Όμαρ Γιάγκι: Ο Παλαιστίνιος πρόσφυγας που κατέκτησε το Νόμπελ Χημείας

Γεννημένος στην Ιορδανία από φτωχή οικογένεια Παλαιστινίων προσφύγων, ο Όμαρ Γιάγκι, που βραβεύτηκε σήμερα με το Νόμπελ Χημείας, εξύμνησε τη “δύναμη” της επιστήμης στη μείωση των ανισοτήτων επιμένοντας στην ανάγκη υποστήριξης της έρευνας.

“Δεν μπορούμε να επιλύουμε τα προβλήματα της κοινωνίας χωρίς την επιστήμη” και “χωρίς χρηματοδότηση, δεν μπορείτε να κάνετε επιστήμη”, δήλωσε ο Αμερικανοϊορδανός σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου.

Ο χημικός τιμήθηκε, μαζί με τον Ιάπωνα Σουσούμου Κιταγκάουα και τον γεννημένο στη Βρετανία Ρίτσαρντ Ρόμπσον για την ανάπτυξη νέων μοριακών δομών ικανών να συλλαμβάνουν αέρια.

Μια πολύτιμη τιμητική διάκριση που δείχνει κατά τη γνώμη του “τη δύναμη του δημόσιου αμερικανικού σχολικού συστήματος που δέχεται ανθρώπους όπως εγώ, προερχόμενους από ένα καθόλου προνομιούχο περιβάλλον, προσφύγων”, τόνισε.

«Δεν είχαμε ούτε ρεύμα ούτε πόσιμο νερό»

“Μεγάλωσα σε ένα πολύ φτωχό σπίτι, ξέρετε, ήμασταν καμιά δεκαριά σε ένα δωματιάκι που το μοιραζόμασταν με τα ζώα που εκτρέφαμε”, δήλωσε ο Γιάγκι κατά την ομιλία του στο Ίδρυμα Νόμπελ.

Το δωματιάκι δεν είχε ούτε ηλεκτρικό ρεύμα ούτε πόσιμο νερό. Η μητέρα του δεν ήξερε ούτε να διαβάζει ούτε να γράφει.

Ο Γιάγκι μεγάλωσε στο Αμάν, όπου γεννήθηκε το 1965, πριν μεταβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις σπουδές του σε ηλικία 15 ετών, κατόπιν συμβουλών του αυστηρού πατέρα του.

Είναι 10 ετών όταν ανακαλύπτει για πρώτη φορά τη χημεία. Ο Γιάγκι τρυπώνει τότε στη βιβλιοθήκη του σχολείου του, η οποία είναι κανονικά κλειδωμένη πάντα, και επιλέγει τυχαία ένα βιβλίο από ένα ράφι. Ανοίγοντάς το, τα μάτια του εντυπωσιάζονται από εικόνες ακατανόητες αλλά συναρπαστικές: είναι η πρώτη του συνάντηση με τις μοριακές δομές.

“Είναι μια μοναδική πορεία και η επιστήμη μάς επιτρέπει να την ολοκληρώσουμε. Θέλω να πω, η επιστήμη είναι η πιο μεγάλη δύναμη” στην υπηρεσία των ίσων ευκαιριών, δηλώνει.

“Η επιστήμη είναι ναυαρχίδα της χώρας μας. Επομένως, δεν μπορούμε να την παρατήσουμε”, υποστήριξε ο χημικός, τονίζοντας τον ρόλο της στην καινοτομία αλλά και την υπηρεσία των ίσων ευκαιριών.

“Οι ευφυείς, ταλαντούχοι και ικανοί άνθρωποι υπάρχουν παντού. Θα πρέπει πράγματι να επικεντρωθούμε στην απελευθέρωση του δυναμικού τους, προσφέροντάς τους ευκαιρίες”, τόνισε ο νομπελίστας.

Η ερευνητική του ομάδα κατάφερε να εξαγάγει νερό από τον αέρα της ερήμου της Αριζόνας όπου και ο ίδιος έκανε τα πρώτα του μαθήματα.

“Άρχισα στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα τη σταδιοδρομία μου και το όνειρό μου ήταν να δημοσιεύω τουλάχιστον ένα άρθρο που θα δεχόταν 100 αναφορές. Σήμερα, οι φοιτητές μου λένε ότι η ομάδα μας έχει συγκεντρώσει περισσότερες από 250.000 αναφορές”, δήλωσε με ικανοποίηση.

Αφού άρχισε τις σπουδές του στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, όπου έκανε μια σειρά από μικροδουλειές, πήρε το διδακτορικό του στη χημεία στο Ιλινόι και στη συνέχεια δίδαξε σε πολλά αμερικανικά πανεπιστήμια πριν ενταχθεί στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας το 2012.

Οι εργασίες των φετινών βραβευμένων δημιούργησαν δεκάδες χιλιάδες νέα διαφορετικά μοριακά δίκτυα, ικανά να συλλαμβάνουν το διοξείδιο του άνθρακα, να αποθηκεύουν αέρια ή και να διαχωρίζουν τα PFAS, αυτά τα συνθετικά χημικά προϊόντα που χρειάζονται εξαιρετικά πολύ χρόνο για να αποσυντεθούν και μπορούν να επηρεάζουν την υγεία – το νερό.

“Η ομορφιά της χημείας έγκειται στο γεγονός ότι εάν μάθετε να ελέγχετε το υλικό στο επίπεδο του ατόμου και του μορίου, το δυναμικό είναι τεράστιο και εμείς ανοίξαμε ένα χρυσωρυχείο με αυτό τον τρόπο, και ο τομέας αναπτύχθηκε”, πρόσθεσε ο Γιάγκι.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP