Λωρίδα της Γάζας, μια κατάπαυση του πυρός που αργεί δραματικά

«Παραμένουμε πεπεισμένοι ότι ο παλαιστινιακός λαός διατρέχει σοβαρό κίνδυνο γενοκτονίας», ανέφεραν σε προ εβδομάδας δήλωση εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ζητώντας άμεση κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας.

«Οι σύμμαχοι του Ισραήλ φέρουν επίσης ευθύνη», επεσήμαναν, «και πρέπει να δράσουν τώρα για να αποτρέψουν την καταστροφική πορεία της δράσης του».

Τη Δευτέρα, οι επικεφαλής 18 υπηρεσιών του ΟΗΕ και συνεργαζόμενων ΜΚΟ ζήτησαν με κοινή δήλωση «άμεση ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός».

«Φτάνει πια. Αυτό πρέπει να σταματήσει τώρα».

Παρόμοια έκκληση απευθύνουν με ανοιχτή επιστολή 35 εβραϊκές και αραβικές ομάδες προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ισραήλ.

Ζητούν κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, συμφωνία για τους ομήρους που κρατά η Χαμάς και πολιτική λύση στην ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη.

«Το να πλήττεις αθώους δεν εξισορροπεί τον πόνο των δολοφονιών» από τη Χαμάς, τονίζουν.

«Δεν υπάρχουν νικητές στον πόλεμο. Μόνο η ειρήνη θα φέρει ασφάλεια».

Όμως η κατάπαυση του πυρός δεν είναι καν στα «χαρτιά» του Ισραήλ και της Δύσης.

«Δεν θα υπάρξει γενική κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, χωρίς την απελευθέρωση των ομήρων μας», επανέλαβε την Τρίτη ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου, μιλώντας στο αμερικανικό δίκτυο ABC.

«Σε ό,τι αφορά τις τακτικές μικρές παύσεις -μια ώρα εδώ, μια ώρα εκεί- τις έχουμε κάνει ήδη», υποστήριξε.

Κάτι, που του είχε ζητήσει λίγο νωρίτερα τηλεφωνικά ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν.

Τελικά, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι το Ισραήλ συμφώνησε σε καθημερινές τετράωρες παύσεις των μαχών στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας, προκειμένου να μπορούν οι άμαχοι κάτοικοι που παραμένουν στην περιοχή να την εγκαταλείψουν.

«Ανθρωπιστική παύση» vs «κατάπαυση του πυρός»

Σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA), ως «ανθρωπιστική παύση» ορίζεται η «προσωρινή παύση των εχθροπραξιών, καθαρά για ανθρωπιστικούς σκοπούς». Ζητούμενο είναι να επιτραπεί η παροχή βοήθειας σε εμπόλεμες ζώνες.

Απαιτεί «τη συμφωνία όλων των εμπλεκόμενων μερών» και συνήθως ισχύει για «καθορισμένη χρονική περίοδο» -ίσως μόλις λίγες ώρες- «και συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή».

Μια «κατάπαυση του πυρός», αντίθετα, σημαίνει «αναστολή των μαχών».

«Συμφωνείται από τα μέρη μιας σύγκρουσης, συνήθως στο πλαίσιο μιας πολιτικής διαδικασίας».

«Προορίζεται να είναι μακροπρόθεσμη και συχνά καλύπτει ολόκληρη τη γεωγραφική περιοχή της σύγκρουσης», εξηγεί ο ΟΗΕ.

«Στόχος της είναι συνήθως να επιτρέψει στα μέρη να συμμετάσχουν σε διάλογο, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας επίτευξης μόνιμης πολιτικής διευθέτησης».

Όμως για τη Λωρίδα της Γάζας όλα είναι ακόμη στον «αέρα».

Με τους νεκρούς να ξεπερνούν πλέον τους 10.000 και την ανθρωπιστική βοήθεια να περνά με το «σταγονόμετρο» από το νότιο πέρασμα της Ράφα, στα σύνορα με την Αίγυπτο, ο διχασμένος ΟΗΕ αδυνατεί να εγκρίνει έστω ένα ψήφισμα για την κρίση.

Τα βέτο πάνε και έρχονται μεταξύ των ΗΠΑ από τη μια, που ζητούν μόνο «ανθρωπιστική παύση», της Κίνας και της Ρωσίας από την άλλη, που ζητούν -όπως και αραβικά και μουσουλμανικά κράτη- πλήρη κατάπαυση του πυρός.

Αυτά, ενώ η Ρωσία συνεχίζει για 21ο μήνα την εισβολή στην Ουκρανία…

Το δε πρόσφατο, μη δεσμευτικό και ευρείας στήριξης ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, που καλούσε σε «ανθρωπιστική εκεχειρία», έχει πέσει στο «κενό».

Διγλωσσία καταγράφεται και στα σενάρια για την επόμενη ημέρα του πολέμου.

Οι ΗΠΑ για παράδειγμα διαμηνύουν ότι θέλουν η Παλαιστινιακή Αρχή να «διαδραματίζει κεντρικό ρόλο» στη μελλοντική διακυβέρνηση του πολύπαθου θύλακα, στη «μετά-Χαμάς εποχή».

Κατά τον Μπενιαμίν Νετανιάχου ωστόσο -ο οποίος δίνει παράλληλα τη δική του μάχη πολιτικής επιβίωσης- «το Ισραήλ θα έχει, επ’ αόριστον, τη συνολική ευθύνη για την ασφάλεια», στη Λωρίδα της Γάζας.

Διχογνωμία μπροστά στον όλεθρο

Καθώς ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς έχει μπει πια στον δεύτερο μήνα, στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκονται τα όρια του δικαιώματος του Ισραήλ στην αυτοάμυνα, μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου.

Όσοι ζητούν «ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός» -συμπεριλαμβανομένου του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες- τονίζουν ότι οι ανθρωπιστικές «παύσεις» δεν αρκούν για να καλυφθούν ακόμη και οι βασικές ανάγκες 2,3 εκατομμυρίων αμάχων.

Πολλώ μάλλον δεδομένης της κλίμακας της καταστροφής, του μαζικού εκτοπισμού και της εξαθλίωσης έπειτα από ένα μήνα ανηλεούς σφυροκοπήματος και εξοντωτικού αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας.

Όμως το Ισραήλ και οι Δυτικοί σύμμαχοί του τάσσονται κατά της κατάπαυσης του πυρός.

Θεωρούν ότι θα οδηγήσει σε ανασυγκρότηση της Χαμάς και σε νέες επιθέσεις.

Ως εκ τούτου, η Δύση προκρίνει τις ανθρωπιστικές παύσεις και καλεί το Ισραήλ σε σεβασμό του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.

Καθώς όμως ο αριθμός των νεκρών αμάχων αυξάνεται δραματικά, εντείνεται και η διεθνής κατακραυγή.

Στο «κάδρο», μαζί με το Ισραήλ, βρίσκεται ο ισχυρότερος σύμμαχός του: οι ΗΠΑ.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει «σημειώσει μέτριες επιτυχίες» πίσω από κλειστές πόρτες στον μετριασμό των επιθέσεων του Ισραήλ, γράφει η Washington Post.

«Κορυφαίοι συνεργάτες του Αμερικανού προέδρου έχουν επίσης απογοητευτεί από την έλλειψη σαφών απαντήσεων από τους Ισραηλινούς αξιωματούχους σχετικά με τους στόχους της επιχείρησης και το πώς αναμένουν να είναι το μέλλον στη Γάζα, εφόσον καταφέρουν τον στόχο τους να καταστρέψουν τη Χαμάς».

Συνδυαστικά και με τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι εξελίξεις στη Λωρίδα της Γάζας και πέριξ αυτής κινδυνεύουν να θέσουν εν αμφιβόλω -πέρα από την επανεκλογή του Τζο Μπάιντεν το 2024- την αμερικανική ισχύ.

Ο κίνδυνος γενικής ανάφλεξης παραμένει ορατός.

Η κατάσταση «στη μεταπολεμική Μέση Ανατολή είναι εντελώς αβέβαιη», παρατηρεί η αμερικανική εφημερίδα.

Το δε χάσμα μεταξύ της Δύσης και μέρους του Παγκόσμιου Νότου δείχνει να διευρύνεται, σε έναν ήδη κατακερματισμένο κόσμο.