Πώς ο Covid χτύπησε τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο – «Γονάτισε» ακόμα και τη Φινλανδία

Αν κάποια χώρα διέθετε σχολεία που είχαν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσουν την πανδημία Covid-19, αυτή θα ήταν η Φινλανδία, η οποία διέθετε ήδη ένα εξαιρετικά ψηφιακό εκπαιδευτικό σύστημα που έκανε την υλικοτεχνική υποδομή τής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης εκπληκτικά εύκολη.

Ωστόσο, ακόμη και στη Φινλανδία, σύμφωνα με έρευνα των Financial Times, ο αντίκτυπος ήταν έντονος – στο Γυμνάσιο Kulosaari, για παράδειγμα, χρειάστηκε ενάμιση χρόνος για να επανέλθει η διδασκαλία σε κανονικούς ρυθμούς, αφού η φινλανδική κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον Μάρτιο του 2020 ως απάντηση στην ταχεία εξάπλωση του Covid.

Περισσότερο από τις ειδικές γνώσεις, αγωνίστηκαν με το πώς να μάθουν, πώς να συμπεριφέρονται σε μια ομάδα και με το τι να αναμένουν όταν έρχονται στο σχολείο. Αυτό διαχέεται στη μάθησή τους.

Αυτός ο αντίκτυπος της πανδημίας δεν ήταν μοναδικός για τους μαθητές του Häyrynen. Τα νέα δεδομένα από το τελευταίο Πρόγραμμα για τη Διεθνή Αξιολόγηση των Μαθητών του ΟΟΣΑ δείχνουν μια πρωτοφανή παγκόσμια μείωση των επιδόσεων μεταξύ 2018 και 2022.

Χαμηλές επιδόσεις στα μαθηματικά και την ανάγνωση

Η κατάταξη Pisa, η οποία δημοσιεύεται κάθε τρία χρόνια, αποτελεί το κύριο σημείο αναφοράς για τη σύγκριση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων μεταξύ των χωρών και συχνά έχει δώσει το έναυσμα για μεταρρυθμίσεις. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία, που καθυστέρησαν ένα χρόνο λόγω της πανδημίας, δίνουν μια έγκυρη και λεπτομερή εικόνα του επιπέδου διαταραχής που έχουν υποστεί τα εκπαιδευτικά συστήματα.

Τα κύρια ευρήματα είναι δραματικά. Οι επιδόσεις στην ανάγνωση και τα μαθηματικά μειώθηκαν στην πλειονότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων μεταξύ 2018 και 2022, με τις ανεπτυγμένες οικονομίες να βιώνουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο.

Το 2022, ο μέσος 15χρονος στον ΟΟΣΑ θα υστερεί σε σχέση με τους αντίστοιχους του 2018 κατά τρία τέταρτα του έτους στα μαθηματικά και κατά μισό έτος στην ανάγνωση. Στα άλλα 44 εκπαιδευτικά συστήματα που συμμετείχαν στην έκθεση, κυρίως αναπτυσσόμενες οικονομίες, η μαθησιακή απώλεια και στα δύο μαθήματα ήταν πιο κοντά στο ένα τρίτο του έτους.

Η ελληνική πανωλεθρία

Η δημοσιοποίηση των τελευταίων στοιχείων της Pisa έρχεται καθώς πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο διεξάγουν μια αναδρομική ανάλυση του Covid, για να εκτιμήσουν πώς να ανταποκριθούν καλύτερα σε μια μελλοντική πανδημία.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Ελλάδας, η οποία, στην κατάταξη του προγράμματος PISA (2022), περιλαμβάνεται στην ομάδα των χωρών που σημειώνουν χαμηλότερες επιδόσεις από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ στα Μαθηματικά, την Κατανόηση Κειμένου και τις Φυσικές Επιστήμες.

Συγκεκριμένα, κατατάσσεται στην 44η θέση στα Μαθηματικά με επίδοση 430, στην 41η θέση στην Κατανόηση Κειμένου με επίδοση 438 και στην 44η θέση στις Φυσικές Επιστήμες με επίδοση 441.

Εμπόδια στην εκπαίδευση

Στο σύνολό τους, οι χώρες που επέβαλαν συντομότερα lockdown είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν σχετικά υψηλότερο επίπεδο, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα σχολεία οργάνωσαν τη διακοπή και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ήταν επίσης καθοριστικός.

Τα εκπαιδευτικά συστήματα ήταν πιο ανθεκτικά όταν τα παιδιά είχαν τις δεξιότητες να μαθαίνουν αυτόνομα και ένιωθαν μεγαλύτερη υποστήριξη από τους δασκάλους τους, σύμφωνα με την ανάλυση της Pisa.

Στη Σιγκαπούρη, που κατατάσσεται από την Pisa ως το εκπαιδευτικό σύστημα με τις καλύτερες επιδόσεις, η μικτή μάθηση εισήχθη μόνιμα στο πρόγραμμα σπουδών μετά την πανδημία. Όλοι οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης περνούν πλέον περίπου δύο ημέρες το μήνα αναλαμβάνοντας αυτοκατευθυνόμενη μελέτη στο σπίτι, υποστηριζόμενη από την τεχνολογία που χρηματοδοτείται από το κράτος για τους μαθητές.

Για τους περισσότερους σπουδαστές, η αυτοκατευθυνόμενη μελέτη ήταν μεγαλύτερο εμπόδιο από τη χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων μάθησης. Σχεδόν οι μισοί από τους φοιτητές που συμμετείχαν σε έρευνα του ΟΟΣΑ δήλωσαν ότι είχαν προβλήματα να κινητοποιήσουν τον εαυτό τους να εργάζεται σε εβδομαδιαία βάση.

Η γενική ευημερία και η αίσθηση τού ανήκειν των μαθητών στο σχολείο επιδεινώθηκαν επίσης περισσότερο στις χώρες με μεγαλύτερο χρονικό διάστημα lockdown των σχολείων. Στη Φινλανδία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρέαζαν την ψυχική υγεία των μαθητών και την ικανότητά τους να μελετούν ακόμη και πριν από την πανδημία. Ο περισσότερος χρόνος που περνούσαν μακριά από την αίθουσα διδασκαλίας, τους έκανε να είναι περισσότερο κολλημένοι στις συσκευές τους.

Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί πρόβλημα σε όλο τον ΟΟΣΑ, ενώ ένας στους τέσσερις μαθητές δήλωσε ότι αποσπάται η προσοχή του από άλλους μαθητές που χρησιμοποιούν ψηφιακές συσκευές στα περισσότερα μαθήματα μαθηματικών το 2022. Αυτό σήμαινε ότι ήταν, κατά μέσο όρο, τρία τέταρτα του έτους πίσω από τους συνομηλίκους τους στα μαθηματικά.