τότε δημοτικής Αρχής, ενώ προχωρά και η διαγραφή σημαντικών προσαυξήσεων, 13,5 περίπου εκατ. ευρώ. Σήμερα πληρώνουμε κανονικά όλες μας τις υποχρεώσεις και έχουμε φορολογικές και ασφαλιστικές ενημερότητες», προσθέτει. Ιδιαίτερη σημασία έχει η αποκατάσταση των εργαζομένων, πολλοί από τους οποίους παρέμεναν απλήρωτοι για μια δεκαετία ή και περισσότερο. «Οι άνθρωποι αυτοί πληρώνονται πλέον κανονικά, από τον πρώτο μήνα που αναλάβαμε. Εχουν σταθερή μισθοδοσία, ιατροφαρμακευτική κάλυψη και αξιοπρέπεια. Και αυτό αντανακλάται άμεσα στη φροντίδα που προσφέρουν στους ηλικιωμένους», σύμφωνα με τον κ. Χαμακιώτη.

Σημειώνεται πως ένα από τα πρώτα και σημαντικότερα βήματα της νέας διοίκησης ήταν η επαναλειτουργία των μαγειρείων, τα οποία για χρόνια παρέμεναν ανενεργά. Σήμερα, το φαγητό μαγειρεύεται καθημερινά στις εγκαταστάσεις, με φρέσκα υλικά και σύμφωνα με ιατρικά διαιτολόγια, που είναι ειδικά προσαρμοσμένα στις ανάγκες των ηλικιωμένων. Οι φιλοξενούμενοι πλαισιώνονται από έξι γιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων και λαμβάνουν πλήρη ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα, ενώ φαίνεται πως είναι πραγματικά ευχαριστημένοι από την καθημερινότητά τους.

“Πρόκειται για χώρους που μπορούν να φιλοξενήσουν 350-400 ανθρώπους”

Το Γηροκομείο φιλοξενεί σήμερα 180 ανθρώπους -διπλάσιους από όσους φιλοξενούσε όταν ανέλαβε η νέα διοίκηση- και από το 2023 δεν πληρώνουν τίποτα, γιατί έχουν ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα του ΕΟΠΥΥ, παρά μόνο καλύπτουν ένα μικρό μέρος των φαρμάκων τους. Ωστόσο, οι ανάγκες είναι πολύ μεγαλύτερες. Υπάρχει λίστα αναμονής πολλών αι τήσεων, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη ανακαίνισης έξι πτερύγων που παραμένουν εγκαταλελειμμένες εδώ και δεκαετίες.
«Πρόκειται για χώρους που μπορούν να φιλοξενήσουν 350-400 ανθρώπους. Είναι κρίμα να μένουν αναξιοποίητοι, όταν υπάρχει τόσο μεγάλη ανάγκη», τονίζει ο κ. Χαμακιώτης.

Σημαντικό ρόλο στη συνολική εικόνα παίζει και ο περιβάλλων χώρος. Σε μια έκταση 55 στρεμμάτων πρασίνου, που θυμίζει περισσότερο πάρκο παρά χώρο φιλοξενίας ηλικιωμένων, έχουν φυτευτεί περίπου 2.500 δέντρα με τη συνδρομή χορηγών, δημιουργώντας ένα περιβάλλον ηρεμίας και οξυγόνου ή αλλιώς έναν δεύτερο «Εθνικό Κήπο» -όπως συχνά λέγεται στην «καρδιά» της Αθήνας. Τα Χριστούγεννα, όμως, όλα αυτά αποκτούν μια διαφορετική διάσταση. Οι εκδηλώσεις πληθαίνουν, οι επισκέψεις αυξάνονται και το Γηροκομείο γεμίζει ζωή. «Για εμάς, το σημαντικότερο είναι οι άνθρωποι που φιλοξενούμε να νιώθουν ότι ανήκουν κάπου. Ότι είναι μέρος μιας κοινότητας, μιας οικογένειας», λέει ο πρόεδρος.

