Πώς «αποστρατιωτικοποιήθηκε» η Ευρώπη; – «Γυμνοί» στρατοί και άδεια οπλοστάσια

Μια στρατιωτικά αδύναμη Ευρώπη αποτελεί τεράστια αλλαγή για μια ήπειρο που καυχιόταν για τις καλύτερες ένοπλες δυνάμεις του κόσμου, τουλάχιστον από τις αρχές του 1500 έως τη δεκαετία του 1940, μια περίοδο πέντε αιώνων κατά την οποία οι ευρωπαϊκοί στρατοί και η ναυτική ισχύς κατακερμάτισαν τον κόσμο σε παγκόσμιες αυτοκρατορίες, σημειώνει αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal.

Αυτή η κυριαρχία έληξε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι στρατοί της περιοχής κονιορτοποίησαν ο ένας τον άλλον για δεύτερη φορά μέσα σε περίπου δύο δεκαετίες. Μετά από αυτό, οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ αναδείχθηκαν ως οι μεγαλύτερες δυνάμεις.

Άδειασε και το βρετανικό «ντουλάπι»

Ο βρετανικός στρατός – ο κορυφαίος στρατιωτικός σύμμαχος των ΗΠΑ και μεγαλύτερος αμυντικός χορηγός της Ευρώπης – διαθέτει μόνο περίπου 150 άρματα μάχης και ίσως 12 πυροβόλα μεγάλου βεληνεκούς. Το «ντουλάπι» ήταν τόσο άδειο, που πέρυσι ο βρετανικός στρατός εξέτασε το ενδεχόμενο να προμηθευτεί πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών από μουσεία για να τους αναβαθμίσει και να τους δωρίσει στην Ουκρανία – μια ιδέα που εγκαταλείφθηκε.

Η Γαλλία, ο επόμενος μεγαλύτερος χορηγός, διαθέτει λιγότερα από 90 κομμάτια βαρέως πυροβολικού, που ισοδυναμούν με όσα χάνει η Ρωσία περίπου κάθε μήνα στο πεδίο της μάχης στην Ουκρανία.

Η Δανία δεν διαθέτει βαρύ πυροβολικό, υποβρύχια ή συστήματα αεράμυνας.

Ο στρατός της Γερμανίας έχει αρκετά πυρομαχικά για δύο ημέρες μάχης. Και μιλάμε για έναν στρατό, ο οποίος στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου είχε μισό εκατομμύριο άνδρες στη Δυτική Γερμανία και άλλους 300.000 στην Ανατολική Γερμανία, ενώ σήμερα σήμερα 180.000 άτομα προσωπικό.

Μόνο η Δυτική Γερμανία διέθετε περισσότερα από 7.000 άρματα μάχης μέχρι τη δεκαετία του ’80. Η επανενωμένη Γερμανία διαθέτει τώρα 200, από τα οποία μόνο τα μισά είναι πιθανότατα επιχειρησιακά, σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους. Η βιομηχανία της χώρας μπορεί να κατασκευάσει μόνο περίπου τρία άρματα μάχης το μήνα, είπαν οι αξιωματούχοι αυτοί.

«Οι ένοπλες δυνάμεις υστερούν σε όλα», δήλωσε η Eva Högl, κοινοβουλευτική επίτροπος για τις ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας, καθώς παρουσίασε τα πορίσματα της έκθεσής της νωρίτερα φέτος. Οι γερμανικές στρατιωτικές βάσεις δεν στερούνται μόνο οπλισμού και πυρομαχικών, αλλά και λειτουργικών τουαλετών και διαδικτύου, είπε η ίδια. Μια μονάδα επιθετικών ελικοπτέρων περιμένει μια δεκαετία για να εφοδιαστεί με κράνη, σύμφωνα με τα ευρήματά της.

Αυτές είναι οι πιο ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις

Σήμερα, η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία κατατάσσονται ως οι πιο ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, τον ευρωπαϊκό στρατό με την υψηλότερη βαθμολογία, ενώ η Νότια Κορέα, το Πακιστάν και η Ιαπωνία κατατάσσονται πάνω από τη Γαλλία, τη δεύτερη υψηλότερη ευρωπαϊκή δύναμη, σύμφωνα με την Global Firepower, έναν ιστότοπο που χρησιμοποιεί δημόσια δεδομένα για να δημοσιεύσει μια ετήσια κατάταξη της στρατιωτικής ισχύος.

Η Νότια Κορέα, όπου ο Ψυχρός Πόλεμος δεν έληξε ποτέ, δεδομένης της απειλής από τη Βόρεια Κορέα, διαθέτει σήμερα στρατό ίσου μεγέθους – περίπου μισό εκατομμύριο προσωπικό – με το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία μαζί! Διαθέτει επίσης μια στρατιωτική βιομηχανία παγκόσμιας κλάσης, που βοηθά στον εξοπλισμό της Πολωνίας.

Τις δεκαετίες μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι αποδυναμωμένοι ευρωπαϊκοί στρατοί έγιναν ανεκτοί από τις κυβερνήσεις σε όλη τη Δύση, επειδή η Αμερική, με τους τεράστιους στρατιωτικούς της μύες, στήριξε τον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου και την αμυντική πολιτική στην Ευρώπη. Οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν σχεδόν το 70% των αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ πέρυσι.

Αλλά ο συναγερμός έχει αυξηθεί τώρα, καθώς η Αμερική έχει κινηθεί προς μια πιο απομονωτική στάση και η κατανόηση μιας πιθανής απειλής για την Ευρώπη από τη Ρωσία επανέρχεται, μετά από σχεδόν δύο χρόνια αιματηρών συγκρούσεων στην Ουκρανία.

Η Ευρώπη «αποστρατιωτικοποιήθηκε» συστηματικά

Δεν υπάρχει άμεσος στρατιωτικός κίνδυνος για την Ευρώπη από τη Ρωσία και οι δυτικοί στρατιωτικοί και πολιτικοί ηγέτες πιστεύουν ότι η Μόσχα έχει προς το παρόν περιοριστεί από τον πόλεμο φθοράς της στην Ουκρανία. Αλλά αν η Ρωσία κερδίσει τελικά στην Ουκρανία, λίγοι αμφιβάλλουν για την ικανότητα της Μόσχας να επανεξοπλιστεί πλήρως μέσα σε τρία με τέσσερα χρόνια και να προκαλέσει προβλήματα αλλού.

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, θρηνεί εδώ και χρόνια την απώλεια μιας ρωσικής αυτοκρατορίας που περιελάμβανε την Ουκρανία και άλλα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων των Βαλτικών χωρών.

Μεγάλο μέρος της βιομηχανικής ικανότητας της Ευρώπης να κατασκευάζει όπλα έχει υποβαθμιστεί με τις πολυετείς περικοπές του προϋπολογισμού, ενώ η αναστροφή της κατάστασης αποτελεί πρόκληση σε μια εποχή που οι περισσότερες κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν δημοσιονομικούς περιορισμούς εν μέσω αργής οικονομικής ανάπτυξης και γήρανσης του πληθυσμού, καθώς και μεγάλη πολιτική αντίδραση στην περικοπή των δαπανών πρόνοιας για τη χρηματοδότηση της άμυνας.

Η Ευρώπη «αποστρατιωτικοποιήθηκε συστηματικά, επειδή δεν χρειαζόταν να δαπανήσει τα χρήματα», χάρη στην έλλειψη μιας προφανούς απειλής και τη στρατιωτική κυριαρχία των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο, δήλωσε ο Anthony King, καθηγητής πολεμικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Warwick. «Ουσιαστικά έχει πέσει για ύπνο».

Ο πόλεμος στην Ουκρανία κατέστησε σαφές το βάθος του προβλήματος της Ευρώπης. «Παρόλο που η συνδυασμένη οικονομική και βιομηχανική ισχύς των χωρών του ΝΑΤΟ επισκιάζει εκείνη της Ρωσίας και των συμμάχων της, επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να μας ξεπεράσουν», δήλωσε ο Anders Fogh Rasmussen, πρώην Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ. «Η Ουκρανία βρίσκεται τώρα σε έναν πόλεμο φθοράς, αν δεν σοβαρευτούμε όσον αφορά την παραγωγή πυρομαχικών, η απειλή του πολέμου πιθανότατα θα έρθει πιο κοντά μας».

Η βοήθεια στην Ουκρανία και ο… «πάτος του βαρελιού»

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, επιβεβαίωσε τη σταθερή υποστήριξη της Αμερικής προς το ΝΑΤΟ και δήλωσε ότι η συμμαχία είναι ισχυρότερη από ποτέ. Όμως ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος κατεβαίνει και πάλι στις εκλογές του 2024, έχει επανειλημμένα αμφισβητήσει την αξία του ΝΑΤΟ, καθώς ενέκρινε τη ρήτρα συλλογικής άμυνας του Οργανισμού και συγκρούστηκε με τους ηγέτες του σχετικά με τη χρηματοδότηση και τον αριθμό των αμερικανικών στρατευμάτων. Οι ηγέτες και των δύο πολιτικών κομμάτων προτρέπουν εδώ και καιρό την Ευρώπη να πληρώνει περισσότερα για τη δική της άμυνα.

