Στρατηγικές διαχείρισης του προχωρημένου καρκίνου σαλπίγγων-ωοθηκών: Ποια είναι η καταλληλότερη επιλογή;

Γράφει ο Βασίλειος Σιούλας, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διευθυντής Α’ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας, ΜΗΤΕΡΑ.

Ο καρκίνος των σαλπίγγων-ωοθηκών διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο στη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών ακόμα και στις μέρες μας, αποτελώντας μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στο πεδίο της Γυναικολογικής Ογκολογίας. Οι επιλογές θεραπείας είναι σύνθετες και απαιτούν εξειδικευμένη διαχείριση, καθώς κάθε ασθενής είναι μοναδική. Η σωστή απόφαση για την κατάλληλη στρατηγική μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα και βελτιωμένη ποιότητα ζωής των ασθενών, στόχοι που σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπηρετούνται.

Ποιες είναι όμως οι σύγχρονες θεραπευτικές στρατηγικές και ποιος είναι ο ρόλος της εξειδικευμένης ομάδας στη διαχείριση αυτών των περιστατικών;

Ο προχωρημένος καρκίνος σαλπίγγων-ωοθηκών

Ο προχωρημένος καρκίνος των σαλπίγγων-ωοθηκών αποτελεί μια σοβαρή μορφή γυναικολογικού καρκίνου που έχει εξαπλωθεί εντός της κοιλιακής κοιλότητας ή και σε άλλα μέρη του σώματος. Η αντιμετώπισή του απαιτεί εξειδικευμένη προσέγγιση και περιλαμβάνει είτε άμεση χειρουργική επέμβαση (πρωτογενής κυτταρομείωση) με στόχο την πλήρη εκρίζωση των εστιών της νόσου, είτε συνδυασμό προεγχειρητικής χημειοθεραπείας και χειρουργείου σε δεύτερο χρόνο (ενδιάμεση κυτταρομείωση).

Πώς αντιμετωπίζονται τα περιστατικά προχωρημένου καρκίνου σαλπίγγων-ωοθηκών; Τι περιλαμβάνει το χειρουργείο κυτταρομείωσης;

Η κυτταρομείωση είναι μια χειρουργική επέμβαση που στοχεύει στην αφαίρεση όσο το δυνατόν περισσότερου ορατού καρκινικού ιστού από το σώμα – στη «μείωση» δηλαδή του αριθμού των καρκινικών κυττάρων που βρίσκονται μέσα σε αυτό. Ένα πλήρες χειρουργείο κυτταρομείωσης πραγματοποιείται ανοικτά και μπορεί να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την αφαίρεση λεμφαδένων στους οποίους έχει διασπαρεί η νόσος ή/και εστιών μετάστασης σε άλλα σημεία όπως το περιτόναιο και το έντερο, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο.

Η πρωτογενής κυτταρομείωση, δηλαδή η απευθείας χειρουργική αντιμετώπιση χωρίς να χορηγηθεί χημειοθεραπεία πριν από αυτή, προτιμάται πάντα όταν η ποσότητα του καρκινικού ιστού μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως με χαμηλή πιθανότητα μετεγχειρητικών επιπλοκών. Προϋπόθεση βέβαια είναι η ασθενής να είναι σε καλή κατάσταση, ώστε να μπορέσει να αναρρώσει έγκαιρα και καλά από την επέμβαση.

Σε όσες ασθενείς κρίνεται ότι η ποσότητα του καρκινικού ιστού δεν μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως ή η πλήρης αφαίρεσή του θα συνοδευόταν από υψηλό κίνδυνο μετεγχειρητικών επιπλοκών, εφαρμόζεται μια εναλλακτική στρατηγική που περιλαμβάνει χορήγηση χημειοθεραπείας πριν από το χειρουργείο. Σε αυτά τα πλαίσια, η συστηματική αγωγή μειώνει την έκταση του καρκίνου, διευκολύνοντας έτσι την ενδιάμεση κυτταρομείωση που πρέπει συνήθως να ακολουθήσει μετά από 3-4 κύκλους χημειοθεραπείας.

Πώς επιλέγεται η σωστή στρατηγική ανά ασθενή;

Η λήψη των θεραπευτικών αποφάσεων σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο σαλπίγγων-ωοθηκών θα πρέπει να πραγματοποιείται μετά από ενδελεχή συζήτηση στα Ογκολογικά Συμβούλια των Νοσοκομείων που παρέχουν σύγχρονες και ποιοτικές υπηρεσίες Γυναικολογικής Ογκολογίας. Η απόφαση για την επιλογή στρατηγικής λαμβάνεται βάσει:

Της δυνατότητας πλήρους κυτταρομείωσης: Η απόφαση εξαρτάται από την ιατρική κατάσταση της ασθενούς, η οποία αξιολογείται από εξειδικευμένο Γυναικολόγο Ογκολόγο σε συνεργασία με ομάδα Αναισθησιολόγων και Ιατρών άλλων ειδικοτήτων όταν απαιτείται. Επιπλέον, εξαρτάται από την έκταση και την εντόπιση του όγκου στην κοιλιά, όπως αυτές προσδιορίζονται με την αξονική τομογραφία (CT) με σκιαγραφικό, τη μαγνητική τομογραφία (MRI) και την τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET-CT).

Οι διαγνωστικές αυτές εξετάσεις συμπληρώνουν η μία την άλλη και ο θεράπων Ιατρός θα πρέπει να γνωρίζει πότε και γιατί να τις επιλέξει. Όταν οι απεικονιστικές εξετάσεις δε μπορούν να δώσουν μια ξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης στην κοιλιά, είναι δυνατή και η εκτίμηση μέσω λαπαροσκόπησης.

Του είδους του όγκου: Οι ασθενείς με λιγότερο επιθετικό (χαμηλού βαθμού κακοήθειας) ορώδες καρκίνο ωφελούνται περισσότερο από την πρωτογενή κυτταρομείωση. Αντίθετα, η χημειοθεραπεία πριν το χειρουργείο είναι πιο αποτελεσματική στους επιθετικούς (υψηλού βαθμού κακοήθειας) καρκίνους.

Εξειδίκευση και συνεργασία: κλειδιά για την καλύτερη αντιμετώπιση

Όλες οι παραπάνω πληροφορίες συνοψίζονται και στις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες1 των Ευρωπαϊκών Εταιρειών Γυναικολογικής Ογκολογίας (ESGO) και Παθολογικής Ογκολογίας (ESMO). Οι οδηγίες τονίζουν τη σημασία της ενημέρωσης της ασθενούς για τους κινδύνους και τα οφέλη της κυτταρομειωτικής χειρουργικής, μέσα από μια εκτενή και κατανοητή συζήτηση με τον Ιατρό της.

Υπογραμμίζουν, επίσης, ότι η χειρουργική θεραπεία πρέπει να πραγματοποιείται από εξειδικευμένους Γυναικολόγους Ογκολόγους, αναγνωρίζοντας πως η συνεργασία μεταξύ εξειδικευμένων Ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων, σε ένα διεπιστημονικό και άρτια οργανωμένο πλαίσιο, αποτελεί θεμέλιο λίθο της ολιστικής και εξατομικευμένης προσέγγισης που επιτάσσει η σύγχρονη ιατρική.

Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζεται ότι κάθε ασθενής με προχωρημένο καρκίνο σαλπίγγων-ωοθηκών λαμβάνει τη φροντίδα που της αξίζει, σύμφωνα πάντα με τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές πρακτικές.