Και πράγματι, στο Γηροκομείο Αθηνών εργαζόμενοι και φιλοξενούμενοι λειτουργούν σαν μια μεγάλη οικογένεια. Μια οικογένεια που αποδεικνύει πως η μαγεία των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς δεν είναι προνόμιο μόνο των μικρών, αλλά και των μεγάλων.

Τα νέα μαγειρεία του Γηροκομείου

Κεντρικό ρόλο στην καθημερινότητα των ηλικιωμένων διαδραματίζει και το φαγητό. Όχι μόνο ως ανάγκη, αλλά και ως τελετουργία φροντίδας. Στα μαγειρεία του Γηροκομείου Αθηνών, που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν πλήρως εγκαταλελειμμένα, σήμερα επικρατεί τάξη, καθαριότητα, ενώ αναδίδονται μυρωδιές σπιτικού φαγητού. Εκεί συναντά κανείς τον σεφ Λεωνίδα Φραντζολά, ο οποίος βρίσκεται στον χώρο σχεδόν δύο χρόνια και μιλά με εμφανή συγκίνηση για τη δουλειά του.

«Ήρθαμε εδώ για να κάνουμε μια πραγματική αναβάθμιση. Να ταΐζουμε τους παππούδες με αγάπη και όσο καλύτερα μπορούμε, ώστε να είναι ευχαριστημένοι», λέει, προσθέτοντας πως «ο κ. Χαμακιώτης και ο κ. Σολδάτος, ο γενικός διευθυντής του Γηροκομείου, μας παρέχουν τα πάντα. Εχουμε τα υλικά που χρειαζόμαστε και μπορούμε να φτιάχνουμε σωστό, προσεγμένο, καθημερινό φαγητό». Οσο για το εορταστικό μενού, θα είναι ξεχωριστό, αλλά φτιαγμένο με προσοχή και προσαρμοσμένο στις ανάγκες των ηλικιωμένων. «Φυσικά υπάρχουν και ειδικές δίαιτες. Και θέλω να το τονίσω: Το φαγητό είναι πάντα φρέσκο. Δεν υπάρχει ζεσταμένο φαγητό, δεν υπάρχουν εκπτώσεις στην ασφάλεια, στην υγιεινή, στην καθαριότητα. Εδώ όλα γίνονται καθημερινά και σωστά». Όπως σημειώνει ο ίδιος, δεν μαγειρεύει απλώς, αλλά έρχεται και σε άμεση επαφή με τους φιλοξενουμένους και ακούει τις επιθυμίες τους. «Ό,τι ζητηθεί έξτρα, αν μπορούμε να το κάνουμε, το κάνουμε. Μια πίτα, ένα γλυκό, κάτι που τους θυμίζει σπίτι. Και τα παιδιά στην κουζίνα είναι πολύ δεκτικά. Πάντα φτιάχνουμε και κάτι παραπάνω», υπογραμμίζει. Η σχέση με τους ηλικιωμένους, όπως λέει, είναι μοναδική. «Είναι σπουδαίο συναίσθημα. Χαιρόμαστε κι εμείς που μπορούμε να προσφέρουμε. Βέβαια, υπάρχουν και δύσκολες στιγμές. Οι άνθρωποι είναι μεγάλοι, κάποιοι είναι άρρωστοι, επηρεάζεται και η διάθεσή τους. Ολα αυτά τα καταλαβαίνουμε και προσπαθούμε να τους κάνουμε να νιώσουν όσο καλύτερα γίνεται», συμπληρώνει.

