Πολιτική κρίση στην αυτόνομη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης

Οι κάτοικοι της αυτόνομης Σερβικής Δημοκρατίας (RS) της Βοσνίας προσέρχονται σήμερα στις κάλπες για να εκλέξουν τον διάδοχο του προέδρου Μίλοραντ Ντόντικ, που ηγήθηκε της RS για δύο δεκαετίες πριν παυθεί από τα καθήκοντά του από τη δικαιοσύνη ύστερα από σοβαρή πολιτική κρίση.

Ο νέος πρόεδρος της RS, που καλύπτει το ήμισυ του εδάφους της Βοσνίας, θα παραμείνει στην εξουσία για μόλις έναν χρόνο, καθώς οι κάλπες αυτές δεν αναμένεται να επηρεάσουν τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών τον Οκτώβριο του 2026.

Έξι υποψήφιοι συμμετέχουν στην εκλογική αναμέτρηση. Αλλά η τελική επιλογή των 1,2 εκατ. ψηφοφόρων αναμένεται να κριθεί μεταξύ του φαβορί Σίνισα Καράν, 63 ετών, πρώην υπουργού Εσωτερικών και ανθρώπου εμπιστοσύνης του Ντόντικ, και του σχετικά άγνωστου Μπράνκο Μπλάνουσα, 56 ετών, πανεπιστημιακού καθηγητή ηλεκτρομηχανικής, του οποίου η υποψηφιότητα υποστηρίζεται από πολλά κόμματα της αντιπολίτευσης.

Η Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας είναι μαζί με την Κροατομουσουλμανική Ομοσπονδία μια από τις δύο αυτόνομες οντότητες που αποτελούν τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Ο πρόεδρος διορίζει τον πρωθυπουργό, επικυρώνει νόμους αλλά χωρίς πλειοψηφία στο κοινοβούλιο οι εξουσίες του είναι περιορισμένες.

Η εκλογική αυτή διαδικασία έχει στόχο να βάλει τέλος σε μια περίοδο αναταραχής στη Βοσνία, κατά την οποία η διαμάχη μεταξύ του Ντόντικ, προσκείμενου στη Μόσχα, και του Ύπατου Διεθνούς Εκπροσώπου —που έχει επιφορτιστεί με την επιτήρηση της ειρηνευτικής συμφωνίας του 1995— βύθισε τη χώρα στην σοβαρότερη πολιτική της κρίση μετά το τέλος του πολέμου.

Ο Ύπατος Διεθνής Εκπρόσωπος έχει ευρείες εξουσίες: μπορεί να υπαγορεύει ή να τροποποιήσει νόμους, να αποπέμψει αιρετούς αξιωματούχους… Προνόμια που δεν έπαυε να καταγγέλλει ο Ντόντικ, ο οποίος είχε αυξήσει τις αποσχιστικές απειλές και τις προσβολές προς τον σημερινό διεθνή εκπρόσωπο Κρίστιαν Σμιτ, Γερμανό πρώην υπουργό που ανέλαβε καθήκοντα το 2021.

Ως συνέπεια, ο Ντόντικ καταδικάστηκε σε δεύτερο βαθμό, τον Αύγουστο, σε ένα χρόνο φυλάκισης –μια ποινή που μετατράπηκε στη συνέχεια σε χρηματική— ενώ του απαγορεύθηκε να κατέχει οποιοδήποτε δημόσιο αξίωμα για έξι χρόνια επειδή δεν σεβάστηκε τις αποφάσεις του διεθνούς εκπροσώπου.

Αφότου αψήφησε την ετυμηγορία, αποδέχθηκε τελικά την εκλογή διαδόχου του –μόλις πριν η Ουάσινγκτον άρει τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί σε βάρος του για σχεδόν 10 χρόνια λόγω της αυτονομιστικής του πολιτικής.

Τα εκλογικά κέντρα ανοίγουν στις 07:00 (τοπική ώρα· 08:00 ώρα Ελλάδας) ως τις 19:00 και τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται το βράδυ.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP, dpa