Πώς ένα meme μπορεί να βάλει σε κίνδυνο ένα ολόκληρο ταξίδι

Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο παρακολουθούν ολοένα και περισσότερο τη δραστηριότητα των ταξιδιωτών στα κοινωνικά δίκτυα και το ψηφιακό αποτύπωμά μας μπορεί να προκαλέσει προβλήματα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Πρόσφατα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε σχέδιο εξέτασης των αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα των τελευταίων πέντε ετών από επισκέπτες δεκάδων χωρών που μπορούν να επισκέπτονται τη χώρα για διάστημα μικρότερο των 90 ημερών, χωρίς βίζα.

Παρά το γεγονός ότι οι λεπτομέρειες της πρότασης παραμένουν ασαφείς, το αμερικανικό κοινό έχει μερικές εβδομάδες για να υποβάλει σχόλια σχετικά με το σχέδιο πριν τεθεί σε ισχύ στις 8 Φεβρουαρίου 2026. Μεταξύ άλλων πληροφοριών, οι αιτούντες ESTA χωρίς βίζα θα χρειαστεί να δηλώσουν όλες τις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που χρησιμοποίησαν τα τελευταία 10 χρόνια.

Η πρόταση αυτή αντικατοπτρίζει μια τάση αυξημένης επιτήρησης των επισκεπτών στις ΗΠΑ, καθώς τα ψηφιακά ίχνη θα χρησιμοποιηθούν ως λόγος απαγόρευσης εισόδου ή απέλασης από τη χώρα. Νωρίτερα φέτος, ένας Νορβηγός τουρίστας ισχυρίστηκε ότι του απαγορεύθηκε η είσοδος στις ΗΠΑ, αφού οι αρχές έψαξαν το τηλέφωνό του και βρήκαν ένα meme του Αντιπροέδρου JD Vance. Οι Υπηρεσίες Τελωνείων και Προστασίας Συνόρων των ΗΠΑ (CBP) αρνούνται τον ισχυρισμό, δηλώνοντας ότι η απόφαση ελήφθη λόγω της «ομολογημένης χρήσης ναρκωτικών» του Νορβηγού. Στην ιστοσελίδα του CBP αναφέρεται ότι «οι έλεγχοι ηλεκτρονικών συσκευών στα σύνορα αποτελούν συχνά αναπόσπαστο μέρος για τον καθορισμό των προθέσεων ενός ατόμου κατά την είσοδό του στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, ο Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει να ενισχύσει τα σύνορα των ΗΠΑ, επικαλούμενος λόγους εθνικής ασφάλειας. Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί λένε ότι το νέο σχέδιο θα μπορούσε να αποτελέσει επιπλέον εμπόδιο που αποτρέπει τους υποψήφιους ταξιδιώτες.

Τα σύνορα γίνονται ψηφιακά

Ο Ντόναλντ Ρόθγουελ, καθηγητής νομικής στο Australian National University και σχολιαστής θεμάτων διεθνούς δικαίου, είναι ένας από τους πολλούς που πλέον δείχνουν προσοχή στο ταξίδι στις ΗΠΑ, καθώς, όπως λέει, η εμπειρία των επισκεπτών γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη.

«Στο πλαίσιο του Προγράμματος Άρσης Βίζας, οι επισκέπτες παραιτούνται από ορισμένα νομικά δικαιώματα στις ΗΠΑ». Η συμβουλή του προς τους επισκέπτες: Να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί σχετικά με το τι δημοσιεύουν στο διαδίκτυο για θέματα που μπορεί να σχετίζονται με την πολιτική των ΗΠΑ ή με αμερικανούς πολίτες.

Σκέψου πριν δημοσιεύσεις

Οι ΗΠΑ δεν είναι η μόνη χώρα που εφαρμόζει τέτοια μέτρα επιτήρησης. Το 2018, η Νέα Ζηλανδία ανακοίνωσε τον πρώτο νόμο στον κόσμο που επιτρέπει στους συνοριακούς υπαλλήλους να ζητούν πρόσβαση στα τηλέφωνα των ταξιδιωτών, με βαριά πρόστιμα για όσους αρνούνται να δώσουν τους κωδικούς τους. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα πηγαίνουν ακόμα πιο μακριά: Οι αρχές μπορούν να κρατήσουν αλλοδαπούς που δημοσιεύουν ή επαναδημοσιεύουν δυσφημιστικό περιεχόμενο.

Κάποιες φωτογραφίες συχνά λαμβάνονται χωρίς σεβασμό προς τις τοπικές νόρμες, οδηγώντας σε αντιδράσεις που μπορεί να κλιμακωθούν γρήγορα. Το 2022, μια Ρωσίδα influencer και ο σύζυγός της απελάθηκαν από το Μπαλί αφού έστησαν γυμνή φωτογράφιση κάτω από ένα ιερό δέντρο. Λίγο μετά τη δημοσίευση των φωτογραφιών στα κοινωνικά δίκτυα, η τοπική πολιτικός Niluh Djelantic ζήτησε από τους πολίτες να καταγγείλουν την influencer στην αστυνομία. «Πρέπει να είναι υπεύθυνη για το κόστος της τελετής καθαρισμού που θα πραγματοποιηθεί από τους χωρικούς», έγραψε η Djelantic. «Χαμηλής ποιότητας τουρίστρια. Γύρνα σπίτι!»

Τέτοια περιστατικά έχουν οδηγήσει τις κυβερνήσεις να προσπαθούν να εκπαιδεύσουν τους πολίτες τους που ταξιδεύουν στον κόσμο, με σελίδες στο διαδίκτυο αφιερωμένες στην συνεχώς μεταβαλλόμενη εθιμοτυπία των κοινωνικών μέσων ή στις πολιτιστικές νόρμες που πολλοί ταξιδιώτες μπορεί να μην γνωρίζουν. 

Πηγή: BBC | Μετάφραση – Επιμέλεια: Γιούλη Νικολοπούλου