Ελευθερία Λέκκα: Είναι σημαντικό οι ηλικιωμένοι να νιώθουν ότι δεν ξεχάστηκαν

Στην «Εστία», ένα από τα κτίρια του Γηροκομείου Αθηνών, συναντά κανείς την Ελευθερία Λέκκα, η οποία είναι προϊσταμένη της συγκεκριμένης πτέρυγας και γνωρίζει καλά τι σημαίνει για έναν ηλικιωμένο να αφήνει το σπίτι του και να μετακινείται σε έναν νέο, άγνωστο χώρο. «Οι ηλικιωμένοι εδώ έχουν μεγάλη περιποίηση, ασφάλεια και αγάπη, αλλά δεν είναι εύκολο για έναν άνθρωπο να φύγει από το σπίτι του. Στην αρχή έρχονται με δισταγμό, φοβούνται το άγνωστο. Όμως, στην πορεία καταλαβαίνουν ότι αυτό γίνεται για το καλό τους», αναφέρει. Η προσαρμογή, όπως εξηγεί, χρειάζεται χρόνο και υπομονή. «Ο καθένας θέλει τον δικό του χρόνο για να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον. Τις περισσότερες φορές έχουμε και τους συγγενείς τους δίπλα μας, κάτι που μας βοηθά πολύ, ειδικά στο ψυχολογικό κομμάτι», λέει, συμπληρώνοντας πως «ιδιαίτερα τις ημέρες των γιορτών έρχεται συνέχεια κόσμος να τους δει. Στολίζουμε όλοι μαζί, προσπαθούμε να τους βάλουμε στο εορταστικό κλίμα. Είναι σημαντικό να νιώθουν ότι δεν ξεχάστηκαν, ότι υπάρχει ζωή γύρω τους». Για την ίδια, η δουλειά αυτή δεν είναι απλώς επάγγελμα. Είναι μια καθημερινή εμπειρία που αφήνει αποτύπωμα. «Μέσα από την επαφή με τους ηλικιωμένους νιώθεις μια γαλήνη, μια ανακούφιση. Παρά τις δυσκολίες, είναι μια δουλειά που σου επιστρέφει πολλά», καταλήγει.

Τι λένε οι ηλικιωμένοι

Από την πλευρά τους, οι ηλικιωμένοι εκφράζουν την ευχαρίστησή τους για την καθημερινή φροντίδα που λαμβάνουν, ενώ κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στο πώς περνούν τις εορταστικές ημέρες. Αρχικά, ο κ. Στέλιος Λιοτσάκης από το χωριό Τοπόλια στην Κρήτη αναφέρει: «Περνάω πολύ ωραία εδώ, το προσωπικό μάς φροντίζει. Στολίσαμε όλοι μαζί, ο καθένας όσο μπορούσε. Κάναμε μια ωραία γιορτή, μας έδωσαν δώρα και θα έχουμε συνέχεια εκδηλώσεις». Ακόμα, μοιράστηκε μαζί μας μια μαντινάδα που συνήθιζε να λέει στα νιάτα του: «Στην Κίσσαμο θα παντρευτώ και μέσα απ’ το Καστέλλι να πίνω μαρουβά κρασί, να γίνομαι κοπέλι». Με τη σειρά της, η κ. Ζωή Σοφάκη αναφέρει: «Οι ώρες μας είναι γεμάτες, ειδικά τις γιορτές. Ο χώρος είναι πολύ όμορφος και οι εργαζόμενοι είναι εξαιρετικοί άνθρωποι και πολύ δοτικοί».

Στο Γηροκομείο Αθηνών οι γιορτές δεν είναι μια παρένθεση στην καθημερινότητα, αλλά μια υπενθύμιση του τι πραγματικά έχει σημασία. Ανάμεσα σε ιστορίες ζωής, μνήμες που επιστρέφουν και ανθρώπους που μαθαίνουν ξανά να εμπιστεύονται, το «μαζί» αποκτά ουσία. Γιατί, τελικά, τα Χριστούγεννα δεν κρίνονται από τα φώτα, τα στολίδια και τα δώρα, αλλά από το αν υπάρχει κάποιος να σου κρατήσει το χέρι.

Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά