Το Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Μαρακές του 2023 (Μέρος ΙΙ)

Πέρασαν 5 χρόνια από την τελευταία φορά που βρέθηκα στο Μαρακές με αφορμή το κινηματογραφικό Φεστιβάλ το 2018. Ήταν η χρονιά που το Φεστιβάλ αναγεννήθηκε μετά από μια στάση/διακοπή στον χρόνο. Στην επαναφορά του, γνωστοί φίλοι παλαιότερων εκδόσεων αλλά και λάτρεις του γεωγραφικού τόπου, είχαν δώσει το παρόν: Μάρτιν Σκορσέζε [μεγάλη απουσία φέτος], Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Ανιές Βαρντά, Βίγκο Μόρτενσεν, Γκαέλ Γκαρθία Μπερνάλ, Ρόσι Ντε Πάλμα, Ντακότα Τζόνσον ήταν μόνο μερικά από τα ονόματα που το είχαν επισκεφθεί. Και φέτος οι καλεσμένοι ήταν αρκετοί και ηχηρά ονόματα: Η βραβευμένη με Όσκαρ Τζέσικα Τσαστέιν, ο δύο φορές βραβευμένος με Όσκαρ Αλεξάντερ Πέιν, η Τίλντα Σουίντον, ο Σάιμον Μπέικερ, ο Τζόελ Έγκελτον, ο Ματ Ντίλον και ο Μαντς Μίκκελσεν ήταν μόνο λίγα από τα ονόματα που επισκέφτηκαν το φεστιβάλ (οι τελευταίοι δύο, με ελάχιστη διάδραση στις δράσεις του).

Το πρόγραμμα, πλουσιότερο από ταινίες του Αραβικού και Αφρικανικού κόσμου, λιγότερο ζωντανό σε μεγάλες πρεμιέρες, άφησε ένα σαφές στίγμα της προσφοράς που θέλει να αφήσει σε παρακαταθήκη. Ιδιαίτερα μέσα από το πολυμορφικό τμήμα «Atlas» που επενδύει στο μέλλον της κινηματογραφίας της ευρύτερης περιοχής, μοιάζει να γίνεται αρκετή δουλειά. Οι αίθουσες, οι χώροι παράλληλων εκδηλώσεων και η ποιότητα προβολής είναι αξιοζήλευτη. Όσο για το τμήμα «In Conversation», οι ομιλητές αλλά και οι συντονιστές έκαναν εξαιρετική δουλειά ικανοποιώντας και το κοινό και τους καλεσμένους. Η φιλοξενία γίνεται σε πανέμορφους χώρους [που κάνουν ακόμα πιο αισθητές τις αντιφάσεις πόλης και φεστιβάλ]. Η δε νέα εταιρία που έχει αναλάβει από την προηγούμενη χρονιά τον διεθνή τύπο κάνει εξαιρετική δουλειά υποβοηθώντας το αγκάλιασμα δύο διαφορετικών κουλτούρων που στα οργανωτικά σημεία, όπως θα αναφέρω παρακάτω, συγκρούονται και όχι αναίμακτα.

Πάμε τώρα στα λιγότερο ευχάριστα [και την ερμηνεία μας]. Το φεστιβάλ προσφέρει δωρεάν όλες τις προβολές του σε ένα άμαθο κινηματογραφικά κοινό που τώρα οσμίζεται τις παγκόσμιες κινηματογραφικές γλώσσες. Με 3 τύπους διαπίστευσης [επαγγελματιών του χώρου, δημοσιογράφων και κοινού] η φάση sit-and-wait είχε γίνει δεύτερη φύση. Ιδιαίτερα για ταινίες που έχουν ήδη ταξιδέψει σε όλον τον κόσμο [άρα για τους ειδικούς του κινηματογράφου ήταν γνωστές], ο μέσος χρόνος αναμονής ήταν μια ώρα πριν. Οι περισσότεροι επί της υποδοχής είναι τελείως ανειδίκευτοι και, απογοητευτικό για ένα μεγάλο φορέα σαν αυτό, αγνοούν κάθε άλλη γλώσσα εκτός από την τοπική και τη γαλλική, η δε διάθεση τους δεν τείνει προς την επίλυση ενός προβλήματος [ιδιαίτερα αν δεν μιλάς κάποια από αυτές τις γλώσσες], πολλώ δε μάλλον οδεύει προς την προσθήκη περισσότερης ανακατωσούρας. Με ύφος «computer-says-no» μπορεί να σε αφήσουν να περιμένεις ακόμα και 3 ώρες stand by (έχω βιωμένο παράδειγμα) από το να πάρουν την ευθύνη της ελλιπούς ενημέρωσης τους. Αρκετοί δε, δεν γνωρίζουν καν τους χώρους που φυλάσσουν, με αποτέλεσμα να σε στέλνουν σε λάθος χώρους. Τα άπειρα κιγκλιδώματα στην πόλη, η αστυνομική φρούρηση σε κάθε σημείο, οι αυστηροί κανόνες ενδυμασίας, οι δύσκολη πρόσβαση στις αίθουσες κάνει σκέτο χάος τις βραδινές εξόδους (στις πρωινές προβολές και συζητήσεις, τα πράγματα είναι ελαφρώς πιο χαλαρά). Και παντού υπάρχει ένα «ψου-ψου-ψου», που στον δυτικό κόσμο ίσως ξεπερνάει την ελαστικότητα της πολιτιστικής διαφοράς. Οι θέσεις των δημοσιογράφων στα κόκκινα χαλιά είναι υπερβολικά μικρές και δεν επιτρέπουν μια ομαλή ροή καλλιτεχνών και δημοσιογράφων [αυτό το θέμα, έστω για τον διεθνή τύπο, λυνόταν με την επέμβαση του ενδιάμεσου φορέα φιλοξενίας].

Μέσα σε αυτά τα 5 χρόνια που περάσαμε δύο lock down, είναι σαφές ότι υπάρχει μια προσπάθεια αγκαλιάσματος των μη ντόπιων, αλλά χωρίς βαθιά γνώση της ταυτότητας και της σπουδαιότητας του ιδίου φορέα. Θα ήταν αδιανόητο να μην αναγνωριστεί ότι έχουν γίνει βήματα εξέλιξης, όμως υπάρχει ακόμα δρόμος. Το short-cut που θα γλιτώσει τα αδιέξοδα στο μέλλον είναι σίγουρα το αγκάλιασμα στον θεατή, η διεξοδική εκπαίδευση του προσωπικού σχετικά με τους χώρους και το αντικείμενο, όπως και η επιβολή λιγότερης αυστηροποίησης των κανόνων, καθώς ο θεατής που θέλει να πάει σινεμά έχει ανάγκη μεταξύ άλλων να ψυχαγωγηθεί, όχι να ταλαιπωρηθεί.

Αντίστοιχα μια σειρά από μικρές ενημερώσεις στους ταξιδευτές θα ήταν βοηθητικές καθώς, όπως και στη χώρα μας, υπάρχουν οι δύο ταχύτητες σε σχέση με τους «ξένους». Τα ταξί, για παράδειγμα, χρεώνουν μέχρι και 10 φορές πάνω από την κανονική αξία, δεν κόβουν αποδείξεις και δεν έχουν ψηφιακές πληρωμές. Δύσκολη είναι και η πρόσβαση στο internet καθώς τα δίκτυα έχουν χαμηλές ταχύτητες και δεν πιάνουν παντού, με αποτέλεσμα αν χαθείς σε σοκάκια να είσαι καταδικασμένος να εξαρτάσαι από την ευγενική καλοσύνη των αγνώστων. Τα περισσότερα καλά ξενοδοχεία δεν επιτρέπουν είσοδο τροφής εντός των εγκαταστάσεων ενώ δυστυχώς, ακόμα υπάρχουν θέματα από το τοπικό δίκτυο ύδρευσης με υψηλά ποσοστά «ατυχιών» σε όποιον επιλέξει να δοκιμάσει νερό βρύσης ή φαγητό που έχει μαγειρευτεί με αυτό (υπήρξα «θύμα», το επιβεβαιώνω). Όλα αυτά προβλέπονται, διορθώνονται ή έστω μπορούν να γνωστοποιηθούν προκαταβολικά, ώστε ο επισκέπτης να «παίρνει τα ρίσκα του».

Δημοσιογραφικά, οι επισκέπτες του Φεστιβάλ, φεύγουν ευεργετημένοι με σημαντικές συνεντεύξεις και ένα αξιοπρεπές πρόγραμμα προβολών. Αυτό κρατάμε από το ταξίδι μας εκεί, και, πες το ένστικτο, πες το προσδοκία, διατηρώ την αισιοδοξία ότι την επόμενη χρονιά θα είμαστε και πάλι εκεί για να καταγράψουμε τις αλλαγές προς την παγκοσμιοποιημένη φεστιβαλική ουδετερότητα που θα αγκαλιάζει το τοπικό χρώμα και ύφος.

[Σύντομα (και ευχαριστούμε για την οργάνωση την Premiere PR και το Φεστιβάλ που μας «δάνεισαν» τον χώρο και τα μέσα) οι συνεντεύξεις που πήραμε στο φεστιβάλ θα αρχίσουν να δημοσιεύονται και να προβάλλονται από τα πολυμεσικά δίκτυα της ΕΡΤ].