Οι προσπάθειες για την έγκριση νέας αμερικανικής βοήθειας για την Ουκρανία έχουν συναντήσει αντίσταση από τους Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο, και οι μάχες στη Γάζα έχουν αποσπάσει την πολιτική προσοχή των ΗΠΑ από την Ουκρανία.

Τα ευρωπαϊκά έθνη έχουν υποσχεθεί δισεκατομμύρια σε βοήθεια προς το Κίεβο, αλλά δήλωσαν ότι αντιμετωπίζουν οικονομικούς περιορισμούς και όρια στην παραγωγή όπλων. Εάν οι ΗΠΑ αποσυρθούν από την παροχή του μεγαλύτερου μέρους της βοήθειας, η Ευρώπη δεν έχει τα αποθέματα για να καλύψει τη διαφορά, ούτε μπορεί να ανεφοδιάσει την Ουκρανία και να ανασυγκροτήσει ταυτόχρονα τις δικές της δυνάμεις.

Ο επικεφαλής της στρατιωτικής επιτροπής του ΝΑΤΟ, ο Ολλανδός ναύαρχος Ρομπ Μπάουερ, δήλωσε φέτος ότι η Ευρώπη μπορεί πλέον να «δει τον πάτο του βαρελιού» όσον αφορά το τι μπορεί να προσφέρει στην Ουκρανία.

Μέχρι και η Βόρεια Κορέα παράγει περισσότερα πυρομαχικά

Η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται απίθανο να τηρήσει την υπόσχεσή της να προμηθεύσει ένα εκατομμύριο βλήματα πυροβολικού στο Κίεβο μέχρι την άνοιξη, αφού μέχρι στιγμής έχει επιτύχει μόνο το ένα τρίτο αυτής της ποσότητας.

Αντίθετα, η Βόρεια Κορέα, μια εξαθλιωμένη δικτατορία με πληθυσμό 25 εκατομμυρίων, έχει στείλει πάνω από ένα εκατομμύριο βλήματα στη Ρωσία την ίδια περίοδο, σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους και δηλώσεις της ρωσικής κυβέρνησης.

Όχι αρκετά γρήγορα

Για τους Ευρωπαίους πολιτικούς, οι δαπάνες για την άμυνα είναι μια δύσκολη πολιτική υπόθεση, ειδικά σε μια εποχή στασιμότητας της οικονομικής ανάπτυξης, εκτίναξης του κόστους δανεισμού των κυβερνήσεων και γήρανσης του πληθυσμού, που θα επιβαρύνει τους κρατικούς προϋπολογισμούς για τα επόμενα χρόνια.

Μόλις συγκεντρωθούν, οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ είναι τεχνολογικά ανώτερες από τη Ρωσία, λένε ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, αν και η ικανότητα του ΝΑΤΟ να πολεμήσει από κοινού δεν έχει δοκιμαστεί. Η Ουκρανία είναι η απόδειξη ότι μια μικρότερη, αλλά καλύτερα διαχειριζόμενη δύναμη μπορεί να αμφισβητήσει έναν κολοσσό όπως η Ρωσία.

Παρόλα αυτά, στρατιωτικοί αναλυτές λένε ότι οι δυνάμεις της Ουκρανίας δυσκολεύονται να εκτοπίσουν τους Ρώσους, εν μέρει επειδή η Ρωσία έχει πλεονεκτήματα σε αριθμό στρατιωτών και εξοπλισμού, τα οποία θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά αν οι ΗΠΑ σταματήσουν την υποστήριξή τους και η Ευρώπη ξεμείνει από στρατιωτικό εξοπλισμό.

Μια άλλη σημαντική ανησυχία είναι ο χρόνος που απαιτείται για να αλλάξει ταχύτητα η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική βάση, εάν η απειλή της Ρωσίας αυξηθεί. «Σίγουρα ξοδεύονται περισσότερα χρήματα, αλλά η αυξημένη στρατιωτική ικανότητα θα μπορούσε να απέχει χρόνια», λέει ο Nan Tian, ανώτερος ερευνητής στο Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης, ο οποίος παρακολουθεί τις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες.